Χωρίς τον Αντώνη Σαμαρά το 13ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας θα είχε περάσει απαρατήρητο. Θα είχε μείνει μόνο η σκηνοθεσία που παριστούσε το κόμμα σαν κοσμοπολίτικη, πράσινη, ψηφιακή, φιτ και άκαπνη δύναμη του Κέντρου. Τα ζωντανά κόμματα όμως –και ιδίως τα παλαιά– αντιστέκονται σε τέτοιες προσπάθειες διαφημιστικής αναπαρθένευσης. Αντιστέκονται γιατί, κάτω από το σελοφάν του μάρκετινγκ, ξεπηδούν οι προηγούμενοι κρίκοι της κομματικής εξέλιξης.
Η ομιλία του Σαμαρά έσκισε πολλαπλώς το σελοφάν. Ο ίδιος έδειξε να έχει υπολογίσει τον αντίκτυπό της, προεξοφλώντας την κριτική που της ασκήθηκε από όσους τη βρήκαν ακροδεξιά. Θα μπορούσε, ωστόσο, κανείς να μετρήσει την παρέμβαση Σαμαρά με τους όρους του ίδιου του Σαμαρά.
Ο πρώην πρωθυπουργός συντονίστηκε σε επίπεδο διακηρύξεων με το αντιλαϊκιστικό πρόταγμα του συνεδρίου. Ωστόσο, ο λόγος του έβριθε από αναφορές στον «λαό» ή στον «κόσμο που βράζει» – όχι γενικώς, ως σύνθημα, αλλά ως αξίωση να γίνει το κόμμα αγωγός αυτού του βρασμού, χωρίς να ελέγχει τα ελατήριά του.
Ο Σαμαράς έδωσε όρκους στην κομματική ενότητα, αντιμετωπίζοντας το ακροατήριό του περίπου σαν στράτευμα («συμμαχητές και συμμαχήτριες»). Ωστόσο, ο ίδιος αμφισβήτησε τον υπουργό Εξωτερικών, στην πιο κρίσιμη δοκιμασία που έχει περάσει η κυβέρνηση της Ν.Δ. στην εξωτερική πολιτική – λέγοντας ότι «οι προκλήσεις της Τουρκίας» δεν είναι, όπως τις χαρακτήρισε ο Δένδιας, «φαιδρότητες». Αμφισβήτησε, πιο ήπια, και τη διπλωματία του ίδιου του πρωθυπουργού, ζητώντας ουσιαστικά άλλη πολιτική στο Μακεδονικό.
Ο πρώην πρόεδρος της Ν.Δ. διεκδίκησε το καλοκαίρι μερίδιο της εκλογικής επιτυχίας του κόμματος θέτοντας ατύπως υποψηφιότητα για την Κομισιόν. Ο υποψήφιος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εμφανίζεται τώρα να καταγγέλλει την «ευρωγραφειοκρατία» και τους «ανεύθυνους παρατηρητές των Βρυξελλών» με μια γλώσσα που στην ευρωπαϊκή οικογένεια της Ν.Δ. τη μιλούν μόνο τα σεσημασμένα κόμματα του ανατολικού περιθωρίου.
Ο σαμαρικός «αντιλαϊκισμός» αποδέχεται σαν απαράβατο νόμο τον λαϊκό βρασμό. Η σαμαρική «ενότητα» εξαπολύει μπηχτές για την οικεία εξωτερική πολιτική. Ο σαμαρικός «ευρωπαϊσμός» μεταφράζει στα ελληνικά το ουγγρικό ρεπερτόριο.
Ο αντίλογος θα μπορούσε να είναι ότι η ρητορική Σαμαρά κρατάει σε ψυχική επαφή με το κόμμα ένα ζωτικό μέρος της γαλάζιας βάσης. Αυτή την επαφή πιστοποίησε και το θερμό χειροκρότημα που απέσπασε ο πρώην πρωθυπουργός από το συνεδριακό ακροατήριο.
Η σημασία αυτού του ακροατηρίου –και η στρατηγική που εξαντλείται στην τόνωση του φρονήματός του– δεν μετριέται όμως με τις κλάκες των συνεδρίων. Μετριέται στην κάλπη. Είναι η στρατηγική του κόμματος του 18,85% που επιζεί στο κόμμα του 39,85%.