Συναγερμό σήμανε στον ΕΟΔΥ η αύξηση των κρουσμάτων διεισδυτικού στρεπτόκοκκου και στην Ελλάδα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία, από την αρχή του 2023 έως και τις 11 Ιανουαρίου του 2024, δηλώθηκαν στον οργανισμό 89 περιστατικά iGAS, 40 σε ενήλικες και 49 σε παιδιά ηλικίας στην πλειονότητά τους κάτω των δέκα ετών. Υπέκυψαν 22 ασθενείς, 10 παιδιά ηλικίας δώδεκα μηνών ως οκτώ ετών και 12 ενήλικες, στην πλειονότητά τους με υποκείμενα νοσήματα.
Λόγω της αύξησης των κρουσμάτων διεθνώς ο ΕΟΔΥ άρχισε να καταγράφει, για πρώτη φορά τα κρούσματα, τον Ιανουάριο του 2023, αναζητώντας μια απάντηση στην αύξηση των κρουσμάτων.
Σημειώνεται πως ο στρεπτόκοκκος είναι ένα κοινό βακτήριο. Πολλοί το φέρουμε στον λαιμό και στο δέρμα χωρίς να εμφανίζουμε συμπτώματα λοίμωξης. Ωστόσο, το συγκεκριμένο παθογόνο μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη, ήπια ή και πιο σοβαρή. Συνήθως, ο στρεπτόκοκκος εκδηλώνεται ως αμυγδαλίτιδα ή φαρυγγίτιδα. Οι σοβαρές λοιμώξεις μπορούν να επιφέρουν τον θάνατο έπειτα από τοξικό σοκ (σηψαιμία) ή οξεία πνευμονία.
«Η αύξηση των κρουσμάτων σε Αμερική, Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας, οδήγησε στην απόφαση για επιτήρηση του βακτηρίου» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ και καθηγητής Επιδημιολογίας και Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου.
«Σηψαιμία ή βακτηριακή πνευμονία σε ελάχιστο διάστημα»
Αν και η αύξηση των κρουσμάτων δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί, καθώς πριν από το 2023 δεν γινόταν καταγραφή των περιστατικών, οι ειδικοί επιβεβαιώνουν με την εμπειρία τους ότι οι αριθμοί του ΕΟΔΥ είναι αυξημένοι σε σχέση με τα χρόνια πριν από την πανδημία.
Η Αθανασία Λουρίδα, παιδίατρος – λοιμωξιολόγος και τέως διευθύντρια ΕΣΥ στην Α’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, εξηγεί στην «Κ»: «Στην καριέρα μου θυμάμαι κάποια λίγα περιστατικά με θανάτους παιδιών από διεισδυτικό στρεπτόκοκκο. Πολλές φορές ερχόταν ύστερα από νόσηση με ανεμοβλογιά. Ο στρεπτόκοκκος εισέρχεται στο αίμα, σε αυτές τις περιπτώσεις, μέσα από τις αμυχές στο δέρμα εξαιτίας της ανεμοβλογιάς. Στην ουσία, ο iGAS, προκαλείται από το ίδιο μικρόβιο που προκαλεί και την κοινή λοίμωξη, με τη διαφορά ότι βρίσκει τρόπο να εισχωρήσει σε σημεία που κανονικά είναι στείρα. Οταν συμβεί αυτό, σε ελάχιστο χρόνο μπορεί να προκαλέσει σηψαιμία ή βακτηριακή πνευμονία».
Το iGAS προκαλείται από το ίδιο μικρόβιο που προκαλεί και την κοινή λοίμωξη, με τη διαφορά ότι βρίσκει τρόπο να μπει σε σημεία που κανονικά είναι στείρα.
Το «χρέος ανοσίας»
H κ. Λουρίδα επισημαίνει πως βέβαιη απάντηση για τα αυξημένα κρούσματα δεν υπάρχει αυτήν τη στιγμή από την επιστημονική κοινότητα. Σύμφωνα όμως με τη βασική υπόθεση εργασίας –την οποία ενστερνίζεται και ο κ. Χατζηχριστοδούλου– η αύξηση των περιστατικών σχετίζεται με το λεγόμενο «χρέος ανοσίας».
