Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια χρόνια, εξελισσόμενη, απειλητική για τη ζωή πάθηση, κατά την οποία η καρδιά δεν λειτουργεί αποτελεσματικά ως αντλία αίματος. Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να μη φαίνονται ανησυχητικά.
«Η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά περνά απαρατήρητη, γιατί τα συμπτώματα μπορεί να είναι ύπουλα. Πολλές φορές δεν διαγιγνώσκεται παρά μήνες ή και χρόνια αργότερα, όταν τα συμπτώματα δεν είναι πλέον ανεκτά και ο πάσχων εισαχθεί στο νοσοκομείο.
»Έως τότε, ο κίνδυνος θανάτου έχει αυξηθεί σημαντικά, μερικές φορές σε ποσοστό υψηλότερο από αυτό του καρκίνου. Επομένως, είναι σημαντικό να εντοπιστεί η καρδιακή ανεπάρκεια εγκαίρως», δηλώνει ο δρ James Januzzi, καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και καρδιολόγος στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης.
Συμπτώματα
Η καρδιακή ανεπάρκεια επηρεάζει το σώμα και προκαλεί συμπτώματα με δύο βασικούς τρόπους.
Ο ένας είναι η μείωση της ροής του αίματος στους ιστούς και στα όργανα. Όταν δεν λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο για να κάνουν τη δουλειά τους, οποιαδήποτε απαίτηση έχετε από την καρδιά σας –από το να περπατήσετε απλώς στην κουζίνα έως το να ανεβείτε έναν όροφο από τις σκάλες– μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε κουρασμένοι. Ο άλλος είναι η προσπάθεια του οργανισμού να αντισταθμίσει τη χαμηλή ροή αίματος: ο οργανισμός κατακρατά άλατα και νερό για να αυξήσει τον όγκο του αίματος.
Επειδή η καρδιά δεν λειτουργεί ως αντλία όπως θα έπρεπε, τα αυξημένα υγρά καταλήγουν να συσσωρεύονται στα πόδια και σε άλλες περιοχές, προκαλώντας συμφόρηση.
«Η συμφόρηση στους πνεύμονες μπορεί να προκαλέσει λαχάνιασμα, βήχα ή συριγμό. Η συμφόρηση στο ήπαρ ή στα έντερα μπορεί να προκαλέσει ναυτία, αίσθημα πληρότητας αμέσως μετά την κατανάλωση τροφής, αύξηση βάρους, φούσκωμα στην περιοχή της κοιλιάς ή κοιλιακό άλγος», δηλώνει ο δρ Januzzi.
Αγνοούνται εύκολα
Όταν τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας είναι ανεπαίσθητα, μπορεί να αγνοηθούν και να αποδοθούν σε άλλες αιτίες.
Για παράδειγμα:
• Το λαχάνιασμα μπορεί να αποδοθεί σε έλλειψη καλής φυσικής κατάστασης.
• Η κόπωση μπορεί να αποδοθεί στην αύξηση της ηλικίας.
• Οι πρησμένοι αστράγαλοι μπορεί να αποδοθούν στον καθιστικό τρόπο ζωής.
«Η αλληλεπικάλυψη ανάμεσα στα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας και στις ενδείξεις άλλων λιγότερο απειλητικών προβλημάτων υγείας μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι δεν συμβαίνει τίποτα, ιδίως κατά το πρώτο διάστημα. Ακόμα και γιατροί μπορούν να παραβλέψουν τα προειδοποιητικά σημάδια», δηλώνει ο δρ Januzzi.
«Για παράδειγμα, έχω δει ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια οι οποίοι αρχικά είχαν παραπεμφθεί για πρόβλημα στη χολή, επειδή ανέπτυσσαν δυσφορία στην κοιλιακή χώρα όταν έτρωγαν. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να υποφέρουν για μήνες έως χρόνια χωρίς να λαμβάνουν σωστή διάγνωση».
Άλλα εμπόδια στη διάγνωση
Η αδυναμία διάγνωσης της καρδιακής ανεπάρκειας δεν οφείλεται μόνο στη δυσκολία ανίχνευσης των συμπτωμάτων. Άλλα εμπόδια στη διάγνωση είναι οι διακρίσεις στην περίθαλψη, με βάση το φύλο, την εθνότητα και τη φυλή.
«Η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά δεν διαγιγνώσκεται στις γυναίκες και στα άτομα μαύρης φυλής ή λατινοαμερικανικής καταγωγής. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην περιορισμένη πρόσβαση αυτών των ομάδων σε υπηρεσίες φροντίδας της υγείας.
»Ωστόσο, ο σεξισμός και ο ρατσισμός του συστήματος μπορεί επίσης να έχουν ως αποτέλεσμα κάποιες ομάδες ατόμων να λαμβάνουν λιγότερη προσοχή όταν πρέπει να αναγνωριστούν τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας», δηλώνει ο δρ Januzzi.
Πότε πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας
Επειδή η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά δεν ανιχνεύεται, ο δρ Januzzi συνιστά να καλέσετε τον γιατρό σας για να αναφέρετε ακόμη και ανεπαίσθητες ενδείξεις της νόσου.
Αυτό ισχύει ιδιαίτερα εάν τα συμπτώματα έχουν εμφανιστεί πρόσφατα και αν έχετε παράγοντες κινδύνου για καρδιακή ανεπάρκεια, όπως διαβήτη, άλλη καρδιακή νόσο, υψηλή αρτηριακή πίεση, παχυσαρκία ή ανθυγιεινό τρόπο ζωής (όπως κάπνισμα, κακή διατροφή, σωματική αδράνεια ή υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ – δηλαδή πάνω από ένα ποτό την ημέρα).
Διάγνωση και θεραπεία
Για τη διάγνωση της καρδιακής ανεπάρκειας, οι γιατροί συνήθως πραγματοποιούν κλινική εξέταση και ζητούν ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) για τη μέτρηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς.
Μπορείτε να κάνετε μια εξέταση αίματος για να ελέγξετε για νατριουρητικά πεπτίδια, ουσίες που απελευθερώνονται από την καρδιά στα πρώιμα στάδια της καρδιακής ανεπάρκειας (ο δρ James Januzzi συνέβαλε στην ανάπτυξη των δοκιμασιών για την ανίχνευση αυτών των ουσιών).
Μπορείτε επίσης να κάνετε υπερηχοκαρδιογράφημα, μια εξέταση της καρδιάς με υπερήχους, η οποία καθορίζει το σχήμα, τη δομή και την αντλητική ικανότητα της καρδιάς.
Εάν λάβετε διάγνωση καρδιακής ανεπάρκειας, θα χρειαστείτε θεραπεία το νωρίτερο δυνατό. «Αδιαμφισβήτητα στοιχεία δείχνουν ότι η έγκαιρη θεραπεία σχετίζεται με καλύτερες εκβάσεις», δηλώνει ο δρ Januzzi.
Οι θεραπείες περιλαμβάνουν φάρμακα, διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, μειωμένη πρόσληψη υγρών και αυξημένη άσκηση.
«Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν σήμερα πολλοί τύποι φαρμάκων που μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών από καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς και την ανάγκη για εισαγωγή στο νοσοκομείο ή την εξέλιξη της νόσου σε πρόωρο θάνατο», δηλώνει ο δρ Januzzi.
«Όχι μόνο βοηθάμε τους ανθρώπους να ζήσουν πολύ περισσότερο, αλλά βελτιώνουμε επίσης εντυπωσιακά τα συμπτώματά τους, έτσι ώστε να μπορούν να έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, με περισσότερη ενέργεια».