Δεν αντέχεται η νυχτερινή παγωνιά, το σώμα μουδιάζει, η σκέψη παραλύει, οι κινήσεις γίνονται σπασμωδικές. Και η μεγαλύτερη τρέλα επιχειρείται προκειμένου το κρύο να σταματήσει να απομονώνει την αντίληψη από το αντικείμενό της, να κοκαλώνει την ανάσα, να μετατρέπει την κάθε στιγμή σε ένα οδυνηρό άχρονο κρύσταλλο.
Μαγκάλια, γκαζάκια, αυτοσχέδια τζάκια αφαιρούσαν ζωές την περίοδο της κρίσης –της 13χρονης σε διαμέρισμα με κομμένο ρεύμα στους Αμπελοκήπους Θεσσαλονίκης, των φοιτητών στη Λάρισα κ.ά.– και εξακολουθούν να το κάνουν σε καταυλισμούς μεταναστών και προσφύγων, όπου σημειώνονται και άλλες απώλειες λόγω υπερπληθυσμού, συγκρούσεων, ακροτήτων, αντιξοοτήτων. Τρεις πρόσφυγες είχαν πεθάνει από αναθυμιάσεις στη Μόρια τον Ιανουάριο του 2017. Είχε προηγηθεί ο θάνατος, στον ίδιο καταυλισμό, γυναίκας και παιδιού από έκρηξη γκαζιού, που εκτελούσε μέσα στο κρύο χρέη μαγειρικής εστίας, και πεντάχρονης σε μουσκεμένη παγωμένη σκηνή.
Χθες τα ξημερώματα από φωτιά που ξέσπασε σε κοντέινερ στον καταυλισμό του Καρά Τεπέ στη Μυτιλήνη, κάηκε νεαρή μητέρα· ο πατέρας διέσωσε τα τρία τους παιδιά, πέντε, τριών ετών και ένα νεογέννητο, αλλά έχασε τις αισθήσεις του πριν καταφέρει να απομακρύνει τη σύζυγο. Θάνατος, μάλλον κατά την προσπάθεια μετριασμού του ψύχους. Ούτε φυσικός ούτε μοιραίος.
Το συμβάν πέρασε σχεδόν στα ψιλά σε μια ημέρα σφοδρών πολιτικών εξελίξεων. Ενα δυστύχημα σε καταυλισμό, που δεν κινητοποιεί τον μηχανισμό ταύτισης με τη νεκρή, χάνεται ανάμεσα στα πολλαπλά θύματα του προσφυγικού δράματος. Αλλά είναι λάθος να αφεθεί να θαφτεί κάτω από τις στρώσεις νέων γεγονότων.
Ομολογημένα και ορατά τα αδιέξοδα σε μια κρίσιμη για τη χώρα περίοδο, με τη γείτονα να διεκδικεί, να απειλεί, να εκβιάζει προωθώντας στο Αιγαίο και στον Εβρο μεγάλους αριθμούς ανθρώπων που έχουν τον πόνο και τη δυσκολία για ρουτίνα· αποδεκτά όσα επιχειρούνται και εκείνα που έχουν αποφασιστεί· όμως απαιτείται εγρήγορση και πράξεις, όχι ελεήμονες λέξεις, ώστε να αποφευχθούν νέα ατυχή συμβάντα. Η Μόρια, χώρος με δυνατότητα φιλοξενίας 3.000 ατόμων, όπου σήμερα διαμένουν έως και 16.000 άτομα, είναι ακόμη εκεί.
Η αγνόηση του σήματος κινδύνου ενδέχεται να πολλαπλασιάσει τις επαληθεύσεις του προειρημένου κακού. Ομως, γίνεται, σε δύσκολες περιστάσεις σαν κι αυτή, να προλάβουν οι αρμόδιοι τραγωδίες; Οφείλουν να δοκιμάσουν.