Η μοναξιά είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι. Το αντίδοτο στη μοναξιά είναι περισσότερες κοινωνικές επαφές, και ο καλύτερος τρόπος να είστε πιο κοινωνικός είναι να αναπτύξετε φιλίες.
«Οι νέες φιλίες και η διατήρηση των φίλων που ήδη έχετε, διευκολύνουν την κοινωνικότητά σας, καθώς στις φιλίες συχνά υπάρχουν δραστηριότητες για δύο ή για τα μέλη μιας ομάδας», λέει ο δρ Richard S. Schwartz, ψυχίατρος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ McLean Hospital.
Φιλία και υγεία
Η επιστήμη έχει καταδείξει μια σαφή συσχέτιση μεταξύ δραστήριας κοινωνικής ζωής και καλύτερης υγείας. Οι τακτικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις συνδέονται με περισσότερη χαρά και ικανοποίηση από τη ζωή, καθώς και με χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και καρδιοπάθειας.
Μια δραστήρια κοινωνική ζωή πιθανότατα να είναι καλή και για τον εγκέφαλο. Μελέτη στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 66.000 άτομα (με μέσο όρο ηλικίας τα 70 έτη), η οποία δημοσιεύθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2021 στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Ageing & Society, διαπίστωσε ότι άτομα με υψηλότερο επίπεδο κοινωνικής διασύνδεσης είχαν επίσης μεγαλύτερη βαθμολογία σε δοκιμασίες νοητικής ικανότητας.
Αντίθετα, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να είναι επιζήμια για τον εγκέφαλο. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2023, στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού Journal of the American Geriatrics Society, οι ερευνητές βρήκαν ότι ηλικιωμένοι που ήταν κοινωνικά απομονωμένοι είχαν 27% μεγαλύτερο ποσοστό άνοιας σε ένα διάστημα εννέα ετών συγκριτικά με εκείνους που ήταν περισσότερο κοινωνικά δραστήριοι.
Στη σφαίρα της φιλίας
Ηλικιωμένοι που είναι κοινωνικά απομονωμένοι έχουν 27% μεγαλύτερο ποσοστό άνοιας.
Σε σύγκριση με τις γυναίκες, οι άνδρες συχνά δυσκολεύονται να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν φιλίες καθώς μεγαλώνουν. «Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί άνδρες αποκτούν μακροχρόνιες φιλίες μέσω κοινών εμπειριών, όπως ο αθλητισμός, ο στρατός και η εργασία», λέει ο δρ Schwartz.
«Όταν αυτές οι μορφές κοινωνικοποίησης εκλείπουν με τον χρόνο –λόγω της συνταξιοδότησης, αλλαγών των συνθηκών της ζωής ή λόγω θανάτου–, ο φιλικός κύκλος ενός άνδρα στενεύει».
Ο δρ Schwartz προσθέτει ότι η καλύτερη προσέγγιση για να κάνετε φίλους και να διατηρήσετε τις υπάρχουσες σχέσεις είναι να αναπαραγάγετε τις συνθήκες και το περιβάλλον κατά τα οποία δημιουργούνται οι δεσμοί μεταξύ ανδρών. Παραδείγματος χάριν:
Ενταχθείτε στη δυναμική της ομάδας.
Λάβετε μέρος σε μια ομαδική δραστηριότητα, όπως σε έναν όμιλο πεζοπορίας, μια ομάδα γκολφ ή μπόουλινγκ, μια λέσχη βιβλίου, σκακιστών ή χαρτοπαιξίας. Μπορείτε ακόμη να συμμετέχετε σε ένα μάθημα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης σε κέντρο εκπαίδευσης ενηλίκων.
Εναλλακτικά, ζητήστε από έναν φίλο να σας συνοδεύσει, έτσι ώστε και οι δύο να διευρύνετε τον φιλικό σας κύκλο. «Βρείτε κάτι που απολαμβάνετε και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρχουν κι άλλοι που μοιράζονται τα ενδιαφέροντά σας», λέει ο δρ Schwartz.
«Συχνά είναι ευκολότερο να έχετε επαφή με ανθρώπους που έχουν το ίδιο πάθος με εσάς».
