Οταν η ανταποκρίτρια των Times στο Ισραήλ, Ιζαμπελ Κέρσνερ, ζήτησε πρόσφατα από έναν οδηγό τεθωρακισμένου του ισραηλινού στρατού, τον Σάι Λέβι, να περιγράψει τον σκοπό της επικείμενης ισραηλινής εισβολής στη Γάζα, είπε κάτι που πραγματικά μου κίνησε την προσοχή. «Θα γίνει για να αποκαταστήσουμε την τιμή του Ισραήλ», είπε. «Οι πολίτες βασίζονται σε εμάς για να νικήσουμε τη Χαμάς και να απομακρύνουμε την απειλή από τη Γάζα μια για πάντα».
Εδώ και χρόνια, έχω μάθει ότι τρεις από τις πιο επικίνδυνες λέξεις στη Μέση Ανατολή είναι το «μια για πάντα».
Ολες οι ισλαμιστικές/τζιχαντιστικές οργανώσεις –οι Ταλιμπάν, η Χαμάς, το ISIS, η Αλ Κάιντα, η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ, η Χεζμπολάχ, οι Χούθι– έχουν βαθιές ρίζες στις κοινωνίες τους. Παράλληλα, υπάρχει μια ατελείωτη στρατιά νέων ανδρών, πολλοί εκ των οποίων δεν έχουν δουλέψει ποτέ τους ή δεν είχαν μια ερωτική σχέση: ένας θανατηφόρος συνδυασμός που καθιστά εύκολο να κινητοποιηθούν για αδιανόητες πράξεις.
Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, μέχρι σήμερα, καμία από αυτές τις οργανώσεις δεν έχει εξαλειφθεί «μια για πάντα». Μπορούν, όμως, να απομονωθούν, να απονομιμοποιηθούν και να αποκεφαλιστούν – όπως έκανε η Αμερική με το ISIS και την Αλ Κάιντα. Αλλά αυτό απαιτεί υπομονή, ακρίβεια, πολλούς συμμάχους και εναλλακτικές λύσεις που έχουν νομιμοποίηση μέσα στις κοινωνίες από τις οποίες αναδύονται αυτοί οι νέοι άνδρες.
Και γι′ αυτό επιτρέψτε μου να πω δυνατά και ξεκάθαρα αυτό που λέω αθόρυβα στις τελευταίες στήλες μου: Συμφωνώ με τον πρόεδρο Μπάιντεν όταν δήλωσε στο «60 Minutes» ότι θα ήταν «μεγάλο λάθος για το Ισραήλ να καταλάβει ξανά τη Γάζα».
Πιστεύω ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να μετατρέψει την ταπεινωτική ήττα του Ισραήλ από τη Χαμάς, σε μια μακροπρόθεσμη ηθική και στρατιωτική στρατηγική κρίση. Είναι μια κρίση που θα μπορούσε να παγιδεύσει το Ισραήλ στη Γάζα, να παρασύρει τις ΗΠΑ σε έναν ακόμη πόλεμο στη Μέση Ανατολή και να υπονομεύσει τρία από τα σημαντικότερα συμφέροντα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής αυτή τη στιγμή: να βοηθήσει την Ουκρανία να απελευθερωθεί από τη Ρωσία για να ενταχθεί στη Δύση, να περιορίσει την Κίνα και να διαμορφώσει ένα φιλοαμερικανικό μπλοκ που θα περιλαμβάνει την Αίγυπτο, το Ισραήλ, μετριοπαθείς αραβικές χώρες και τη Σαουδική Αραβία, το οποίο θα μπορούσε να αντισταθμίσει το Ιράν και να καταπολεμήσει την παγκόσμια απειλή του ριζοσπαστικού Ισλάμ.
Αν το Ισραήλ μπει τώρα στη Γάζα, θα τινάξει στον αέρα τις «Συμφωνίες του Αβραάμ», θα αποσταθεροποιήσει περαιτέρω δύο από τους σημαντικότερους συμμάχους της Αμερικής (Αίγυπτος και Ιορδανία) και θα καταστήσει αδύνατη την εξομάλυνση με τη Σαουδική Αραβία. Πρόκειται για τεράστια στρατηγικά πισωγυρίσματα. Θα επιτρέψει επίσης στη Χαμάς να βάλει πραγματικά φωτιά στη Δυτική Οχθη και να ξεκινήσει εκεί ένας πόλεμος μεταξύ Εβραίων εποίκων και Παλαιστινίων. Επίσης την κατάσταση θα εκμεταλλευτεί το Ιράν.
Ο υπ′ αριθμόν ένα στρατηγικός στόχος του Ιράν για το Ισραήλ είναι να διασφαλίσει ότι θα παραμείνει εγκλωβισμένο στη Δυτική Οχθη, να παρασυρθεί στην εκ νέου κατάληψη του νότιου Λιβάνου και στο καλύτερο σενάριο, να καταλάβει εκ νέου τη Γάζα.
Σε αυτή την περίπτωση το Ισραήλ, θα ήταν ηθικά, οικονομικά και στρατιωτικά αποδυναμωμένο και δεν θα μπορούσε ποτέ να απειλήσει το πυρηνικό πρόγραμμα και τις ηγεμονικές φιλοδοξίες του Ιράν.
