Πρωινό Σαββάτου. Από Εθνική, στρίβοντας για Κρυονέρι, φτάνω στο Farmers Republic, την πρώτη στεγασμένη λαϊκή αγορά βιολογικών προϊόντων. Τετάρτη και Σάββατο «λάιβ» οι παραγωγοί, τις υπόλοιπες μέρες, τυποποιημένα βιολογικά στο παντοπωλείο, αλλά και ένας πάγκος με βιολογικά από διάφορους παραγωγούς. Στο κέντρο, η κουζίνα. Τρεις μόλις μήνες λειτουργίας και ο χώρος έχει πλέον εδραιωθεί στη συνείδηση των καταναλωτών.
«Λειτουργούμε σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Πιστοποιημένοι από ανεξάρτητους φορείς όλοι οι βιοκαλλιεργητές, ενώ επιπλέον έλεγχοι διενεργούνται και από εμάς», δηλώνει ο κ. Δημήτρης Κουτσολιούτσος, ιδρυτής του Farmers Republic. Ποια η έως τώρα ανταπόκριση από τους καταναλωτές; «Οι ενδείξεις, εξαιρετικές: γύρω στα 10.000 άτομα την εβδομάδα η επισκεψιμότητα, πάνω από 55.000 άτομα στην ιστοσελίδα. Πρόσφατα, ξεκινήσαμε το e-shop. Οχι μόνο στέλνουμε στο σπίτι όσα προϊόντα διατίθενται εδώ, αλλά ο πελάτης μπορεί να επιλέξει συγκεκριμένο παραγωγό – μία παγκόσμια καινοτομία. Οι διανομές γίνονται Δευτέρα και Τρίτη σε όλη την Αττική, σύντομα, οι μέρες θα αυξηθούν. Για παραγγελίες μέχρι 50 ευρώ υπάρχει επιβάρυνση 3,5 ευρώ, για μεγαλύτερο ποσό, δωρεάν». Και από τιμές; «Χαμηλότερες κατά 10% – 30% ή και 40% από τις άλλες αγορές βιολογικών».
Οσο για μελλοντικά σχέδια, «μέσα στον Μάιο, θα εντάξουμε και τα προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης, μία διαφορετική ομάδα παραγωγικής δραστηριότητας. Την ίδια περίοδο, ξεκινάμε σεμινάρια από ειδικούς, με στόχο την ενημέρωση του καταναλωτή και την εκπαίδευση του γεωργού. Σύντομα, σκοπεύουμε να εφαρμόσουμε το ίδιο μοντέλο και σε άλλες περιοχές της Αττικής».
Ενα κομμάτι ζουμερό πορτοκάλι κομμένο σε σχήμα πυραμίδας με φιλεύει ο Νίκος Γκολέμης, από τη Σπάρτη. «Μέλι». «Διακόσια πενήντα στρέμματα τα κτήματά μας, οικογενειακή επιχείρηση. Η παραγωγή μας, εσπεριδοειδή, ελιές και λάδι και τελευταία, αυγοπαραγωγή. Σε συμβατική λαϊκή δεν πάω ποτέ. Είναι θέμα νοοτροπίας – πρώτα θα φάμε εμείς και τα παιδιά μας και μετά θα δώσουμε στον καταναλωτή. Αλλιώς, καλύτερα να τα πετούσα», δηλώνει. Κι οι πελάτες; «Υπάρχουν οι “ψαγμένοι”, που ξέρουν το βιολογικό. Αλλοι το παίρνουν γιατί είναι της μόδας. Είναι όμως κι εκείνοι που, επειδή οι καιροί είναι δύσκολοι, θα το αγοράσουν για το παιδί τους».
Ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη στα αγνά προϊόντα, ως «μωρομάνα», εμφανίζεται η Χριστίνα: «Από τότε που γέννησα, προτιμώ τα βιολογικά. Εδώ είμαι σίγουρη ότι όλοι είναι πιστοποιημένοι, μου αρέσει η προσωπική επαφή με τον παραγωγό».
Σε αυτήν ακριβώς τη σχέση με τον καταναλωτή επενδύει ο Γιώργος Μπισιώτης από τον Ασσο Κορινθίας, ο οποίος παράγει πορτοκάλια, λεμόνια, πετιμέζι, σταφίδα. «Εδώ γνωρίζεσαι με τον πελάτη, συζητάς μαζί του». Αντιδρά, όμως, όταν… τον αμφισβητούν: «Ρωτούσε σήμερα μία κυρία αν τα πορτοκάλια είναι του ψυγείου, χωρίς να κοιτάξει καν ότι το φύλλο είναι φρέσκο. Κάνε λίγο έτσι το κοτσανάκι για να δεις… (δείχνει την κίνηση) – ο κόσμος δεν έχει καμία σχέση με την ύπαιθρο», σχολιάζει.
