Τι βλέπει κανείς όταν βλέπει τη Μέρκελ να τρέμει; Είναι δυνατόν να μη δει κάποιος την εικόνα σαν οιωνό – σαν κρούσμα του μεγάλου κλυδωνισμού;
Για τους Γερμανούς, η καγκελάριος είναι η ενσάρκωση της σιγουριάς. Δύο σταθερά, μητρικά χέρια που σχηματίζουν ένα ρόμβο. Μέσα στα όρια αυτού του ρόμβου όλοι μπορούν να νιώθουν ασφαλείς – προστατευμένοι από τις οικονομικές και πολιτικές πληγές που έχουν χτυπήσει άλλες, εξίσου μεγάλες, δημοκρατίες.
Εδώ και καιρό, ο ρόμβος τρέμει. Ο μόνος τρόπος που είχε απομείνει στη Μέρκελ για να διασώσει την πολιτική σταθερότητα, χάρη στην οποία η χώρα της έχει αποφύγει να γίνει έρμαιο του λαϊκισμού, ήταν η προαναγγελία της εξόδου της.
Το μόνο που μπορούσε να εγγυηθεί ήταν η ομαλή διαδοχή της – να φύγει, όπως κυβέρνησε, βήμα προς βήμα. Ακόμη κι έτσι, η καγκελάριος είναι για την Ευρώπη –και για τη Δύση ολόκληρη– το τελευταίο έρεισμα που συγκρατεί το οικοδόμημα. Ή, σύμφωνα με μια παλιά παρομοίωση του γερμανικού Τύπου, το «καπάκι σε μια χύτρα που κοχλάζει».
Η ανησυχία για τη Μέρκελ στην Αθήνα θα πρέπει να είναι όση και στο Βερολίνο. Η επιτυχία της επόμενης κυβέρνησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη λογική και την ευαισθησία στην ηγεσία της Ευρώπης.
Ακόμη και αν εκπληρωνόταν η προσδοκία για ένα φίλο στην Κομισιόν –ακόμη κι αν ο Μάνφρεντ Βέμπερ μπορούσε να ξεπεράσει το πολιτικό του βεληνεκές– ο στρατηγικός στόχος για χαλάρωση των δημοσιονομικών στόχων δεν θα εξαρτιόταν τόσο από τις Βρυξέλλες όσο από την καγκελαρία.
Στη Μέρκελ έχει καταλογιστεί η όψιμη στήριξή της προς τον Τσίπρα. Τώρα, που οι εντυπώσεις έχουν κάπως κρυώσει, μπορεί κανείς να αναγνωρίσει ότι η καγκελάριος ακολούθησε ένα σταθερό μοτίβο στις σχέσεις της με τους Ελληνες πρωθυπουργούς. Πρώτα ζητούσε αποτελέσματα. Και μετά ανταπέδιδε.
Το έκανε, ώς ένα βαθμό, με τον Σαμαρά. Το επανέλαβε, μετά το προσφυγικό και τις Πρέσπες, και με τον Τσίπρα. Πράγμα που σημαίνει ότι η περιλάλητη στήριξή της δεν δίνεται ψυχολογικά ή συγκυριακά, αλλά πάντα στη βάση μιας σύμβασης που πρέπει να τηρηθεί.
Ο επόμενος ένοικος του Μαξίμου θα έχει ανάγκη από έναν τέτοιο συνομιλητή, του οποίου η ισχύς είναι όση και η αξιοπιστία του. Θα έχει, δηλαδή, ανάγκη από τη Μέρκελ, γιατί στη σκηνή της Δύσης δεν υπάρχει πρόσωπο που να συνδυάζει σήμερα αυτά τα δύο.
Ο επόμενος ένοικος του Μαξίμου θα είχε να ωφεληθεί και από το υπόδειγμα της Κεντροδεξιάς διά του οποίου η Μέρκελ έχτισε την ηγεμονία της. Διαλλακτικό και ευπροσάρμοστο, κοσμοπολίτικο, οικολογικό και κοινωνικά ευαίσθητο – αυτό το μερκελικό Κέντρο θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο. Αλλά μάλλον αποτελεί ήδη.