Απόγνωση ενόψει ήττας, αυτό είναι. Δεν εκδηλώνεται για πρώτη φορά στην πλευρά της απερχομένης κυβέρνησης, συσσωρευόταν σταθερά και φούσκωνε από τις ευρωεκλογές και ύστερα· τώρα, απλώς ξέφυγε και είναι πια ανεξέλεγκτη. Παίρνει τη μορφή, λ.χ., της ξαφνικής στροφής του Αλέξη Τσίπρα εναντίον του Κώστα Καραμανλή, τον οποίο μέχρι πρότινος επαινούσε δημοσίως από τη Βουλή, αντιδιαστέλλοντας το παράδειγμα της δικής του, υποτίθεται, φιλολαϊκής πολιτικής με την περίπτωση του ανάλγητου και νεοφιλελέ Κυριάκου Μητσοτάκη. Οχι δηλαδή ότι ήταν απαραίτητο να μας το πει: για το ύπατο πολιτειακό αξίωμα είχε προτείνει εκείνον που ο Κώστας Καραμανλής θεωρούσε τον καλύτερο υπουργό του και, για αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης, επέλεξε τον άνθρωπο που είχε επιλέξει και ο Κώστας Καραμανλής για διοικητή της ΕΥΠ. Αλλωστε, οι ΑΝΕΛ με τους οποίους συγκυβέρνησε τόσα χρόνια, τι ήταν; Η συντριπτική πλειονότητά τους, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, έπιναν νερό στο όνομα του Καραμανλή και βεβαίως εννοούσαν τον ιμιτασιόν, όχι τον ορίτζιναλ.
Τώρα, ο Αλέξης Τσίπρας ανακάλυψε ξαφνικά ότι το κόστος των φιλολαϊκών πολιτικών του λεγόμενου νεοκαραμανλισμού ήταν εκείνο που εκτροχίασε την οικονομία. Υποθέτω ότι αυτή η απότομη μεταστροφή ήταν που προκάλεσε την αιφνίδια αφύπνιση του πρώην πρωθυπουργού της Ν.Δ., τον οποίο είδαμε κατάπληκτοι να εμφανίζεται ξανά στη σκηνή και να καταβάλλει υπερπροσπάθεια 40 ολόκληρων λεπτών! (Δέκα λεπτά ήταν η ομιλία και περίπου τριάντα η βόλτα την επομένη σε ένα δρόμο της πόλης.)
Το νόημα των σπασμωδικών αλλαγών τακτικής και μάλιστα στο παρά πέντε είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς μας χωρίζει λιγότερο από μία εβδομάδα από την κάλπη, αγωνίζεται να πλησιάσει το ΠΑΣΟΚ, να μοιάσει με ΠΑΣΟΚ, να δείξει σαν ΠΑΣΟΚ. Προσέξτε την εκφορά των προεκλογικών ομιλιών του Τσίπρα: οι μαγκιές και οι προκλήσεις τελείωσαν, τώρα μιμείται τον Ανδρέα Παπανδρέου τόσο πετυχημένα, ώστε αν ζούσε ο Χάρρυ Κλυνν θα ένιωθε τη δικαίωση του ανθρώπου που ξέρει ότι άφησε πίσω του κληρονομιά. Θα τολμούσα να παραποιήσω το παλιό διαφημιστικό σλόγκαν, για να πω σχηματικά ότι, για τον ΣΥΡΙΖΑ, φεύγει ο Λαζόπουλος (ανακοίνωσε ότι θα αφοσιωθεί στο γράψιμο και στη ζωγραφική), έρχεται όμως η Βάνα η Μπάρμπα! (Την πλάθω με τη φαντασία μου σε ρόλο άγγελου-εκδικητή της πασοκαρίας με ρομφαία και όλα τα αξεσουάρ…)
Για όσους δεν το γνωρίζουν, παραθέτω απόσπασμα πρόσφατης συνέντευξης της γνωστής ηθοποιού (στο κυβερνητικό ΑΠΕ, παρακαλώ…) διότι περιγράφει πολύ γλαφυρά τον χώρο προς τον οποίο μετακινείται ο Τσίπρας: «Πιστεύω πως όταν κάποιος θέλει να κατέβει στον αγώνα και να είναι χρήσιμος πρέπει να ακολουθεί τον δρόμο της καρδιάς. Το ΚΙΝΑΛ με αντιπροσωπεύει. Γιατί πρέπει να πάω με κάτι άλλο; Αυτό μου γεμίζει την καρδιά. Ημουν ανέκαθεν με το ΠΑΣΟΚ, είναι κόμμα της καρδιάς μου. Από κει και πέρα, με όσα λάθη, παρατράγουδα και κακές επιλογές να κάναμε στη ζωή μας, αυτή είναι η επιλογή που μου δίνει χαρά. Δεν ξέρω τι μπορεί να συμβεί. Δεν είμαι μάντης, ούτε καλών ούτε δεινών. Εχω ανάγκη να ονειρευτώ. Εχω ανάγκη να ξαναθυμηθώ την καλή εποχή του ΠΑΣΟΚ». Το ίδιο και ο Αλέξης, δεν είστε η μόνη. Πολύ φυσικό, πάντως, να μένει τόσο καιρό κλεισμένος στο λαγούμι του ο Πολάκης, ενώ έξω συντελούνται τέτοιες συγκλονιστικές προσαρμογές.
Πολύ αργά, βέβαια, επιχειρείται η στροφή και διόλου πειστικά. Διότι το δίλημμα για την εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη τεθεί από την επομένη του συμβιβασμού με την Ευρώπη το καλοκαίρι του 2015. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επέλεγε τον δρόμο του σταδιακού σοσιαλδημοκρατικού εξευγενισμού, η μόνη άλλη επιλογή που είχε ήταν η ανασυγκρότηση δυνάμεων για μια νέα «έφοδο στον ουρανό». Πάντως, και τα δύο δεν ήταν δυνατό να είναι και μάλιστα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Αυτό ακριβώς έκανε όμως ο Τσίπρας. Αναμενόμενο ήταν να καταλήξει στη θάλασσα, αφού τόσο καιρό πατούσε σε δύο βάρκες. Δεν γίνεται να κοροϊδεύεις τους πάντες για πάντα, το είπε ο old Abe.
Φυσικά δεν παίρνω στα σοβαρά αυτές τις απελπισμένες προσπάθειες της τελευταίας στιγμής, είναι κινήσεις τακτικής. Τις παρατηρώ με ενδιαφέρον, ωστόσο, επειδή διακρίνω ένα βαθμό δικαιοσύνης (και ειρωνείας – πολύ συχνά αυτά τα δύο συμπίπτουν) στον αγωνιώδη εκπασοκισμό της τελευταίας στιγμής. Το ΠΑΣΟΚ της Φώφης και της Βάνας, που θέλει πια να το λέμε ΚΙΝΑΛ, είναι νεκρό. Ψόφιο σαν ντόντο (raphus cucullatus). Ο πραγματικός κληρονόμος του λαϊκισμού που επέβαλε το ΠΑΣΟΚ στην πολιτική ζωή της χώρας ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Στις εκλογές αυτές ηττάται ο παπανδρεϊσμός. Θέλω να το ελπίζω.