Στις 30 Ιανουαρίου 2019, δημοσιεύθηκε στα «ΝΕΑ» άρθρο του κ. Γιάννη Ζουμπουλάκη με τίτλο «Για 1 ευρώ». Επειδή το θέμα που θίγει είναι εξαιρετικά σοβαρό και κατά την προσωπική μου άποψη συντηρεί μια γενικευμένη παρεξήγηση στην Ελλάδα, θέλω να το σχολιάσω, αφού πρώτα σας δώσω το μεγαλύτερο μέρος από το άρθρο αυτό. Αντιγράφω: «Θα συμφωνήσω ότι το ποσό είναι μηδαμινό. Τι ψυχή, θα μου πείτε, έχει ένα ευρώ; Ομως να το βλέπω, αυτό το “ασήμαντο” για πολλούς, όχι όμως για τους περισσότερους, ένα ευρώ να μπαίνει εκβιαστικό χαράτσι σε ανθρώπους που, ναι, ακόμα και αυτό το ένα ευρώ το χρειάζονται, ε, όχι, εκεί θα θυμώσω. Αναφέρομαι στο ένα ευρώ που είναι πλέον αναγκασμένοι να πληρώνουν στη ΔΕΗ όσοι εξακολουθούν να θέλουν ταχυδρομικώς την ενημέρωσή τους από τη δημόσια υπηρεσία. Η απόφαση πάρθηκε πριν από λίγο καιρό και εφαρμόζεται. Γείτονες με τους οποίους διασταυρώθηκα με ώθησαν σε αυτό το σχόλιο. Είδα στο βλέμμα τους ένα μείγμα οργής και παραπόνου. “Τι άλλο θα κάνουν για να μου τ’ αρπάξουν”; έλεγε ένας. “Εχω βαρεθεί να πληρώνω κερατιάτικα”.
Τον καταλαβαίνω, τον συμμερίζομαι και λυπάμαι που αδυνατώ να του δώσω ένα επιχείρημα που θα μείωνε την οργή του. Να του πω τι δηλαδή; Οτι “πολιτική της ΔΕΗ είναι η εξοικονόμηση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων και η ουσιαστική ενίσχυση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος σύμφωνα με την εναρμόνισή της με τις τάσεις της εποχής σε ευρωπαϊκή κλίμακα”;
Αν του τα πω όλα αυτά θα είναι σαν να τον δουλεύω ψιλό γαζί. Πρώτον, ενώ καταλαβαίνω πολύ καλά τι σημαίνει για τη ΔΕΗ εξοικονόμηση οικονομικών πόρων (κάτι βεβαίως που αφορά τη ΔΕΗ και όχι τον καταναλωτή), αυτό το “εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων” τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει; Αυτό που εγώ καταλαβαίνω είναι ότι το προσωπικό της ΔΕΗ θα συρρικνωθεί.
Οσο για το “περιβαλλοντικό αποτύπωμα” έχω να πω τούτο: σε μια χώρα της οποίας η πλειονότητα του πληθυσμού δεν φαίνεται να έχει και τόσο έντονη οικολογική συνείδηση (βλέπε κάδους σκουπιδιών χωρίς σκέπασμα στον δρόμο, κάδους που χρησιμοποιούνται με λάθος τρόπο, κόπρανα από κατοικίδια στα πεζοδρόμια και άλλες τέτοιες πολιτιστικές βαρβαρότητες), αρνούμαι να δεχτώ ότι η ΔΕΗ θα βγάλει την Ελλάδα από το οικολογικό χάος της με το να μη χρησιμοποιεί χαρτί…
