Οι άνθρωποι που περιγράφουν τον εαυτό τους ως χαρούμενο έχουν την τάση να εμφανίζουν λιγότερα προβλήματα υγείας, μικρότερο κίνδυνο κατάθλιψης και να ζουν περισσότερο. Τι γίνεται όμως εάν δεν είστε ένας από τη φύση του χαρούμενος άνθρωπος; Είναι δυνατό να κάνετε τον εαυτό σας ευτυχισμένο, ακόμη και σε δύσκολες εποχές;
Φαίνεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι δυνατό να γίνουν πιο ευτυχείς. Έρευνες αναφέρουν ότι κατά μέσον όρο 50% του γενικού επιπέδου ευτυχίας των ανθρώπων καθορίζεται από γενετικούς παράγοντες. Ωστόσο, ένα 40% βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ατόμου και το υπόλοιπο 10% εξαρτάται από τις περιστάσεις.
«Αυτό υποδηλώνει ότι, ακόμη κι αν δεν θεωρείτε τον εαυτό σας ευτυχισμένο, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να είναι στο χέρι σας να αλλάξετε την κατάσταση», λέει ο δρ Robert Waldinger, επικεφαλής της πιο μακροχρόνιας σε εξέλιξη μελέτης για την ευτυχία, της Μελέτης του Χάρβαρντ για την Ανάπτυξη των Ενηλίκων (“Harvard Study on Adult Development”).
Καλλιεργώντας την ευτυχία
Φυσικά, αποτελεί πρόκληση ακόμη και για τον πιο πρόσχαρο άνθρωπο να έχει συνεχώς καλή διάθεση. Η ευτυχία, όπως και κάθε όψη του ευ ζην, είναι μια υπόθεση σε διαρκή εξέλιξη.
Ωστόσο, όποια και να είναι η τρέχουσα κατάστασή σας όσον αφορά την ευτυχία, υπάρχουν τρόποι να αλλάξετε τη στάση σας για τη ζωή προς μια πιο θετική κατεύθυνση και να ενισχύσετε την ψυχική και τη σωματική σας υγεία.
Ακολουθούν μερικές στρατηγικές που μπορείτε να δοκιμάσετε.
Διατηρήστε τις σχέσεις σας. Η μελέτη του Χάρβαρντ υπό τη διεύθυνση του δρα Waldinger διαπίστωσε ότι υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ ευτυχίας και στενών σχέσεων με την οικογένεια και τους φίλους. «Η προσωπική διασύνδεση διεγείρει τα συναισθήματα, κάτι που αυτόματα ενισχύει τη διάθεση, ενώ η απομόνωση “σκοτώνει” τη διάθεση», λέει ο δρ Waldinger.
Δώστε μια χείρα βοηθείας. Ο εθελοντισμός προσφέρει έναν σκοπό στη ζωή και βελτιώνει τη διάθεση. Μια μελέτη του 2016 του επιστημονικού περιοδικού BMJ Open διαπίστωσε ότι τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα εμφανή σε άτομα άνω των 70 ετών.
Κάντε τακτικά καλές και ευγενείς πράξεις. Διαλέξτε μια μέρα και επικεντρωθείτε στο να κάνετε καλές πράξεις για τρίτους, που σε άλλη περίπτωση δεν θα κάνατε. «Μπορεί να χρειαστεί καλός προγραμματισμός εκ των προτέρων», λέει ο Tyler J. Vander Weele, διευθυντής του Human Flourishing Program στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.
«Αλλά ο ίδιος ο προγραμματισμός και η εκούσια πρόθεση για καλές πράξεις προς όφελος άλλων ανθρώπων μπορούν επίσης να έχουν σημαντική επίδραση στην προσωπική μας ευεξία».
Ανακαλύψτε το παιδί μέσα σας. Μεγαλώνοντας, έχετε την ευκαιρία να ανατρέξετε στις δραστηριότητες που σας έδιναν χαρά όταν ήσασταν παιδί ή νέος. Τι σας ευχαριστούσε όταν ήσασταν νεότερος; Ασχοληθείτε ξανά με τα χόμπι, τα παιχνίδια, τα αθλήματα ή άλλα ενδιαφέροντα από τη νεαρή σας ηλικία.
Αγοράστε περισσότερο χρόνο. Μια μελέτη του 2017 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences υποστηρίζει ότι τα άτομα που δίνουν χρήματα για εργασίες οι οποίες εξοικονομούν χρόνο, όπως να αναθέτουν επί πληρωμή δουλειές του σπιτιού, αντί να ξοδεύουν σε υλικά αγαθά, παίρνουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή τους. Η επίδραση ήταν παρόμοια ανεξαρτήτως εισοδήματος του ατόμου.
Επενδύστε σε εμπειρίες. Ένας ακόμη τρόπος που το χρήμα μπορεί να αγοράσει ευτυχία είναι μέσω εμπειριών. Και δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε για μια μεγάλη περιπέτεια. Για παράδειγμα, προτιμήστε ένα δείπνο σε ένα εστιατόριο με έθνικ κουζίνα, μια πρωινή θεατρική παράσταση ή μια έκθεση σε γκαλερί. Η επένδυση αυτή μπορεί να έχει και αντίκτυπο διαρκείας.
Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, οι άνθρωποι που δαπανούν χρήματα σε εμπειρίες βιώνουν ικανοποίηση για μεγαλύτερο διάστημα, καθώς δημιουργούν πιο χαρούμενες αναμνήσεις. Αντίθετα, η αγορά αντικειμένων συχνά προσφέρει μόνο προσωρινή ευτυχία.
Κάνετε παρέα με ευτυχισμένους ανθρώπους. Η ευτυχία μπορεί να είναι μεταδοτική. Μια μελέτη έχει διαπιστώσει ότι η ευτυχία μπορεί να διαδοθεί μέσω κοινωνικών δικτύων. Η καλή σας διάθεση μπορεί να προκαλέσει μια αλυσιδωτή αντίδραση, κατά την οποία οι άνθρωποι με τους οποίους έρχεστε σε επαφή γίνονται πιο χαρούμενοι όταν βρίσκονται κοντά σας και στη συνέχεια εκείνοι βοηθούν τις δικές τους επαφές να αισθανθούν τη χαρά και ούτω καθεξής. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η θλίψη δεν εξαπλώνεται με τον ίδιο τρόπο όσο η χαρά.
Ελάτε σε επαφή με περισσότερο πράσινο. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 30 Μαΐου 2021 στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού EPJ Data Science εξέτασε τους αστικούς χώρους πρασίνου και την επίδρασή τους στους κατοίκους 90 πόλεων παγκοσμίως. Διαπιστώθηκε ότι η ευτυχία των ατόμων συσχετιζόταν με την έκταση αστικών χώρων πρασίνου, όπως πάρκα, κήποι ή όχθες ποταμών, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης της χώρας.
Η δημιουργία του δικού σας χώρου πρασίνου μπορεί να έχει παρόμοιο αποτέλεσμα. Μια άλλη μελέτη έχει δείξει ότι η κηπουρική στο σπίτι βελτιώνει την ψυχική ευεξία με τον ίδιο εν πολλοίς τρόπο που τη βελτιώνουν η ποδηλασία και το περπάτημα.
Ξεφύγετε από τη ρουτίνα σας. Οι άνθρωποι νιώθουν πιο ευτυχείς όταν έχουν μεγαλύτερη ποικιλία στις καθημερινές τους συνήθειες, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 18 Μαΐου 2020 στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Nature Neuroscience. Ακόμη και μικρές αλλαγές μπορεί να έχουν μεγάλο αντίκτυπο.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι αλλάζοντας το τακτικό πρόγραμμά σας –όπως δοκιμάζοντας ένα νέο πρόγραμμα άσκησης κάθε 15 μέρες, ακούγοντας podcasts κάποιες μέρες και μουσική κάποιες άλλες ή απλώς διαλέγοντας μια διαφορετική διαδρομή για το σούπερ μάρκετ ή το φαρμακείο– μπορεί να κάνετε τη ζωή σας πιο ενδιαφέρουσα.
Σημειώστε για ποια πράγματα νιώθετε ευγνώμονες. Αφιερώστε χρόνο στο να καταγράφετε πράγματα για τα οποία νιώθετε ευγνωμοσύνη. Μπορεί να είναι κάτι που συνήθως θεωρείτε δεδομένο (π.χ. μια στέγη πάνω από το κεφάλι σας και μια οικογένεια που σας στηρίζει) ή κάτι απλό, όπως το να δεχθείτε μια θερμή φιλοφρόνηση, ένα βιβλίο που σας άρεσε, μια μέρα με καλό καιρό ή ένα πολύ νόστιμο πιάτο που φάγατε χθες.
Λαμβάνετε λιγότερες αποφάσεις. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που έχουν περισσότερες επιλογές έχουν και περισσότερες ευκαιρίες να μετανιώσουν για μια απόφαση ή να ανησυχούν γι’ αυτήν.
Μια απλή μέθοδος μπορεί να σας βοηθήσει να ελαφρύνετε το φορτίο των επιλογών και να προστατεύσει την ευτυχία σας. Εάν μια απόφαση δεν επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις, προσπαθήστε να περιορίσετε τον χρόνο που επιτρέπετε στον εαυτό σας για να λάβει την απόφαση ή επιλέξτε ανάμεσα σε λιγότερες λύσεις. Μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να αμφισβητεί την απόφασή του από τη στιγμή που την έλαβε. Κρατήστε τη σοβαρή σκέψη για πιο σημαντικά ζητήματα.
Ωστόσο, ακόμη και όταν κάνετε τέτοιου είδους επιλογές, προσπαθήστε να αποφεύγετε να τις επανεξετάζετε.
Χαμογελάστε!
Ερευνητές σε δημοσίευσή τους στο τεύχος Ιουνίου 2019 του περιοδικού Psychological Bulletin διέτρεξαν δεδομένα από 138 μελέτες, οι οποίες εξέταζαν περισσότερα από 11.000 άτομα παγκοσμίως, σχετικά με το πώς οι εκφράσεις του προσώπου επηρεάζουν τα συναισθήματα. Διαπίστωσαν ότι με το χαμόγελο οι άνθρωποι αισθάνονται πιο ευτυχείς, μια βλοσυρή έκφραση τους κάνει να αισθάνονται πιο θυμωμένοι, ενώ η κατήφεια τούς φέρνει θλίψη. Ο αντίκτυπος ήταν μικρός, αλλά το χαμόγελο μπορεί να έχει ευρύτερη απήχηση.
