Πριν από μία πενταετία, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, FDA, χορήγησε άδεια κυκλοφορίας στην αγορά στο πρώτο έξυπνο ρολόι που είχε τη δυνατότητα να λαμβάνει την ηλεκτρική «υπογραφή» της καρδιάς, που είναι γνωστή ως ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ). Χάρη σε μια εφαρμογή, το ρολόι έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει την κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ), την πιο συχνή διαταραχή του καρδιακού ρυθμού (βλ. «Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή»). Σήμερα, ακόμη τέσσερα έξυπνα ρολόγια με παρόμοιες ικανότητες έχουν άδεια από τον FDA και περισσότερα αναμένεται σύντομα να κυκλοφορήσουν στην αγορά.
Καθώς τα επεισόδια ΚΜ είναι συχνά σύντομα και μερικές φορές ασυμπτωματικά, η διάγνωσή της μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη. Το ετήσιο ΗΚΓ στο ιατρείο του καρδιολόγου σας, που διαρκεί λιγότερα από 10 δευτερόλεπτα, μπορεί να μην εντοπίσει την ΚΜ, εάν αυτή παρουσιάζεται περιστασιακά μόνο. Και αν δεν έχετε συμπτώματα, οι ιατροτεχνολογικές συσκευές που ελέγχουν τη λειτουργία της καρδιάς για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα δεν έχουν νόημα.
Αλλά το έξυπνο ρολόι σας μπορεί να παρακολουθεί συνεχόμενα τον σφυγμό σας για να εντοπίσει έναν αφύσικα γρήγορο ή άτακτο καρδιακό ρυθμό και να σας ειδοποιήσει πότε να ενεργοποιήσετε τη λειτουργία του ΗΚΓ, δηλαδή να ανοίξετε μια εφαρμογή και να αγγίξετε τη μια πλευρά του ρολογιού για 30΄΄. Θεωρητικά, αυτή η δυνατότητα θα μπορούσε να εντοπίσει περισσότερα περιστατικά ΚΜ, γεγονός που είναι αξιοσημείωτο, καθώς η ΚΜ αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού. Αν γνωρίζετε ότι έχετε το πρόβλημα, σημαίνει ότι μπορείτε να λάβετε τα μέτρα σας. Για άτομα υψηλότερου κινδύνου, η λήψη αντιθρομβωτικής αγωγής μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου.
Τα τρέχοντα στοιχεία
Τι γνωρίζουμε όμως στην πραγματικότητα για το πόσο καλά δουλεύουν αυτές οι συσκευές για το ευρύ κοινό και ποιος μπορεί να ωφεληθεί από τη χρήση τους; Εάν έχετε ήδη ένα από αυτά τα έξυπνα ρολόγια ή σκέφτεστε να αγοράσετε, πρέπει να γνωρίζετε τα ακόλουθα.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες μελέτες που χρησιμοποιούν έξυπνα ρολόγια για τον εντοπισμό της ΚΜ, οι οποίες να δείχνουν σχετιζόμενο με τη χρήση τους όφελος για την υγεία. Ωστόσο, μια ανάλυση η οποία χρησιμοποιεί δεδομένα προσομοίωσης με βάση τον μέσο Αμερικανό υποστηρίζει ότι αυτή η τεχνική θα είχε θετική σχέση κόστους-αποτελέσματος σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, λέει ο καρδιολόγος δρ Shaan Khurshid, ερευνητής στο Massachusetts General Hospital και ένας από τους κύριους συγγραφείς της μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε το 2022 στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Health Forum. «Στους ηλικιωμένους, οι φορετές συσκευές για το ευρύ κοινό έχουν τη δυνατότητα να βελτιώνουν τις εκβάσεις και να μειώνουν το κόστος, μειώνοντας τα εγκεφαλικά επεισόδια», αναφέρει.
Πόσο αξιόπιστες είναι οι ενδείξεις; Σύμφωνα με μελέτη η οποία δημοσιεύθηκε τον 2023 στο επιστημονικό περιοδικό JACC: Clinical Electrophysiology, περίπου ένα 25% των ενδείξεων των ΗΚΓ από πέντε έξυπνες συσκευές θεωρήθηκαν «ατελέσφορες». Αν παραβλέψουμε όμως αυτές τις περιπτώσεις, οι συσκευές ήταν στο σύνολό τους μεγάλης ακρίβειας όσον αφορά τον εντοπισμό της ΚΜ. Οι συσκευές που δοκιμάστηκαν ήταν τα Apple Watch 6, Samsung Galaxy Watch 3, Withings ScanWatch, Fitbit Sense και το AliveCor KardiaMobile (μια συσκευή σε μέγεθος πιστωτικής κάρτας, την οποία αγγίζετε με τα δάκτυλα και τη χρησιμοποιείτε μαζί με ένα έξυπνο κινητό τηλέφωνο).