…Η ΔΕΗ είναι ένας από τους πιο παραδοσιακούς οργανισμούς στην Ελλάδα και παρά τα πολλά προβλήματά του (προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους εργαζομένους της), παραμένει μια υπηρεσία που ο μεγάλος σε ηλικία κόσμος εμπιστεύεται. Οι νεότεροι αναζητούν διεξόδους σε καινούργιες υπηρεσίες που πολύ πιθανόν να μην είχαν ποτέ σχέση με το χαρτί για να το κόψουν ή να το χρεώσουν τώρα. Δεν είναι λοιπόν άστοχο από πλευράς ΔΕΗ, αντί να αγκαλιάσει αυτόν τον κόσμο των ηλικιωμένων και των συνταξιούχων, τον (θεωρητικά) πελατειακό κορμό της, να τον ταλαιπωρεί με χαράτσια σε μια μάταιη προσπάθεια να τον ενσωματώσει σε μια διαδικασία τεχνολογικής εξέλιξης, η οποία δεν θα ακολουθηθεί ποτέ από τη μεγάλη ηλικία διότι εξελίσσεται με ραγδαίο τρόπο;
Μήπως λοιπόν η ΔΕΗ δεν θέλει τελικά αυτόν τον κόσμο;
Μήπως στοχεύει αλλού; Μήπως στα φιλόδοξα πλάνα της οι ηλικιωμένοι και οι συνταξιούχοι αποτελούν αμελητέα ποσότητα;
Μήπως τελικά μιλάμε για κοινωνική αναισθησία; Είδες η ΔΕΗ;»
Σε αυτό το κείμενο θίγονται πραγματικά εξαιρετικά σοβαρά θέματα, τα οποία έχουν διαμορφώσει μια εντελώς στρεβλή εικόνα της πραγματικότητας, την οποία δυστυχώς συμμερίζονται οι περισσότεροι συμπολίτες μας. Ελάτε να τα δούμε αναλυτικά.
• Αρχή της ανταποδοτικότητας: Η αρχή είναι εξαιρετικά απλή. Οποιος απολαμβάνει μια υπηρεσία πρέπει να την πληρώνει. Εάν δεν την πληρώνει αυτός, τότε θα την πληρώνουν άλλοι οι οποίοι μάλιστα δεν χρησιμοποιούν την υπηρεσία αυτή. Πόσο δίκαιο είναι αυτό; Στο προκείμενο. Η ΔΕΗ παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους πελάτες της να βλέπουν τον λογαριασμό τους ηλεκτρονικά. Οποιος θέλει σώνει και καλά να παίρνει χαρτί γιατί δεν πρέπει να επιβαρυνθεί με το πρόσθετο κόστος; Δυστυχώς, σε τούτη την έρημη χώρα δεν έχουμε καταλάβει ότι χωρίς κόστος δεν μπορεί να γίνει απολύτως τίποτα. Εντελώς συμπτωματικά στις 20 Ιανουαρίου 2019, έγραψα σε τούτη τη στήλη ένα άρθρο με τίτλο «Χωρίς Κόστος», όπου ακριβώς αναδείκνυα τη στρεβλή εικόνα που έχει επικρατήσει στην Ελλάδα, ότι πράγματα γίνονται «χωρίς κόστος». Αυτή η νοοτροπία σε συνδυασμό με την παραβίαση της Αρχής της Ανταποδοτικότητας είναι που χρεοκόπησε τη χώρα μας. Οταν δίνεις αυξήσεις στους μισθούς χωρίς να αυξάνεται η παραγωγικότητα ή συντάξεις που δεν αντιστοιχούν στις εισφορές, είναι βέβαιο ότι θα χρεοκοπήσεις. Είναι πραγματικά απίστευτο αλλά έχει τόσο βαθιά ριζωθεί αυτή η στρέβλωση ώστε δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι είναι καταστροφική.