Για να γίνει βιοκαλλιεργητής ο Γιώργος Καραντώνιας από το Αφράτι Ευβοίας παράτησε σπουδές ιατρικής. Από το 1991 μέχρι σήμερα, στο κτήμα «4 Εποχές» παράγει υπαίθρια λαχανικά όλο τον χρόνο. «Οι τιμές μου; Λαχανίδα 1,70, λάχανο 0,70, σέλερι 1,65, το ίδιο και το κουνουπίδι. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι τιμές πλησιάζουν τα συμβατικά». «Αφού απουσιάζει ο μεσάζοντας…», επιβεβαιώνουν τον παραγωγό ο Γιάννης και ο Μανώλης, που συγκαταλέγονται στους φαν των βιολογικών και τακτικούς του Φάρμερς: «Θα θέλαμε όμως περισσότερες επιλογές. Ελπίζουμε το e-shop να εμπλουτισθεί με περισσότερους “διαδικτυακούς πάγκους”».
Φεύγουν ευχαριστημένοι
Ο κ. Χαράλαμπος με τη σύζυγό του βρέθηκαν για πρώτη φορά σήμερα εδώ και φεύγουν ενθουσιασμένοι. Μόλις γέμισαν μία σακούλα με χανιώτικες ντομάτες από τον πάγκο του Αντώνη Χουμαδάκη. «Εγώ δουλεύω την “Ελπίδα” και την “Εκσταση”», λέει ο Αντώνης, «είναι ποικιλίες ντομάτας», διευκρινίζει, αντικρίζοντας το απορημένο βλέμμα μου. «Οικογενειακή επιχείρηση –12 στρέμματα, γύρω στους 7 τόνους το στρέμμα– στη “βιολογία” βγάζεις γύρω στο 1/3 λιγότερα από τα συμβατικά». «Ευχαριστημένος;». «Εχω αποκτήσει τακτικούς πελάτες. Οσο γνωρίζουν το προϊόν μου, τόσο περισσότερο μου το ζητούν. Πάει 3 κι έχω ξεπουλήσει!».
Προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης
Τον Μάιο ξεκινάει από το Farmers Republic η διάθεση προϊόντων ολοκληρωμένης διαχείρισης. Σε τι συνίστανται; Ενημερώνει ο κ. Γιάννης Κουρτίδης, γεωπόνος: «Τα ολοκληρωμένης διαχείρισης προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής είναι πιστοποιημένα από φορείς ανεξάρτητους, με άδεια διενέργειας ελέγχων από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το ΕΣΥΔ (Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης). Για την παραγωγή τους δεν υπάρχει περίοδος “μετατροπής”, όπως στα βιολογικά, που απαιτείται να “καθαρίσουν” πρώτα τα χωράφια (24 μήνες για τα ετήσια και 36 μήνες για τα πολυετή). Επιπλέον, σε αντίθεση με τα βιολογικά όπου τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων είναι μηδενικά, στα ολοκληρωμένης διαχείρισης ο εργαστηριακός έλεγχος γίνεται με βάση τα ΜRLs (Maximum Residue Limits). Τα υπολείμματα χημικών δεν πρέπει να ξεπερνούν τα συγκεκριμένα όρια. Επίσης, οφείλουν να ακολουθούν το Global GAP (Good Agriculture Practice), το διεθνές πρωτόκολλο της ορθής γεωργικής πρακτικής. Αν και δεν είναι βιολογικά, υπερτερούν των συμβατικών. Στο Farmers, το πιστοποιητικό ολοκληρωμένης διαχείρισης αποτελεί προϋπόθεση συνεργασίας με τους παραγωγούς. Επειδή όμως το γνωρίζουν ελάχιστοι, αν δεν είναι ακόμη πιστοποιημένοι, ζητάμε να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση ότι τηρούν τους κανόνες της ορθής γεωργικής πρακτικής και αποδέχονται τον έλεγχο. Ζητάμε ακόμη από τους γεωπόνους να βεβαιώνουν ότι ο παραγωγός όντως χρησιμοποιεί εγκεκριμένα φυτοφάρμακα».