Εχει ειπωθεί πολλές φορές, δεν υπάρχει πιο σκληρό πεδίο από την παιδική χαρά, από την αυλή του σχολείου. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη μοναξιά από αυτήν έξω από την παρέα, πιο αμείλικτη φράση από το «δεν σε παίζουμε». Τα παιδικά παιχνίδια σχετίζονται με τους πιο μεγάλους φόβους μας. Αν δεν σε ψάξει κανείς στο κρυφτό; Αν σταματήσει η μουσική και δεν υπάρχει για σένα πια θέση; Αυτή τη μεγάλη φοβία, που μας ακολουθεί έως την ενήλικη ζωή, να μη βρεθούμε «έξω από το παιχνίδι», μην αποτύχουμε, μην απομονωθούμε κοινωνικά, φαίνεται ότι «ενεργοποιεί» το «Squid Game», η νοτιοκορεατική σειρά που σαρώνει στο Netflix, στην οποία εκατοντάδες άνθρωποι διαγωνίζονται σε μια σειρά από παιδικά παιχνίδια με έπαθλο εκατομμύρια δολάρια αλλά με ρίσκο να εξοντωθούν, να θανατωθούν με βάναυσο τρόπο.
Διαβάστε ακόμη: «Το παιχνίδι του καλαμαριού»: Η σειρά από τη Νότια Κορέα που έχει καθηλώσει τον πλανήτη
Είναι αυτό το μυστικό της επιτυχίας του; Ο λόγος που μικροί και μεγάλοι σε όλο τον κόσμο το παρακολουθούν με τέτοια προσήλωση, λες και ακολουθούν έναν άλλο μαγικό αυλό; «Το “Squid Game” θυμίζει κάτι από όλους εμάς, προσομοιάζει στη σύγχρονη κοινωνία, “μας μοιάζει”», σημειώνει στην «Κ» η κ. Βασιλική Κουνάλη, ψυχολόγος (MSc)-ψυχοθεραπεύτρια παιδιών, εφήβων και ενηλίκων. «Είναι εντυπωσιακό το πώς ένα παιχνίδι με φανταστικά στοιχεία φτάνει τόσο κοντά στο πραγματικό και αντικατοπτρίζει εκφάνσεις του εσωτερικού και εξωτερικού μας κόσμου». Η κλινική ψυχολόγος Ασημίνα Κουλουκούρη παρατηρεί ότι σε ένα βαθμό λειτουργεί όπως τα βίντεο γκέιμ. «Η ακραία βία αυξάνει την αδρεναλίνη, και μάλιστα λειτουργεί εθιστικά. Οι ορμόνες παραμένουν στον οργανισμό. Πρέπει να το δεις έως το τέλος για να ηρεμήσεις. Οπως και στα βιντεοπαιχνίδια. Δεν σταματάς αν δεν ολοκληρώσεις την πίστα. Η δημοφιλία του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στα σόσιαλ μίντια. Ολοι έβαζαν στα στόρι τους το τραγούδι που λέει η γιγάντια κούκλα στη σειρά (σ.σ. στο πρώτο παιχνίδι του «Squid Game», το «Red Light, Green Light» ή αλλιώς «Αγαλματάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα»). Ολοι θέλουμε να ανήκουμε κάπου, να είμαστε επίκαιροι, να δούμε κι εμείς αυτό που βλέπουν οι άλλοι. Σε βάζει σε θέση ηδονοβλεψία, να δεις πώς θα πεθάνουν. Ταυτίζεσαι αλλά όχι και πάρα πολύ, η Νότια Κορέα είναι μακριά. Το βλέπεις από θέση ισχύος, δεν είσαι εσύ στην αρένα, εσύ είσαι ασφαλής».
«Ως παιδοψυχολόγος θεωρώ σημαντικό να επισημάνω πως η παρακολούθηση της σειράς από ανηλίκους ενέχει σοβαρούς κινδύνους», αναφέρει η ψυχολόγος Βασιλική Κουνάλη.