Τι πρέπει να κάνει το Ισραήλ για να διασφαλίσει ότι μια επίθεση σαν αυτή που εξαπέλυσε η Χαμάς δεν θα ξανασυμβεί ποτέ; Δεν ξέρω αυτή τη στιγμή. Πάντως σε καμία περίπτωση το Ισραήλ δεν πρέπει να ξεκινήσει έναν πόλεμο σε ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη του κόσμου. Αυτό θα συντρίψει την ισραηλινή οικονομία και τη διεθνή του θέση.
Ο Μπάιντεν πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ο Νετανιάχου είναι ακατάλληλος να διαχειριστεί αυτόν τον πόλεμο, ορθολογικά. Επειτα από μια τέτοια κολοσσιαία ήττα, το πιο ενωτικό πράγμα που θα μπορούσε να κάνει ο Νετανιάχου είναι να προκηρύξει νέες εκλογές στο Ισραήλ σε έξι ή εννέα μήνες – και να ανακοινώσει ότι δεν θα είναι υποψήφιος. Τελειώνοντας έτσι την πολιτική του καριέρα, οι Ισραηλινοί μπορούν να εμπιστευθούν ότι όποιες αποφάσεις παίρνει τώρα για τη Γάζα, θα αφορούν το εθνικό συμφέρον και μόνο. Δεν θα έχει στο μυαλό του το δικό του συμφέρον, κυνηγώντας κάποια μεγάλη, βραχυπρόθεσμη στρατιωτική νίκη που θα μπορεί να μεταφέρει στο ισραηλινό εκλογικό σώμα ως αποζημίωση για την πανωλεθρία που υπέστη.
Οπως έγραψε την Παρασκευή ένας από τους καλύτερους στρατιωτικούς συντάκτες του Ισραήλ, ο Αμος Χαρέλ της Haaretz: «Υπάρχει ένας περίεργος συνδυασμός ανθρώπων στην ηγεσία του Ισραήλ. Από τη μία πλευρά, υπάρχει ένας ακατάλληλος πρωθυπουργός, μια σχεδόν σαιξπηρική φιγούρα που αντιμετωπίζει τον προσωπικό κίνδυνο μιας ατιμωτικής κατάληξης μιας αναμφισβήτητα λαμπρής καριέρας. Απέναντί του έχει ένα στρατιωτικό επιτελείο που κατακλύζεται από ενοχικά αισθήματα. Αυτό δεν είναι μια τέλεια συνταγή για τη λήψη μελετημένων αποφάσεων».
Αν το Ισραήλ ανακοίνωνε σήμερα ότι αποφάσισε προς το παρόν να μην εισβάλει στη Γάζα, θα έδινε επίσης στους συμμάχους του χρόνο να σκεφτούν πώς να οικοδομήσουν –με τους Παλαιστίνιους– μια εναλλακτική λύση απέναντι στη Χαμάς. Με μια τέτοια κίνηση το Ισραήλ θα κέρδιζε μεγάλη υποστήριξη σε παγκόσμιο επίπεδο και θα επέτρεπε στον κόσμο να δει τη Χαμάς ως αυτό που είναι: το ISIS των παλαιστινιακών εδαφών.
«Στον σημερινό κόσμο, ό,τι συμβαίνει στο πεδίο της μάχης μπορεί να ανατραπεί στο πεδίο της πληροφορίας, οπότε η μάχη της ιστορίας έχει τόση σημασία όσο και η μάχη στο έδαφος», δήλωσε ο Τζον Αρκίλα, συνταξιούχος καθηγητής στρατηγικής στο Naval Postgraduate School.
Η Παλαιστινιακή Αρχή υπό τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς είναι αδύναμη, διεφθαρμένη και δεν μπορεί να διαχειρισθεί τη Δυτική Οχθη, πόσο μάλλον τη Γάζα. Αλλά αυτό δεν οφείλεται μόνο στον Νετανιάχου. Είτε το πιστεύετε είτε όχι, το γεγονός ότι ο Αμπάς εξόρισε τον πιο αποτελεσματικό ηγέτη που είχε ποτέ, τον πρώην πρωθυπουργό Σαλάμ Φαγιάντ, είναι ένας τεράστιος παράγοντας – κάτι που κάθε φίλος των Παλαιστινίων θα πρέπει να φωνάζει και όχι να κατηγορεί μόνο το Ισραήλ.
Την ίδια ώρα, το Ισραήλ πρέπει να επανεξετάσει εντελώς το ζήτημα των εποίκων αν θέλει να αντικαταστήσει τη Χαμάς στη Γάζα. Αν το κίνημα των εποίκων συνεχίσει να θέτει τους όρους του για το τι είναι επιτρεπτό στην ισραηλινή πολιτική και τι όχι, διαφαίνεται μια άλλη καταστροφή στη Δυτική Οχθη.
Το συμπέρασμά; Απλά κάντε αυτή την ερώτηση: Αν το Ισραήλ ανακοίνωνε σήμερα ότι παραιτείται, προς το παρόν, από μια ολοκληρωμένη εισβολή στη Γάζα, ποιος θα χαιρόταν, ποιος θα ανακουφιζόταν και ποιος θα αναστατωνόταν; Το Ιράν, η Χεζμπολάχ, η Χαμάς και ο Βλαντιμίρ Πούτιν σίγουρα θα αναστατώνονταν.