Η πρόβλεψη στην τελευταία έκθεση του ΔΝΤ ότι η ύφεση στην Ελλάδα θα φτάσει το 10% φέτος ακούγεται άδικη, παρ’ όλο που φαίνεται να είναι συγκρατημένη, όπως και οι αντίστοιχες προβλέψεις για τις άλλες χώρες, ίσως για να μην τρομάξει ακόμη περισσότερο ο πλανήτης… Και ακούγεται άδικη (άλλο το ακούγεται, άλλο το είναι) γιατί ως Ελληνες νιώθουμε ότι θα έπρεπε να μας συμπεριφερθεί καλύτερα η βάσκανος μοίρα, αφού τα πήγαμε τόσο καλά στην αντιμετώπιση της καταραμένης πανδημίας του κορωνοϊού, στην πρώτη τουλάχιστον φάση. Γι’ αυτό άλλωστε έχουμε γίνει δακτυλοδεικτούμενοι με την καλή έννοια αυτή τη φορά, και όλοι μάς δίνουν τα εύσημα.
Στην πραγματικότητα εξηγείται η «άδικη» συμπεριφορά της βάσκανης μοίρας. Οταν οι οικονομικοί τομείς που χτυπήθηκαν περισσότερο βάναυσα από την επέλαση του κορωνοϊού παγκοσμίως είναι οι μεταφορές (κυρίως οι αερομεταφορές) και ο τουρισμός, είναι επόμενο να πέφτει θύμα η Ελλάδα μας. Μια χώρα που η οικονομία και η ανάπτυξη εξαρτώνται τόσο πολύ από τον τουρισμό, αφού η συγκεκριμένη βιομηχανία προσφέρει περισσότερο από 15% στο ΑΕΠ. Μόνο να σκεφτούμε πόσοι Ελληνες (και ξένοι) απασχολούνται στον τουρισμό ή εξαρτώνται από αυτόν (συμπεριλαμβάνοντας και τη «μαύρη» οικονομία), φτάνει…
Μαύρα λοιπόν τα μαντάτα για την επόμενη μέρα, αλλά πιθανώς όχι και τόσο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2020 είναι χαμένο ή σχεδόν χαμένο για τον τουρισμό και τις παραφυάδες του. Κάποιες φραστικές ενέσεις ανύψωσης του ηθικού, που επιχειρούνται από αξιωματούχους και μίντια, δεν πείθουν. Ούτε η πρόβλεψη του ΔΝΤ ότι η ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2021 υπολογίζεται περί το 5,1% προσφέρει παρηγοριά και ανακούφιση, όταν ένας μεγάλος αριθμός πολιτών αγωνιούν για το σήμερα και το επόμενο 24ωρο. Ομως ευτυχώς υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι αυτή η Ευρωπαϊκή Ενωση, που τόσο συχνά μας απογοητεύει και που δέχεται τόση αμφισβήτηση ακόμη και από τους ευρωπαϊστές οπαδούς της, επεξεργάζεται ήδη σχέδια στήριξης των οικονομιών των εταίρων της. Και ειδικά των πιο αδύναμων, στις οποίες συγκαταλέγεται και η Ελλάδα φυσικά.
Οποιος παρακολουθεί προσεκτικά τις δηλώσεις διαφόρων κοινοτικών αξιωματούχων –από τη Φον ντερ Λάιεν έως τον Ντομπρόβσκις– και όποιος είναι σε θέση να γνωρίζει και να παρακολουθεί τις διεργασίες του παρασκηνίου στην Ε.Ε. και στις χώρες που έχουν τον πρώτο λόγο αντιλαμβάνεται ότι η ανάγκη αναθέρμανσης των οικονομιών τούς απασχολεί έντονα. Θεωρείται λοιπόν βέβαιο ότι θα ληφθούν μέτρα με πακέτα ενίσχυσης της ρευστότητας, αποκατάστασης των ζημιών σε επιχειρήσεις και φροντίδας των ανέργων, που μπορεί συνολικά να ξεπεράσουν το 1,5 τρισ., σύμφωνα με τους πιο αισιόδοξους. Μπορεί να μη δοθεί η ρευστότητα μέσω ενός ευρωομόλογου, αλλά κάποιο εργαλείο «αμοιβαιοποίησης» του χρέους θα σκαρφιστούν, ώστε να μην προκληθούν αντιδράσεις στην κοινή γνώμη των πλούσιων χωρών.
Τα παραπάνω δεν είναι απλώς σκέψεις επιθυμίας ή αυτοανακούφισης, όπως άλλωστε αναφέρθηκε. Η κακορίζικη Ευρωπαϊκή Ενωση διαθέτει ακόμη αντανακλαστικά επιβίωσης και το αποδεικνύει, έστω και με καθυστέρηση, όπως πάντα συνηθίζει. Είναι προφανές ότι η Αθήνα, δηλαδή η ελληνική κυβέρνηση, τα γνωρίζει και υπολογίζει σε τέτοιες εξελίξεις. Τα μέτρα που λαμβάνει, είτε για να στηρίξει κάπως όσους πλήττονται οικονομικά από την πανδημία είτε για να κρατάει στη ζωή την οικονομία στο σύνολό της, θα είχαν ημερομηνία λήξης σε πολύ σύντομο διάστημα, αν δεν υπήρχε η προοπτική στήριξης της χώρας από την Ε.Ε. Με τέτοια λογική άλλωστε δόθηκε άμεση προτεραιότητα στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, αντί στην απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας της οικονομίας. Και έτσι δεν θρηνούμε τόσα θύματα όσα οι άλλες χώρες που αρχικά αποφάσισαν να ακολουθήσουν διαφορετική πορεία.
Οι προσδοκίες, μετά μεγάλης δόσης βεβαιότητας, για συνέχιση της οικονομικής συνδρομής από την πλευρά της Ε.Ε., δεν σημαίνουν ότι η επόμενη μέρα θα είναι τριανταφυλλένια. Κάθε άλλο. Τα πράγματα θα είναι δύσκολα, η ανεργία θα είναι υψηλή, πολλές μικροεπιχειρήσεις θα διακόψουν οριστικά τη λειτουργία τους, αλλά τουλάχιστον θα είναι ζωντανές οι ελπίδες της ανάκαμψης. Το πρωτεύον πάντως παραμένει σήμερα η διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Η απαίτηση για πειθαρχία του πληθυσμού, η εξαιρετική διαχείριση της όποιας χαλάρωσης των μέτρων και η διεθνής συνεργασία για την οριστική αντιμετώπιση του ιού είναι εκ των ων ουκ άνευ.