Τα μάτια μπορεί να είναι ο καθρέφτης της ψυχής, αλλά η στοματική υγεία είναι ένα παράθυρο προς τη γενική υγεία. «Η καλή υγεία των δοντιών σάς προστατεύει όχι μόνο από την ουλίτιδα, τη φλεγμονή των ούλων και την απώλεια δοντιών, αλλά και από πολλά άλλα νοσήματα που σχετίζονται με την ηλικία», δηλώνει ο δρ Len Brennan από την Οδοντιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Ένα υγιές στόμα μπορεί πράγματι να οδηγήσει σε ένα πιο υγιές σώμα».
Ενα υγιές χαμόγελο
Η κακή υγεία του στόματος μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Έρευνες έχουν δείξει ότι η φλεγμονή των ούλων (ουλίτιδα) αυξάνει τον κίνδυνο πνευμονοπάθειας, καρδιοπάθειας, απόφραξης των αιμοφόρων αγγείων και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η απώλεια δοντιών λόγω ουλίτιδας (περιοδοντίτιδας) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας. Στο τεύχος Οκτωβρίου 2021 του JAMDA: The Journal of PostAcute and Long-Term Care Medicine, ερευνητές εξέτασαν
14 μελέτες και διαπίστωσαν ότι οι ηλικιωμένοι που είχαν χάσει πάνω από ένα δόντι είχαν σχεδόν 50% υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης γνωστικής δυσλειτουργίας και 28% υψηλότερο κίνδυνο να λάβουν διάγνωση άνοιας.
Η κακή υγεία των δοντιών μπορεί επίσης να επηρεάσει την κοινωνική σας ζωή. «Η ανασφάλεια σχετικά με το χαμόγελό σας μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε λιγότερο ελκυστικός και να σας εμποδίζει να κοινωνικοποιηθείτε, γεγονός που αυξάνει την απομόνωση», επισημαίνει ο δρ Brennan.
Ξεπλύνετε, βουρτσίστε, καθαρίστε με οδοντικό νήμα
Όπως και με άλλα ζητήματα υγείας, η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία σε ό,τι αφορά τα δόντια και τα ούλα. «Η φροντίδα των δοντιών και η διατήρησή τους σε καλή κατάσταση είναι σχετικά φθηνή», δηλώνει ο δρ Brennan. «Αντιθέτως, η θεραπεία τους είναι που μπορεί να σας κοστίσει πολύ».
Συνιστά να επισκέπτεστε τον οδοντίατρό σας κάθε έξι μήνες για έλεγχο, ακτινογραφία εάν χρειάζεται και καθαρισμό. Στο μεταξύ, θα πρέπει να ακολουθείτε μια καθημερινή ρουτίνα για την υγιεινή των δοντιών, προκειμένου να μειώσετε την ανάπτυξη πλάκας, ουλίτιδας και κοιλοτήτων. Υπάρχουν τρία βασικά βήματα: ξέπλυμα, βούρτσισμα και χρήση οδοντικού νήματος.
Ξέπλυμα. Προτού βουρτσίσετε τα δόντια σας, ξεπλύνετέ τα με νερό για να απομακρυνθούν τυχόν υπολείμματα τροφής. Μετά το βούρτσισμα, μπορείτε να τα ξεπλύνετε πάλι με ένα μη συνταγογραφούμενο φθοριούχο στοματικό διάλυμα χωρίς αλκοόλη, το οποίο μπορεί να συμβάλει στην προστασία από την τερηδόνα.
Ορισμένα προϊόντα μπορούν να μειώσουν την ευαισθησία των δοντιών. Ζητήστε από τον φαρμακοποιό σας να σας προτείνει κάποιο. Εάν δυσκολεύεστε στον έλεγχο της πλάκας, της ουλίτιδας, της δύσοσμης αναπνοής ή της ξηροστομίας, συζητήστε με τον οδοντίατρό σας για κάποιο θεραπευτικό στοματικό διάλυμα.
Βούρτσισμα. Βουρτσίστε τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα για τουλάχιστον δύο λεπτά κάθε φορά. Επιλέξτε μια εγκεκριμένη οδοντόκρεμα που φέρει τη Σφραγίδα Αποδοχής της Αμερικανικής Οδοντιατρικής Εταιρείας (ADA), η οποία επιβεβαιώνει ότι περιέχει φθόριο για την καταπολέμηση της τερηδόνας και της πλάκας.
Οι οδοντόκρεμες διατίθενται σε μορφή γέλης (τζελ), κρέμας ή σκόνης. Αν και τα συστατικά μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς, όλες οι οδοντόκρεμες περιέχουν γενικά τα ίδια συστατικά: ήπια λειαντικά, υγροσκοπικές ουσίες, αρωματικές ουσίες, παράγοντες αύξησης της πυκνότητας και επιφανειοδραστικές (απορρυπαντικές) ουσίες.
