Ενα πολύ καλό μάθημα γύρω από το πώς «εκμοντερνίζεις» τα Χριστούγεννα, διατηρώντας όμως παράλληλα τη ζεστασιά τους, έχει δώσει παλαιότερα η μουσική και κυρίως η τζαζ. Το πολυπαιγμένο «Jingle Bells» (τα δικά μας «Τρίγωνα κάλαντα») ο Μπένι Γκούντμαν με την ορχήστρα του το μεταμόρφωσε το 1935 χωρίς να το αλλοιώσει στο παραμικρό. Το αντίθετο: το απογείωσε. Το έκανε σουίνγκ, του έδωσε έναν γνήσια τζαζικό ρυθμό, αλλά την ίδια στιγμή το κομμάτι διατήρησε στο ακέραιο τη χριστουγεννιάτικη αύρα του.
Σήμερα όλα αυτά μπορεί να μας μοιάζουν «παλιακά», κλασικά, στον καιρό τους όμως ήταν ποπ, ό,τι πιο φρέσκο και σύγχρονο υπήρχε. Ενας συνδυασμός χρειάζεται, με άλλα λόγια, όμως δεν υπάρχει έτοιμη μαγική συνταγή. Κάθε φορά πρέπει να τη βρίσκεις μόνος σου.
Οι σκέψεις αυτές προέκυψαν μετά τη φασαρία που προκλήθηκε από τους φωτισμούς στη Βασιλίσσης Σοφίας. Το θέμα παρουσιάστηκε και αναλύθηκε με θαυμαστή επάρκεια και ουσιαστικό κριτικό πνεύμα από την «Κ» («Φώτα που στολίζουν και διχάζουν την Αθήνα», 6.12.19) με ρεπορτάζ και αναλύσεις των εκλεκτών συναδέλφων Σάκη Ιωαννίδη, Νίκου Βατόπουλου και Μιχάλη Τσιντσίνη.
Να προσθέσω απλώς εδώ ότι μια γερή δόση υπερβολής στις αντιδράσεις υπάρχει: δεν έγινε κάτι μόνιμο, δεν χτίστηκε ένα εξάμβλωμα που θα μας μείνει, ούτε «πειράχτηκε» βάναυσα κάποιο ιστορικό αθηναϊκό κτίριο. Ενας προσωρινός φωτισμός είναι. Μην τρελαθούμε κιόλας. Και στα κοινωνικά δίκτυα ο κόσμος μοιάζει να τρελαίνεται.
Τα κοινωνικά δίκτυα δεν γνωρίζουν όρια ή διαβαθμίσεις. Κάποιος μπορεί να αγανακτεί και να εξοργίζεται με έναν προσωρινό φωτισμό στον ίδιο βαθμό που αγανακτεί και εξοργίζεται με τους μαζικούς θανάτους προσφύγων στο Αιγαίο. Ενα τυφλό, ισοπεδωτικό σάρωμα μόνο και μόνο για να «ξεμπουκώσουν» κάποιοι.
Από την άλλη, όταν υπάρχει τέτοια μαζική, πηγαία, αυθόρμητη αντίδραση από τον απλό, τον μέσο πολίτη, αυτό πρέπει κάτι να σημαίνει. Το ενδιαφέρον, μάλιστα, είναι ότι δεν μπορεί κάποιος να μιλήσει για φθόνο ή χαιρεκακία απέναντι στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, διότι στη συγκεκριμένη περίπτωση οι μαζικές αντιδράσεις ήρθαν πολύ πριν μαθευτεί ότι πίσω από το πρότζεκτ των φωτισμών βρισκόταν το μεγάλο πολιτιστικό ίδρυμα της Συγγρού.
Υποτίθεται ότι το πρότζεκτ δεν έχει ολοκληρωθεί και ότι από την ερχόμενη εβδομάδα θα το δούμε στην τελική του μορφή. Πάντως, το σίγουρο είναι ότι ως πρώτο δείγμα ο συγκεκριμένος φωτισμός, ως ατμόσφαιρα, σχέδιο, συνολική εγκατάσταση, ξένισε, δεν άρεσε. Σχεδόν δεν δίχασε καν την Αθήνα· η πόλη τον απέρριψε με την πρώτη. Ισως διότι απουσιάζει από αυτό η ουσία: τα Χριστούγεννα.
Ενδεχομένως χρειαζόταν ένας καλύτερος συντονισμός μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και της Στέγης. Ακόμα και οι πειραματισμοί –σε ό,τι με αφορά, απολύτως καλοδεχούμενοι– χρειάζονται σύστημα και μέθοδο, σκέψη. Μπορείς να είσαι μοντέρνος χωρίς να κουβαλάς υλικά κατεδάφισης. Και, βέβαια, ποιος μπορεί να κατεδαφίσει τα Χριστούγεννα;