Το πρόγραμμα έχει τον φιλόδοξο, αλλά και ανάλαφρο, τίτλο «Ξανά στην Ελλάδα». Θα μπορούσε θαυμάσια να ήταν εκπομπή –ενδεχομένως, ταξιδιωτικού περιεχομένου– στην ΕΡΤ. Είναι όμως η επωνυμία ενός προγράμματος του υπουργείου Εργασίας για την προσέλκυση πίσω στην Ελλάδα νεαρών επιστημόνων, 28 έως 40 ετών, που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό, ιδίως εκείνων που μετανάστευσαν λόγω της κρίσης.
Πρόκειται βασικά για μια ηλεκτρονική πλατφόρμα στο Διαδίκτυο, όπου ελληνικές εταιρείες θα ανεβάζουν τις θέσεις εργασίας που προσφέρουν και όσοι Eλληνες του εξωτερικού επιθυμούν να επιστρέψουν θα ανεβάζουν το βιογραφικό τους. Αυτά θα διασταυρώνονται –ακριβέστερα, όπως το είπε τόσο χαριτωμένα ο υπουργός, «θα γίνεται ένα μάτσινγκ»– και το υπουργείο θα επιδοτεί, για ένα χρόνο, τον μισθό εκείνου που θα προσλαμβάνεται και θα επιστρέφει στη χώρα. Ο μηνιαίος μισθός θα είναι 3.000 ευρώ (μεικτά) και το 70% θα καλύπτεται από ευρωπαϊκά κονδύλια του υπουργείου. Υποχρέωση της εταιρείας θα είναι να κρατήσει τον προσληφθέντα για έναν ακόμη χρόνο χωρίς την επιδότηση.
Ευτυχώς, κάπου προς το τέλος της συνέντευξης ο υπουργός είπε ότι, βεβαίως, για να επιτευχθεί ο στόχος της επιστροφής του ταλέντου που μετανάστευσε, θα πρέπει πρώτα να γίνουν οι σοβαρές βασικές μεταρρυθμίσεις, στο φορολογικό και στο ασφαλιστικό. Ετσι, το έσωσε κάπως, διότι η λαμπρή ιδέα που παρουσίασε με τόσο ευφρόσυνη διάθεση είναι μια πομφόλυγα. Υποθέτω ότι θα σχεδιάστηκε από δημοσίους υπαλλήλους, κατά το επάγγελμα και την ιδεολογία (και ο υπουργός από εφοριακός ξεκίνησε, θυμίζω), οι οποίοι φαντάζονται ότι όλοι είναι ίδιοι με αυτούς. Μπορεί – γιατί όχι; Πάντως, εκείνοι που σηκώθηκαν και έφυγαν δεν εμπίπτουν στην κατηγορία όσων στοχεύουν στην ασφάλεια του Δημοσίου. Το «Ξανά στην Ελλάδα» δεν αφορά στην πραγματικότητα εκείνους στους οποίους απευθύνεται.
Δεν τους αφορά, διότι οι νέοι επιστήμονες που είχαν τα τυπικά προσόντα, αλλά και το ηθικό σθένος, ώστε να αναζητήσουν το μέλλον τους έξω από την Ελλάδα και ιδίως στην Ευρώπη, δεν το έκαναν για μια διαφορά ενός πεντακοσάρικου ή ενός χιλιάρικου στον μηνιαίο μισθό τους.
