Στην κύρωση της συμφωνίας για την επέκταση της αμυντικής συνεργασίας Ελλάδος και ΗΠΑ, ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να δηλώσει «παρών». Μια στάση που δεν διαφέρει πολύ από εκείνη στην πορεία του Πολυτεχνείου: πήγαν μέχρι το Σύνταγμα και διελύθησαν ησύχως. Δεν ήταν κανονική άρνηση ψήφου η συγκεκριμένη στάση του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και αν φαίνεται έτσι. Ηταν μια συμβολική –που είναι και έκφραση της μόδας– άρνηση.
Από μια πλευρά, θα μπορούσες να το πεις ακόμη και στάση ευμενούς ουδετερότητος, αφού με το «παρών» οι ψήφοι του ΣΥΡΙΖΑ δεν προσμετρήθηκαν στους αρνητές της συμφωνίας και αυτό είναι μια μορφή έμμεσης επιδοκιμασίας, παρά την απόσταση. Το «παρών» είναι, στην προκειμένη περίπτωση, το αντίστοιχο του «δεν ξέρω/δεν απαντώ» των δημοσκοπήσεων. Και ήταν το περισσότερο που μπορούσε να κάνει στη Βουλή ο ΣΥΡΙΖΑ για να σώσει τα προσχήματα της Αριστεράς, διότι η κυβέρνησή τους είχε διαπραγματευθεί και εφαρμόσει τη συμφωνία, η οποία χθες επικυρώθηκε από τη Βουλή. Με αυτό το δεδομένο, θα διακινδύνευα την εκτίμηση ότι, εντέλει, η παραγωγική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση, με τους Αμερικανούς βαραίνει πολύ περισσότερο από την ουδετερότητα του ΣΥΡΙΖΑ, ως αντιπολίτευση πια, στην ψηφοφορία.
Τέτοιες θλιβερές πιρουέτες από τον Τσίπρα είναι αναμενόμενες, διότι η εξωτερική πολιτική είναι το δυσκολότερο πεδίο για να αντιπολιτευθεί ο ΣΥΡΙΖΑ την κυβέρνηση. Ο χαρακτήρας του συμβιβασμού που έκανε ο Τσίπρας με την πραγματικότητα, μετά το πρώτο καταστροφικό εξάμηνο, έγινε ευρύτερα κατανοητός από τον κόσμο μέσα από τις σχέσεις του με τους ηγέτες της Δύσης. Δεν ήταν μόνο ότι σταδιοδρομούσε κανονικά ως το αγαπημένο παιδί Ευρωπαίων και μη. Ηταν, κυρίως, ότι του άρεσε πάρα πολύ ο ρόλος και το έδειχνε.
Ο κόσμος δεν διαβάζει κείμενα, αλλά ευχαρίστως κοιτάζει εικόνες· και στις εικόνες από τα ταξίδια και τις επαφές του, ο καθένας έβλεπε έναν Τσίπρα μαγεμένο από την προσοχή που του έδειχναν, περιχαρή και περήφανο με τον ρόλο του, να χαριεντίζεται με ελληνικά αστειάκια μεταφρασμένα στα αγγλικά και, ως γνήσιος αριστερός, να απολαμβάνει τα λούσα και τις πολυτέλειες. (Το σούσι, λ.χ., στο πρωθυπουργικό αεροπλάνο. Τα πούρα στο κότερο της συμβούλου του ήλθαν αργότερα…) Δεν ήξερε να κρύβει την πείνα του, ούτε την ευτυχία του. Εβλεπες τον γλυκασμό στο βλέμμα του, τη στιγμή που έλεγε στον πρόεδρο Τραμπ ότι, ενώ δείχνει διαβολικός, τελικά ό,τι κάνει είναι για το καλό. Αν κάτι εξέθεσε το ηθικό ποιόν της μεταστροφής του στα μάτια των πολλών, ήσαν οι εικόνες του Τσίπρα να χαίρεται τον συγχρωτισμό με εκείνους που καθύβριζε. Για να το πω με τον τρόπο του λαϊκού βάρδου, τον «πλάνεψε η ντόλτσε βίτα, αυτή που λέν’ γλυκιά ζωή».
Αυτές οι εικόνες δεν σβήνονται εύκολα από τη μνήμη του κόσμου και έχουν διαμορφώσει σε πολλούς την αντίληψή τους για το πρόσωπό του. Πώς να βγει τώρα και να ξαναπιάσει το γνωστό τροπάριο με τους φονιάδες των λαών; Τους έγλειφε μέχρι χθες· ακόμη και γι’ αυτόν είναι δύσκολο να τους φτύσει σήμερα. Αναγκάζεται, λοιπόν, να λέει τετριμμένες μπούρδες, που η ημερομηνία λήξης του έχει προ πολλού παρέλθει, όπως ότι «οφείλουμε πάντα να μην είμαστε δεδομένοι και προβλέψιμοι στους συμμάχους μας». Μα τότε, ποιο το νόημα των συμμαχιών; Αν δεν είσαι δεδομένος και προβλέψιμος σε μια συμμαχία, τότε είσαι αναξιόπιστος και καιροσκόπος. Αυτό προτείνει; Ούτε και ο ίδιος ξέρει, μην έχετε αμφιβολία. Βασικά, θα ήθελε να είναι ο ίδιος πρωθυπουργός. Αυτό είναι το μόνο που είναι καθαρό στο μυαλό του…
Είναι δυνατόν;
Και όμως, ακούγεται από κύκλους του υπουργείου Οικονομικών ότι η κυβέρνηση θα έπρεπε να καταργήσει το περίφημο ΤΧΣ (Tαμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας). Αντιλαμβάνομαι ότι η ιδέα προήλθε από την ανάγκη της λαϊκής Δεξιάς να δείξει πως «τα σκίζει τα μνημόνια», με άλλα λόγια, για τη συμβολική αξία της κίνησης. Φυσικά, κάτι τέτοιο είναι και ανεδαφικό και εις βάρος των συμφερόντων της χώρας. Ανεδαφικό, διότι τα περίφημα δάνεια τα έχουν υπογράψει το ΤΧΣ και η Τράπεζα της Ελλάδος, άρα υπάρχει τουλάχιστον μια τεχνική δυσκολία. Δεν είναι τόσο απλό, φαντάζομαι, να καταργήσεις έναν από τους συμβαλλομένους σε μια σύμβαση. Εις βάρος των συμφερόντων μας, διότι κάτι τέτοιο θα αποξένωνε τελείως τον Κλάους Ρέκλινγκ του ESM (Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας), που είναι ο κυριότερος σύμμαχός μας αυτή την περίοδο στην Ευρώπη.
Συνεπώς, πώς είναι δυνατό να συζητούνται –υπογείως, έστω– τέτοιες επικίνδυνες ιδέες σε κυβερνητικούς κύκλους και μάλιστα να προωθούνται από βασικό υπουργό της κυβέρνησης;