«Τα χρόνια της πανδημίας, τα μέτρα κατά του κορωνοϊού προστάτευσαν τα παιδιά από τα κοινά βακτήρια της κοινότητας, ανάμεσα σε αυτά και τον στρεπτόκοκκο» εξηγεί η κ. Λουρίδα και συνεχίζει: «Η άρση των μέτρων προστασίας πυροδότησε ταυτόχρονα επιθετικές μολύνσεις, από διάφορους ιούς και βακτήρια. Μετά την πανδημία, τα λοιμώδη νοσήματα του αναπνευστικού εμφανίζονται πιο επιθετικά. Φέτος βλέπουμε για παράδειγμα μια ιδιαίτερα επιθετική γρίπη Α αλλά και έναν εξίσου επιθετικό συγκυτιακό ιό- RSV, o οποίος δεν προσβάλλει μόνο βρέφη και παιδιά όπως παλιότερα, αλλά και ενήλικες. Πιο επιθετικός έγινε και ο στρεπτόκοκκος».
Εξηγώντας αυτή την επιθετική συμπεριφορά η Ελένη Γιαμαρέλλου, καθηγήτρια Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και λοιμωξιολόγος, αναφέρει πως στην περίπτωση του iGAS παράγονται δύο τοξικές πρωτεΐνες σε πολύ μεγάλες ποσότητες, γι’ αυτό και οι εν λόγω λοιμώξεις γίνονται πολύ επικίνδυνες.
«Οι επιστήμονες ερευνούν πώς δουλεύει αυτός ο μηχανισμός. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με ένα φαινόμενο σε εξέλιξη και είναι σοφή η απόφαση να το καταγράφουμε. Τα 10 παιδιά που χάθηκαν στη χώρα μας είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός για μια λοίμωξη που αντιμετωπίζεται ικανοποιητικότατα από τα αντιβιοτικά».
Διαφορές ανάμεσα σε ενήλικες και παιδιά
Η κ. Λουρίδα εξηγεί πως συχνά ο διεισδυτικός στρεπτόκοκκος εμφανίζεται όταν έχουν προηγηθεί ιογενείς λοιμώξεις και ειδικά γρίπη αλλά και RSV, δύο ιοί που επίσης έκαναν έντονα την εμφάνισή τους στην κοινότητα μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό. Η αύξηση της εμφάνισης αυτών των ιών συμπαρέσυρε και τον iGAS.
Η κ. Γιαμαρέλλου τονίζει πως στους ενήλικες το iGAS προκαλεί συνήθως πνευμονία. Το ερώτημα για μικρούς και μεγάλους είναι σύμφωνα με την ίδια το εξής: «Πόσες μέρες πριν είναι άρρωστος ο ασθενής;»
«Αν είναι για μέρες αλλά δεν έχει πάρει το κατάλληλο αντιβιοτικό, η κατάσταση είναι πολύ πιθανό να γίνει επίφοβη. Eυτυχώς, οι πνευμονολόγοι, οι παθολόγοι και οι παιδίατροι συμπεριλαμβάνουν πια τον στρεπτόκοκκο στις καλλιέργειες αίματος και στα αντιβιογράμματα, αλλά απαιτούνται αντανακλαστικά και από τους ασθενείς ή τους γονείς των παιδιών», σημειώνει η ίδια.
Οπως επισημαίνει η κ. Λουρίδα ο πυρετός, ο πονόλαιμος και το εξάνθημα (η λεγόμενη οστρακιά), αν υπάρχει, είναι τα συμπτώματα της κοινής λοίμωξης του στρεπτόκοκκου.
Αυτά του iGAS είναι έντονα και ορατά. «Το παιδί παρουσιάζει βαριά κλινική εικόνα, είναι πολύ κουρασμένο, έχει υψηλό πυρετό, πονόλαιμο, εμετό, πόνους στο σώμα, σύγχυση ή αντιθέτως, υπνηλία» εξηγεί η κ. Λουρίδα και τονίζει πως και στις δύο περιπτώσεις, οι γονείς «πρέπει να επισκεφθούν έναν παιδίατρο και όχι να αρκούνται στις τηλεφωνικές συμβουλές».