Είναι λάθος να τους ερμηνεύουμε με το παρωχημένο υπόδειγμα του «ξενιτεμένου» των αρχών του προηγουμένου αιώνα ή ακόμη και της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Αυτοί είναι παιδιά της Ελλάδας της ευμάρειας και της ανάπτυξης, έχουν απαιτήσεις από τη ζωή και γι’ αυτό απέκτησαν προσόντα. Δεν έφυγαν όπως οι πρόγονοί τους για ένα κομμάτι ψωμί, αλλά επειδή η κατάσταση στην Ελλάδα –η γενική χρεοκοπία του συστήματος, όχι μόνο η οικονομική– δεν τους επέτρεπε καμία σοβαρή προοπτική για τη ζωή τους. Δεν έφυγαν μόνο για τη φιλοδοξία τους, αλλά και για την αντίληψή τους περί Ελλαδάρας. Αν το σκεφθείτε, αυτοί προστάτευσαν τον εαυτό τους από την πατρίδα τους – σκληρό, αλλά τι μπορώ να κάνω;
Να μην το πω;
Αυτούς, λοιπόν, δεν τους δελεάζεις με καθρεφτάκια και μπιχλιμπίδια. Δεν έρχονται πίσω επειδή τους προσφέρεις θέση σε δοκιμαστικό σωλήνα υπό συνθήκες εργαστηρίου για ένα χρόνο. Δεν έρχονται για να επιδοτηθούν και, με τη σειρά τους ως φορολογούμενοι, να συμβάλουν και αυτοί στα επιδόματα άλλων. Το βασικό κίνητρο της φυγής τους ήταν η αξιοπρέπεια που διεκδικούν στη ζωή τους. Θα επιστρέψουν μόνον εφόσον η πορεία της χώρας και οι μεταρρυθμίσεις τούς εγγυηθούν ότι περίπου την ίδια αξιοπρέπεια μπορούν να την έχουν και εδώ.
Το «Ξανά στην Ελλάδα» είναι ένα σωσίβιο σωτηρίας σε όσους ενδεχομένως δεν τα κατάφεραν εκεί όπου πήγαν, δεν τους άρεσε, δεν μπόρεσαν και θέλουν να γυρίσουν – διότι δεν σημαίνει ότι όσοι το τολμούν το μπορούν κιόλας, κάποιοι θα αποτύχουν. Υπ’ αυτή την έννοια, επομένως, μπορεί να θεωρηθεί ως… κοινωνική πολιτική; Γιατί όχι; Οι καλύτερες σοσιαλιστικές κυβερνήσεις στη χώρα μας ήταν πάντα οι δεξιές…
Πασοκικές εξισώσεις
Η πρόεδρος Φώφη έβαλε Γιωργάκη, Βενιζέλο και Σημίτη στο ίδιο καλάθι, προτείνοντάς τους όλους ως ιδεώδεις υποψηφίους για την προεδρία της Δημοκρατίας. Το αιτιολόγησε με μια χιλιοταλαιπωρημένη μεταφορά-πατσαβούρα, από αυτές που προσφέρει αφειδώς η γλώσσα της πολιτικής: «Επειδή έβαλαν πλάτη στα δύσκολα». Αυτό που θέλει να πει, αλλά το κρύβει με τον μπακαλιάρο, είναι ότι τους προτείνει επειδή πολύ απλά ήσαν όλοι τους ΠΑΣΟΚ (ήσαν, διότι νομίζω ότι σήμερα κανείς τους δεν είναι ακριβώς ΠΑΣΟΚ, με την αυστηρή έννοια του όρου…), αφού τους εξισώνει κρίνοντάς τους μόνο στο επίπεδο των προθέσεων: έβαλαν πλάτη! Τι μας λες; Και τι πέτυχε ο καθένας;
Για τον ΓΑΠ, τα είπαμε χθες και δεν υπάρχει λόγος να επανέλθουμε. Ο Κώστας Σημίτης θα ήταν πράγματι ιδεώδης, αλλά επειδή είναι πολύ αξιοπρεπής άνθρωπος (στο βάθος ποτέ δεν ήταν πασόκος, Ευρωπαίος σοσιαλδημοκράτης ήταν) θα υπολογίσει, φαντάζομαι, το θέμα της ηλικίας του. (Αφήστε που θεωρώ απίθανο να του το επιτρέψει η σύζυγός του…) Ο Ευάγγελος –για τον οποίον, ας μου επιτραπεί να επαναλάβω ότι, με τη γενναία στάση του αφότου αντελήφθη το πρόβλημα, εξιλεώθηκε για τα αμαρτήματα του παρελθόντος του– θα ήταν επίσης μια καλή επιλογή. Eχει όμως ένα βασικό μειονέκτημα η υποθετική υποψηφιότητά του: δεν θα αντέχει να μη μιλάει…