Αν ήταν σκηνοθέτης, ο Κεν Φόλετ σίγουρα θα ανήκε στην αφρόκρεμα του Χόλιγουντ. Τα μυθιστορήματά του πληρούν όλες τις προϋποθέσεις μιας κινηματογραφικής παραγωγής με εγγυημένη επιτυχία: σφιχτή πλοκή, εύληπτη αλλά όχι απλοϊκή γραφή, ζωντανές περιγραφές και ένα προσεκτικά σχεδιασμένο μείγμα περιπέτειας, δράματος, έρωτα και απρόσμενων ανατροπών, συνήθως με το απαραίτητο αλλά όχι πάντα προβλέψιμο happy end. Και, το σημαντικότερο, απηχούν ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα του αναγνωστικού κοινού, υπερβαίνοντας τις διαφορές ηλικίας, μορφωτικού επιπέδου, φύλου και κουλτούρας. Εν ολίγοις, ο πολυεκατομμυριούχος, πλέον, συγγραφέας από την Ουαλλία έχει βρει το συστατικό της επιτυχίας και κάθε καινούργιο βιβλίο του εκτοξεύεται στις πρώτες θέσεις των ευπώλητων σε όλο τον κόσμο.
Το 1989, ο Φόλετ, ο οποίος μέχρι τότε «ειδικευόταν» στα γεμάτα δράση θρίλερ, εξέδωσε το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημά του με τίτλο «Στυλοβάτες της Γης». Το βιβλίο παρέμεινε για 18 βδομάδες στη λίστα ευπωλήτων της εφημερίδας New York Times, ενώ βρέθηκε στην πρώτη θέση της καναδικής, βρετανικής και ιταλικής λίστας. Το 2004 επιλέχθηκε ως το τρίτο καλύτερο βιβλίο που έχει γραφτεί ποτέ από τους τηλεθεατές του γερμανικού ZDF, αμέσως μετά τον «Αρχοντα των δαχτυλιδιών» και τη Βίβλο. Εκτοτε ακολούθησαν πολλά ιστορικά μυθιστορήματα, με πιο πρόσφατη την τριλογία «Αιώνας», το τελευταίο, δίτομο, μέρος της οποίας μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βell.
Η τριλογία «Αιώνας»
Ισως το πιο φιλόδοξο εγχείρημα του συγγραφέα μέχρι σήμερα, η τριλογία «Αιώνας» παρακολουθεί τις ζωές των μελών πέντε οικογενειών σε διάστημα περίπου 100 χρόνων, από τα χρόνια πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Οι ήρωες της σειράς γεννιούνται, μεγαλώνουν, ταξιδεύουν από τη μία άκρη του κόσμου στην άλλη, ερωτεύονται, πολεμούν και πεθαίνουν στη σκιά των μεγάλων γεγονότων που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα – η Ρωσική Επανάσταση, η άνοδος του Γ΄ Ράιχ, ο Ψυχρός Πόλεμος, η κρίση των πυραύλων της Κούβας κ.ο.κ. Η έρευνα, συνήθως με τη βοήθεια αναγνωρισμένων ιστορικών, αποτελεί σημαντικό κομμάτι της δουλειάς του Φόλετ, ο οποίος υποστηρίζει ότι κάθε σκηνή των βιβλίων του –συμπεριλαμβανομένων των συναντήσεων φανταστικών και υπαρκτών προσώπων– είτε συνέβη στην πραγματικότητα είτε θα μπορούσε κάλλιστα να έχει συμβεί. «Κάποιοι συγγραφείς αλλάζουν την Ιστορία για να ταιριάξει με τις ιστορίες τους. Προτιμώ να κάνω το αντίστροφο», λέει στην «Κ». «Θέλω να μπορώ να εγγυηθώ στους αναγνώστες μου πως οι ιστορικές αναφορές στα μυθιστορήματά μου είναι ακριβείς».
Σε αντίθεση με τα δύο προηγούμενα βιβλία, το τελευταίο μέρος της τριλογίας καλύπτει μια περίοδο της ιστορίας από την οποία έχει αναμνήσεις και ο ίδιος. «Δεν έχει ιδιαίτερη διαφορά», σπεύδει να επισημάνει. «Αν και είχα γεννηθεί τότε, δεν έχω προσωπική εμπειρία από τη ζωή στην Ανατολική Γερμανία, τη Μόσχα, την Κούβα ή τον αμερικανικό Νότο. Ωστόσο, όταν ο Ντέιβ Ουίλιαμς ντύνεται για να βγει έξω τη δεκαετία του ’60, δεν χρειάζεται να κάνω έρευνα για τα ρούχα του. Απλώς ανακαλώ στη μνήμη μου τι φορούσα εγώ!».