Επίσης, βεβαιωθείτε ότι δίνετε αρκετό χρόνο στον εαυτό σας ώστε να αναπτύξει δεσμούς με τους άλλους. Μην αποθαρρύνεστε εάν δεν νιώσετε άμεση σύνδεση.
«Οι φιλίες συνήθως αναδύονται αργά και συχνά χρειάζεται ένα εξάμηνο ή ένας χρόνος τακτικής επαφής», λέει ο δρ Schwartz. «Εάν όμως δεν φαίνεται να πετυχαίνετε τον στόχο σας, δοκιμάστε μια παρόμοια ομάδα ή λέσχη ή κάποια με διαφορετικό επίκεντρο ενδιαφέροντος. Τελικά θα βρείτε φίλους με παρόμοιες αντιλήψεις».
Προγραμματίστε χρόνο με τους φίλους σας. Εάν ήδη έχετε φίλους, αλλά δεν συναντιέστε τακτικά, αναλάβετε πρωτοβουλία και προγραμματίστε έναν ορισμένο χρόνο για να βρίσκεστε.
«Οι περισσότεροι άνδρες ανταποκρίνονται καλά στη ρουτίνα και στις προγραμματισμένες εκδηλώσεις και έτσι όλοι εξοικονομούν χρόνο, καθώς δεν χρειάζεται κάθε φορά νέα επικοινωνία», επισημαίνει ο δρ Schwartz. Επιλέξτε μια ορισμένη ημέρα, ώρα και τόπο για καφέ ή γεύμα, ιδανικά σε έναν χώρο που προσφέρεται για χαλαρή συζήτηση.
«Ξεκινήστε με ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα ή ανά δεκαπενθήμερο, για να δώσετε στον καθένα τον χρόνο να προσαρμοστεί στη νέα έξοδο χωρίς να αισθάνεται ότι επιβαρύνεται», λέει ο δρ Schwartz.
Συνεργαστείτε για έναν ορισμένο στόχο. Ένας άλλος τρόπος να παραμείνετε σε επαφή με παλιούς φίλους και να γνωρίσετε νέους είναι να ξεκινήσετε ένα ομαδικό έργο. Ο δρ Schwartz γνωρίζει μια ομάδα συνταξιούχων ψαράδων από το Gloucester της Μασαχουσέτης, οι οποίοι μόλις συνταξιοδοτήθηκαν αποφάσισαν να κατασκευάσουν μαζί ένα καΐκι. «Δεν γνώριζαν κανέναν άλλο τρόπο για να συναντιούνται, έτσι επικεντρώθηκαν στο κοινό τους ενδιαφέρον, να κάνουν μια κατασκευή», αναφέρει.
Μπορείτε να μιμηθείτε αυτό το είδος συντροφικότητας γύρω από ένα έργο στο πλαίσιο ενός φορέα εθελοντισμού ή μιας ομάδας πολιτών που ενθαρρύνει την ομαδική προσπάθεια, χωρίς να απαιτείται οι συμμετέχοντες να έχουν εξειδικευμένες δεξιότητες.
Δημιουργήστε «αδύναμους δεσμούς»
Αλληλεπιδράσεις της καθημερινότητας που δεν είναι συχνές, γνωστές και ως «αδύναμοι δεσμοί», μπορούν επίσης να συμβάλουν στη διεύρυνση της κοινωνικής ζωής ενός ατόμου. «Οι σύντομες συζητήσεις και κοινότοπες κουβέντες με έναν άγνωστο ή έναν υπάλληλο σε μια καφετέρια ή στο μπακάλικο σας παρέχουν την αναζωογονητική επαφή της τακτικής αλληλεπίδρασης, ακόμη κι αν είναι για σύντομο χρόνο», λέει ο δρ Richard S. Schwartz, ψυχίατρος στο McLean Hospital. Έρευνες έχουν διαπιστώσει πως όσοι έχουν συχνά αλληλεπιδράσεις τέτοιου είδους αισθάνονται πιο χαρούμενοι και έχουν περισσότερες κοινωνικές σχέσεις απ’ ό,τι εκείνοι που δεν το κάνουν. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται ακόμη και οι συζητήσεις στα κοινωνικά δίκτυα και τα μηνύματα μέσω κινητού.