Οι εν λόγω συσκευές δεν είναι φθηνές. Τα περισσότερα έξυπνα ρολόγια με λειτουργία ΗΚΓ ξεκινούν από τα 250 δολάρια περίπου στις ΗΠΑ. Οι καταναλωτές θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν την πιθανότητα ψυχολογικού κόστους λόγω ενός ψευδώς θετικού αποτελέσματος (όταν το ΗΚΓ εντοπίζει εσφαλμένα ύπαρξη ΚΜ), που θα μπορούσε να είναι αιτία άγχους. Επιπλέον, η επεξεργασία του ίδιου του όγκου των διαθέσιμων δεδομένων των ασθενών ήδη αποτελεί πρόκληση για πολλούς γιατρούς και η ανάγκη επισκόπησης των ενδείξεων από ΗΚΓ πολλαπλών έξυπνων ρολογιών ενδέχεται να ασκήσει περαιτέρω πίεση στο σύστημα υγείας της χώρας. Τέλος, τα άτομα που θα ωφελούνταν πιθανότατα περισσότερο από τον εντοπισμό της ΚΜ μπορεί να είναι εκείνοι που έχουν τη μικρότερη οικονομική δυνατότητα ή τις γνώσεις για το πώς να χρησιμοποιήσουν μια τέτοια συσκευή, ζήτημα το οποίο θα μπορούσε να επιτείνει περισσότερο τις υπάρχουσες ανισότητες στην υγεία στις ΗΠΑ.
Το συμπέρασμα
Για όσους σκέφτονται να αγοράσουν ένα έξυπνο ρολόι, η δυνατότητα καταγραφής ΗΚΓ αποτελεί ένα δυνητικό επιπλέον όφελος, λέει ο δρ Khurshid. «Εάν όμως δεν θέλετε να ξοδέψετε αυτά τα χρήματα, υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι εντοπισμού της κολπικής μαρμαρυγής», προσθέτει. Αυτές οι τεχνικές, που περιλαμβάνουν τον απλό έλεγχο του σφυγμού σας ή το να φορέσετε μια συσκευή παρακολούθησης της καρδιάς για μια δυο εβδομάδες, εξαρτώνται από τον κίνδυνο που διατρέχετε για ΚΜ και τυχόν συμπτώματα.
Εάν ήδη πάσχετε από ΚΜ, ένα έξυπνο ρολόι μπορεί να σας βοηθήσει στην παρακολούθηση της πάθησής σας μακροπρόθεσμα, κάτι που θα συμβάλει έτσι ώστε ο γιατρός σας να σας προσφέρει πληρέστερα τεκμηριωμένες συμβουλές για την αντιμετώπιση της πάθησης.
Τι είναι η κολπική μαρμαρυγή;
Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) είναι μια διαταραχή του καρδιακού ρυθμού, που προκαλεί γρήγορους, ακανόνιστους παλμούς. Αυτά τα επεισόδια μπορεί να εμφανίζονται περιστασιακά, για σύντομα διαστήματα ή για πολύ μεγαλύτερα, ακόμη και διαρκώς σε ορισμένα άτομα. Σχεδόν ένας στους 11 ανθρώπους ηλικίας 65 ετών και άνω πάσχει από κολπική μαρμαρυγή, η οποία είναι συχνότερη σε άτομα με υπέρταση, παχυσαρκία και υπνική άπνοια.
Στα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνονται η δύσπνοια, η κόπωση και η ζάλη. Όμως, μερικές φορές η ΚΜ περνά απαρατήρητη. Είτε αναγνωριστεί είτε όχι, εξαιτίας του άτακτου ρυθμού της καρδιάς, μπορεί το αίμα να λιμνάσει στις ανώτερες κοιλότητες της καρδιάς. Το γεγονός αυτό αυξάνει την πιθανότητα δημιουργίας θρόμβων, οι οποίοι μπορεί να μετακινηθούν στον εγκέφαλο και να φράξουν τη ροή του αίματος, προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο.