Ελλάδα και Ελληνες δεν διακρίνονται για τον ρεαλισμό τους, αλλά τα γεγονότα των τελευταίων μηνών οδηγούν σε δύο πολύ ανησυχητικές διαπιστώσεις, οι οποίες συνδέονται άμεσα. Γι’ αυτό και πρέπει να αναφερθούν μαζί, ακόμη και αν η αντιμετώπισή τους είναι εκ των πραγμάτων διαφορετική. Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι σε καμία από τις αντιδράσεις που προκάλεσε διεθνώς η πρόσφατη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία δεν υπήρξε αναφορά στη Συνθήκη της Λωζάννης, ενώ η παραβίασή της είναι κατάφωρη. Που σημαίνει ότι στη ρευστή εποχή που ζούμε, ο διεθνής παράγων δεν τη λαμβάνει υπόψη γιατί τη θεωρεί ξεπερασμένη, άρα «κουρελόχαρτο», γεγονός το οποίο αποτελεί λαμπρή επιτυχία της Τουρκίας. Ο Τ. Ερντογάν έχει επανειλημμένως αφήσει να εννοηθεί ότι θέλει την αλλαγή της και τελικά το επιτυγχάνει, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για τη δική μας χώρα στο εγγύς μέλλον!
Η δεύτερη εξαιρετικά ανησυχητική διαπίστωση είναι ότι το μεταναστευτικό – προσφυγικό πρόβλημα, που σε ό,τι μας αφορά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη βούληση της Αγκυρας, είναι από δυσεπίλυτο έως άλυτο. Τα εκτεταμένα θαλάσσια «σύνορα» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, σε συνδυασμό με την εγγύτητα των ελληνικών νησιών στην τουρκική ακτογραμμή, καθιστούν αδύνατη την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών – προσφυγικών ροών, τουλάχιστον με ανθρωπιστικούς όρους και πολιτισμένες μεθόδους. Η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν μπορεί να διανοηθεί κάτι διαφορετικό και σωστά. Στα χερσαία σύνορα αρκεί η ανύψωση φράχτη για να σταματήσουν οι ροές, κάτι που βεβαίως δεν είναι δυνατόν να γίνει στη θάλασσα.
Ασχέτως του βαθμού ολιγωρίας, αναποτελεσματικότητας και ανικανότητας που χαρακτηρίζει το ελληνικό κράτος, το αδιέξοδο είναι προφανές. Εστω ότι επί σημερινής κυβέρνησης οι αρμόδιες υπηρεσίες λειτουργούν υποδειγματικά ώστε να διεκπεραιώνονται οι διαδικασίες αίτησης ασύλου, απόρριψης πολλών εξ αυτών και επιστροφής τους στην Τουρκία. Εστω ακόμη και αν η λεγόμενη αποφόρτιση των νησιών είναι συνεχής με μεταφορά μεταναστών – προσφύγων στην ηπειρωτική χώρα. Ποιο θα είναι το τέλος, όταν οι ροές είναι μεγαλύτερες από τις διεκπεραιώσεις και τις αποφορτίσεις; Γιατί δεν πρέπει να λησμονείται ότι, πέρα από την πολιτική βούληση του καθεστώτος Ερντογάν, είναι εκατομμύρια πια οι άνθρωποι που θέλουν να βρουν ένα καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη και είναι επίσης πολλά τα κυκλώματα στην τουρκική πλευρά που βγάζουν λεφτά από τη διακίνησή τους (από πωλητές εξωλέμβιων μηχανών μέχρι εκείνους που τους οδηγούν στις βάρκες). Και πρώτος σταθμός θα είναι πάντα η Ελλάδα…
Ταυτόχρονα, ανακύπτει και άλλο πρόβλημα, πολύ επικίνδυνο για το δημοκρατικό πολίτευμα. Οι αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών, που αντιστέκονται έντονα, ακόμη και βίαια, στη μεταφορά και εγκατάσταση προσφύγων και μεταναστών στις περιοχές τους. Παράδειγμα, όσα έγιναν προχθές στα Βρασνά, κοντά στη Βόλβη, που ενδεχομένως να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλους, αφού η πολιτεία αποδεικνύεται μονίμως περίφοβη μπροστά στην επιβολή των αποφάσεών της. Στο μεταξύ, η αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι δεν έχει… σχέδιο στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού – προσφυγικού, λες και η ίδια διαθέτει σχέδιο. Και όλοι μαζί, συμπολίτευση και αντιπολίτευση, συμφωνούν ότι κάποια στιγμή θα γίνει έκρηξη.