Το ίδιο επισημαίνει και η κ. Κουνάλη. «Το “Squid Game” μας εκθέτει στα πιο δύσκολα συναισθήματά μας από μια απόσταση ασφαλείας καθιστώντας τα λιγότερο οδυνηρά. Η έλξη μας για τη δυστοπική κοινωνία σχετίζεται και με την πανδημία, αφού αυτήν την περίοδο ανέκυψαν ζητήματα εγκλωβισμού, ελεύθερων επιλογών και απελπισίας. Τους τελευταίους 18 μήνες, οι οικονομικές ανισότητες έλαβαν ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις και οι άνθρωποι μπορούν εύκολα να ταυτιστούν με την αίσθηση ότι δεν είναι κυρίαρχοι, ότι άλλοι κινούν τα νήματα της ζωής τους».
Αν και ακατάλληλο για παιδιά κάτω των 16 ετών (σύμφωνα με τη σήμανση στο Netflix, αφού περιέχει σκληρές εικόνες, εκτός από σκηνές σεξ, απειλές σεξουαλικής βίας, φόνους και βασανιστήρια), είναι κοινό μυστικό ότι την παρακολουθούν και πολύ μικρότερα παιδιά, αναπαράγοντας μάλιστα τα «παιχνίδια» στο σχολείο (όπως κάποτε με το «Survivor»). «Ως παιδοψυχολόγος», συνεχίζει η ίδια, «θεωρώ σημαντικό να επισημάνω πως η παρακολούθηση της σειράς από ανηλίκους ενέχει σοβαρούς κινδύνους. Αφενός, μιλάμε για ένα οπτικό περιβάλλον ιδιαίτερα οικείο για τα παιδιά μας και απενοχοποιημένο ταυτόχρονα, αφού είναι απλώς ένα παιχνίδι. Αφετέρου, ο παρορμητισμός και η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά των εφήβων, που είναι συνυφασμένη με το αναπτυξιακό τους στάδιο, ενδέχεται εύκολα να οδηγήσει στη μίμηση και αναπαραγωγή όσων βλέπουν».
«Για μένα το πιο ανησυχητικό», λέει στην «Κ» ο ψυχίατρος Νίκος Πλυτάς, «είναι ότι για να το παρακολουθούν με τέτοια ζέση τα παιδιά, κάτι τους έχουμε περάσει εμείς». Οπως λέει, η σειρά παραλληλίζει το κυνήγι της επιτυχίας με ένα ανελέητο, εξουθενωτικό κυνηγητό. Οι ήρωες παίρνουν το ρίσκο να διαγωνιστούν, διότι τουλάχιστον εκεί υπάρχουν κανόνες. Αφήνεται να εννοηθεί ότι, εκεί έξω, η πραγματική ζωή είναι ακόμη πιο σκληρή. Ενα Fight Club όπου ο μόνος κανόνας είναι ότι δεν υπάρχουν κανόνες. «Ή, τουλάχιστον, οι όποιοι κανόνες δεν τηρούνται. Είναι φοβερό νέοι άνθρωποι να ξεκινάνε με κάτι τέτοιο στο κεφάλι τους», τονίζει ο κ. Πλυτάς. «Οτι παίζεις σε παιχνίδι στο οποίο δεν δικαιούσαι να χάσεις. Φαίνεται όμως ότι έχουμε αποδεχθεί ότι έτσι είναι η ζωή. Ενα πεδίο που τα παίζεις όλα για όλα χωρίς καμία σιγουριά».
Η ερώτηση που κανείς δεν θέλει να θέσει, ο ελέφαντας στο δωμάτιο, δεν είναι άλλη από το πόσοι θα έπαιζαν σε ένα αληθινό Squid Game. «Σκεφτείτε μόνο τι θα συνέβαινε εάν κάποιος έβαζε τους εμβολιασμένους και τους ανεμβολίαστους σε φόρμες και κάποιους από πάνω να τους δίνουν διαταγές. Τι διαφορά έχουν όσοι χασκογελούν με τους θανάτους από COVID-19;», αναρωτιέται η κ. Κουλουκούρη.