Γεννημένος το 1949 στο Κάρντιφ, σε ηλικία δέκα ετών ο Κεν Φόλετ εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στο Λονδίνο, όπου ζει μέχρι σήμερα. Αρχισε να ασχολείται με την πολιτική ενώ ήταν φοιτητής φιλοσοφίας και για ένα διάστημα εργάστηκε ως δημοσιογράφος και εκδότης. Οπως κατά καιρούς υπενθυμίζει μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο δρόμος προς τη δόξα δεν ήταν ακριβώς στρωμένος με ροδοπέταλα: Η αναγνώριση ήρθε το 1978 με την κυκλοφορία του μυθιστορήματος «Μάτι της βελόνας», προηγουμένως όμως είχε γράψει άλλα έντεκα βιβλία χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα. Από τότε, πάντως, οι πωλήσεις των βιβλίων του έχουν ξεπεράσει τα 130 εκατ. αντίτυπα – τα περισσότερα εκτός Μεγάλης Βρετανίας, όπου το κοινό τον γνωρίζει ως σύζυγο της Μπάρμπαρα Φόλετ, πρώην υπουργού του Εργατικού Κόμματος και εμπλεκόμενης στο σκάνδαλο με τα παράνομα έξοδα βουλευτών επί κυβέρνησης Γκόρντον Μπράουν.
Ο αγγλικός Τύπος τείνει να τον προσεγγίζει με μία δόση ειρωνείας, ενίοτε αποκαλώντας τον «σοσιαλιστή της σαμπάνιας», εξαιτίας της εμφανούς αγάπης του για την πολυτέλεια, ο ίδιος όμως σπάνια δείχνει να ενοχλείται. Αλλωστε, δεν τον ενδιαφέρει από πού προέρχονται οι θαυμαστές του, αφού η θεματολογία των βιβλίων του δεν υπόκειται σε γεωγραφικούς περιορισμούς. «Προσπαθώ να μην υιοθετώ μια κλειστή, αγγλοκεντρική οπτική γωνία του κόσμου», διευκρινίζει. «Με βοηθάει το ότι δεν είμαι Αγγλος. Προέρχομαι από την Ουαλλία, μια χώρα που βρισκόταν υπό αγγλική κυριαρχία για εκατοντάδες χρόνια. Δεν έχω τίποτα εναντίον της Αγγλίας και λατρεύω το Λονδίνο, αλλά ξέρω ότι δεν είμαστε πλέον το κέντρο του κόσμου».
Απολαυστική ανάγνωση
Πρωταρχικός στόχος του Φόλετ δεν είναι να εντυπωσιάσει με τα συγγραφικά του τεχνάσματα, το στυλιστικό ύφος ή την πολυπλοκότητα των χαρακτήρων του. Ο ίδιος δηλώνει ότι φιλοδοξεί να προσφέρει στο κοινό του στιγμές απολαυστικής ανάγνωσης, ισορροπώντας ανάμεσα στην –κατά το δυνατόν πιστή– αναπαράσταση ιστορικών γεγονότων και την ενασχόληση με τα καθημερινά δράματα των ηρώων του. Πάντως, ο συγγραφέας καταβάλλει συνειδητές προσπάθειες για να δείξει τη συνολική εικόνα, τοποθετώντας τους πρωταγωνιστές του σε εχθρικά στρατόπεδα, αντιμαχόμενες πολιτικές παρατάξεις και διαφορετικές κοινωνικές τάξεις. «Επιδιώκω να μεταφέρω τους αναγνώστες μου σε μία ιστορική περίοδο και να τους βοηθήσω να κατανοήσουν πώς θα ήταν να είσαι εκεί: να είσαι στρατιώτης στη μάχη του Σομ, μπολσεβίκος στην Αγία Πετρούπολη όταν έγινε η Ρωσική Επανάσταση, Αφροαμερικανός στο Μπίρμινγχαμ της Αλαμπάμας τη δεκαετία του ’60. Δεν τους υπαγορεύω πώς να ερμηνεύσουν τα γεγονότα. Είναι ευφυείς άνθρωποι και μπορούν να καταλήξουν στα δικά τους συμπεράσματα», τονίζει.
«Τα ίδια λάθη ξανά και ξανά»
Στα βιβλία όπως και στη ζωή του, ο Κεν Φόλετ δεν προσπαθεί να κρύψει τις πολιτικές του πεποιθήσεις. Οι περισσότεροι από τους ήρωές του εμπλέκονται ενεργά στην πολιτική. Φυσικά, αυτό επιτρέπει στον αναγνώστη να παρατηρεί από απόσταση αναπνοής τις διεργασίες που ορίζουν τη μοίρα εκατομμυρίων απλών ανθρώπων, ταυτόχρονα όμως αποκαλύπτει και μία πτυχή της προσωπικότητας του Φόλετ. Δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο βιβλίο του «Αιώνα», με τίτλο «Η πύλη της αιωνιότητας», είναι αφιερωμένο στους «μαχητές της ελευθερίας». Οι άνθρωποι εξακολουθούν να «αγωνίζονται ενάντια στην καταπίεση σε πολλές περιοχές του κόσμου», αναφέρει και παραδέχεται ότι τον ανησυχούν ορισμένες ομοιότητες της εποχής μας με μια ισκοτεινή περίοδο του πρόφατου παρελθόντος: «Από ό,τι φαίνεται, μας είναι πολύ δύσκολο να διδαχτούμε από την Ιστορία», τονίζει. «Τα έθνη και οι πολιτικοί κάνουν τα ίδια λάθη ξανά και ξανά. Βλέπουμε πάλι την άνοδο των ξενοφοβικών δεξιών κομμάτων στη Βρετανία και τη Γαλλία. Εμείς οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε να αντιλαμβανόμαστε πόσο επικίνδυνοι είναι οι πολιτικοί ηγέτες που μας λένε να μισούμε τους ξένους».