• Περιβαλλοντικές ευαισθησίες: Στις 4 Νοεμβρίου 2012 και πάλι σε τούτη τη στήλη είχα ένα άρθρο με τίτλο «Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις». Αντιγράφω ένα απόσπασμα, για να διαπιστώσετε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τους έντυπους λογαριασμούς. «…Στις 17 Μαΐου του 2010 στην ημερίδα για το “Green ICT” σχολίασα την ενέργεια της ΔΕΗ να στέλνει τον λογαριασμό σε δύο φύλλα αντί για ένα, ως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα κατασπατάλησης πόρων και αντι-οικολογικής συμπεριφοράς. Τα 45 εκατ. φύλλα Α4, βάρους 80 γραμμαρίων/τετραγωνικό μέτρο, που εκτυπώθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια, τα οποία σήμερα η ίδια η ΔΕΗ θεωρεί περιττά, αντιστοιχούν σε 670 τόνους χαρτί και απαιτούνται 850 δέντρα για την πρώτη ύλη! Επειδή η χώρα μας δεν παράγει χαρτί, εκτός από ελάχιστες ποσότητες ανακυκλωμένου, πρέπει να εισαχθεί ως πρώτη ύλη από το εξωτερικό (αύξηση των εισαγωγών), να εκτυπωθεί στο εργοστάσιο παραγωγής (με μελάνια εισαγωγής), να επιτυπωθεί με τα μεταβλητά στοιχεία και να εμφακελωθεί (στο κέντρο εκτυπώσεων της ΔΕΗ), να μεταφερθεί στα κέντρα διανομής των ΕΛΤΑ, να γίνει η ταξινόμηση στα ΕΛΤΑ και η μεταφορά τους στα συνοικιακά σημεία διανομής, από όπου θα τα παραλάβει ο ταχυδρόμος για να τα διανείμει στα σπίτια μας. Δηλαδή οι περιττοί 670 τόνοι θα μετακινηθούν με φορτηγά τουλάχιστον 5 φορές και άλλη μία από τους ταχυδρόμους με την τσάντα στον ώμο, σύνολο 4.020 τόνοι. Τόσο η παραγωγή όσο και οι μεταφορές του περιττού χαρτιού επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με περιττό διοξείδιο του άνθρακα. Εχω την εντύπωση ότι έχουμε τόσες δραστηριότητες που επιβαρύνουν το περιβάλλον, που πραγματικά δεν χρειαζόμαστε και περιττές δράσεις προς αυτήν την κατεύθυνση…»
Οπως βλέπετε, από το 2010 προσπαθώ να αναδείξω τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την αλόγιστη συνέχιση των εκτυπωμένων λογαριασμών. Τότε ακριβώς έψεγα τη ΔΕΗ γιατί αποφάσισε να μας στέλνει δίφυλλο λογαριασμό αντί για μονόφυλλο! Πήγαινα όμως και ένα βήμα παραπάνω. Την πλήρη κατάργηση των έντυπων λογαριασμών τόσο για λόγους οικονομίας όσο και για λόγους περιβαλλοντικής ευαισθησίας.
• Σεβασμός στους ηλικιωμένους και συνταξιούχους: Αλλη μια μεγάλη πλάνη που απευθύνεται στο θυμικό μας για να αιτιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Σήμερα όλοι, μικροί και μεγάλοι, ζούμε στην ψηφιακή εποχή. Είμαι αρκετά μεγάλος για να έχω ζήσει πολλές εναλλαγές στη ζωή μου. Πριν από χρόνια διαμαρτυρόμαστε γιατί οι συνταξιούχοι έπρεπε να παίρνουν τη σύνταξή τους από τα ΑΤΜ, αντί να τους τη δίνει ο ταχυδρόμος και να του δίνουν χαρτζιλίκι! Πάει τελείωσε. Ολοι έμαθαν. Η Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων σε μια κίνηση ματ υποχρέωσε τους πάντες να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις φορολογικές δηλώσεις τους. Πολύ κλάμα, αλλά και πάλι το σύστημα δούλεψε, με τεράστια οφέλη. Οι ηλικιωμένοι και συνταξιούχοι αν δεν τα καταφέρνουν μόνοι τους, έχουν παιδιά και εγγόνια που θα τους βοηθήσουν. Συνήθως τους επικαλούμαστε για να μην αλλάξει τίποτα. Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν ηλικιωμένοι, αλλά ο κόσμος προοδεύει.
ΥΓ. 1 Στη Φινλανδία εδώ και πολλά χρόνια η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Sonera χρεώνει 5 ευρώ για κάθε χάρτινο λογαριασμό.
ΥΓ. 2 Ο Συνήγορος του Καταναλωτή αποφάνθηκε ότι είναι παράνομη η χρέωση του 1 ευρώ, διότι ο νόμος που φτιάχτηκε πριν από το Internet, προβλέπει ότι η ΔΕΗ έχει υποχρέωση να στέλνει χάρτινο λογαριασμό! Και εσείς νομίζετε ότι ζούμε στην ψηφιακή εποχή!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.