Ορισμένες οδοντόκρεμες περιέχουν επίσης άλλα συστατικά, τα οποία συμβάλλουν στη μείωση της ευαισθησίας των δοντιών ή της ανάπτυξης πέτρας, στην πρόληψη της διάβρωσης του σμάλτου των δοντιών ή στη λεύκανση των δοντιών. Ζητήστε από τον οδοντίατρό σας να σας συστήσει κάποιο προϊόν γι’ αυτά τα ειδικά ζητήματα.
Οι «φυσικές» οδοντόκρεμες είναι επίσης δημοφιλείς, αλλά και πάλι αναζητήστε τη σφραγίδα της ADA. Ο χαρακτηρισμός «φυσικές» σημαίνει ότι έχουν παραλειφθεί ορισμένα συστατικά, όπως οι τεχνητές αρωματικές ουσίες, οι χρωστικές, τα συντηρητικά και τα γλυκαντικά μέσα. Σημαίνει επίσης ότι ορισμένες δραστικές ουσίες που βοηθούν στον καθαρισμό προέρχονται από φυτικές πηγές.
Επιλέξτε μια βούρτσα με μαλακές ή πολύ μαλακές τρίχες. Αντικαθιστάτε την οδοντόβουρτσα κάθε τρεις έως τέσσερις μήνες ή και πιο συχνά εάν οι τρίχες της έχουν μπερδευτεί ή ξεφτίσει.
Όταν βουρτσίζετε, κρατήστε τη βούρτσα υπό γωνία 45°. Ξεκινήστε με την επάνω οδοντοστοιχία και κάντε αρκετές σύντομες κινήσεις πάνω κάτω από τη γραμμή των ούλων έως το κάτω μέρος των δοντιών.
Βουρτσίστε ένα δόντι κάθε φορά προτού προχωρήσετε στο επόμενο. Για να καθαρίσετε τις εσωτερικές επιφάνειες των μπροστινών δοντιών, κρατήστε τη βούρτσα κάθετα και κάντε αρκετές σύντομες κινήσεις πάνω κάτω. Επαναλάβετε τη διαδικασία για την κάτω οδοντοστοιχία.
Αν έχετε αρθρίτιδα, η οποία σας δυσκολεύει να βουρτσίσετε ή να κρατήσετε την οδοντόβουρτσα, επενδύστε σε βοηθήματα λαβής τα οποία εφαρμόζουν πάνω από τη λαβή της οδοντόβουρτσας.
Μια άλλη επιλογή είναι η ηλεκτρική οδοντόβουρτσα. Παρέχει περισσότερες κινήσεις καθαρισμού μέσω της δόνησης της βούρτσας από ό,τι η κίνηση του χεριού σας. Ορισμένες ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες διαθέτουν χρονόμετρο που σας ενημερώνει πότε έχετε βουρτσίσει αρκετά.
Χρήση οδοντικού νήματος. Σύμφωνα με τον δρα Brennan, δεν έχει σημασία αν χρησιμοποιείτε το οδοντικό νήμα πριν ή μετά το βούρτσισμα. «Προσπαθήστε ωστόσο να χρησιμοποιείτε το οδοντικό νήμα περισσότερο από μία φορά την ημέρα, εάν είναι δυνατόν, κατά προτίμηση μετά από ένα γεύμα, για μείωση της ανάπτυξης των βακτηρίων στο στόμα».
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κερωμένο ή ακέρωτο οδοντικό νήμα. Τα άτομα με ιδιαίτερα μικρά διαστήματα ανάμεσα στα δόντια μπορεί να βρίσκουν ότι το κερωμένο οδοντικό νήμα είναι ευκολότερο στη χρήση, αλλά και οι δύο τύποι λειτουργούν το ίδιο.
Τυλίξτε το νήμα γύρω από τα μεσαία δάχτυλα των χεριών σας, γιατί αυτό διευκολύνει την πρόσβαση στα πίσω δόντια. «Συλλάβετε» κάθε δόντι με το οδοντικό νήμα, έτσι ώστε το νήμα να σχηματίσει ένα C.
Ξεκινώντας από τη γραμμή των ούλων, μετακινήστε το νήμα πάνω κάτω στο δόντι αρκετές φορές. Αποφύγετε να μετακινήσετε το νήμα εμπρός πίσω σαν να πριονίζετε. Όχι μόνο δεν καθαρίζετε ολόκληρο το δόντι, αλλά επίσης η τριβή μπορεί να ερεθίσει τα ούλα.
«Εάν τα ούλα αιμορραγήσουν, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε τη χρήση του νήματος», συνιστά ο δρ Brennan. «Απλώς κινηθείτε πιο μαλακά γύρω από αυτό το σημείο».
Εάν το κλασικό οδοντικό νήμα σάς δυσκολεύει, μπορείτε να δοκιμάσετε διάφορα μη συνταγογραφούμενα εργαλεία, όπως οδοντικές γλυφίδες, γλυφίδες καθαρισμού, συγκρατητήρες οδοντικού νήματος με περασμένο νήμα, μεσοδόντια βουρτσάκια τα οποία εισέρχονται ανάμεσα στα δόντια (τα οποία είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για να καθαρίσετε κάτω από τις θήκες και τις γέφυρες) και συσκευές για στοματικό ντους.
