Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εξέλιξη της πανδημίας του κορωνοϊού έχει φέρει την κυβέρνηση –και τη χώρα– σε πολύ δύσκολη θέση. Ουσιαστικά βρίσκεται ανάμεσα σε Συμπληγάδες, καθώς είναι αναγκασμένη να φροντίζει ταυτόχρονα για την προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά και για τη λειτουργία της οικονομίας. Δεν είναι η μόνη άλλωστε, γιατί αυτό πλέον είναι το πρόβλημα σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Καμία κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση να καταφύγει ξανά σε καθολικό lockdown αφού το οικονομικό κόστος είναι αποδεδειγμένα δυσβάστακτο. Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης το τόνισε και χθες, αν και άλλο οι προθέσεις, άλλο οι βουλές της πανδημίας…
Οποια και να είναι η συνέχεια, ο κίνδυνος γενικευμένων κοινωνικών αντιδράσεων απέναντι στα μέτρα για τον έλεγχο της διασποράς του κορωνοϊού είναι υπαρκτός. Προς το παρόν αντιδρούν οι απανταχού «ψεκασμένοι» που σε ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, έχουν συγκεκριμένα κομματικά χαρακτηριστικά, ενώ αλλού τις τάξεις τους πυκνώνουν και άνθρωποι των άκρων του πολιτικού φάσματος. Αν όμως οι ήδη εξαιρετικά δυσάρεστες επιπτώσεις της πανδημίας σε όλες τις οικονομίες του πλανήτη χειροτερέψουν, ένα νέο καθολικό lockdown είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει γενικευμένες αντιδράσεις από τα εκατομμύρια των οικονομικά πληγέντων που θα είναι στα όρια της απόγνωσης πλέον.
Δυστυχώς, οι ενδείξεις δεν είναι ευοίωνες. Η εμπειρία λέει ότι η χαλάρωση των μέτρων συνέβαλε περισσότερο από όσο αναμενόταν στην εξάπλωση του ιού, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα. Οι προσδοκίες ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα εξασθενούσε τον ιό δεν επαληθεύθηκαν, ενώ αντίθετα αναδείχθηκαν συμπεριφορές που οδηγούν σε αρνητικά συμπεράσματα. Φάνηκε δηλαδή ότι η πειθαρχία που έδειξε ο γενικός πληθυσμός στην Ελλάδα στο πρώτο κύμα της πανδημίας –με αποτέλεσμα την επιτυχή αντιμετώπισή της σ’ εκείνη τη φάση– οφειλόταν αφενός στα αυστηρά μέτρα που ελήφθησαν εγκαίρως και αφετέρου στον μεγάλο φόβο που προκάλεσε τότε ο όλεθρος της πανδημίας στη γειτονική Ιταλία.
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί τώρα ότι η χαλάρωση των μέτρων επανέφερε τη χώρα στην «κανονικότητά» της, δηλαδή στην πατροπαράδοτη απειθαρχία και στην έλλειψη κοινωνικής ευθύνης. Πρωτοπόροι, όπως και παντού στον κόσμο, οι νεολαίοι, που νομίζουν ότι είναι άτρωτοι (προφανώς δεν ξέρουν τι τους γίνεται), βρίσκοντας επίσης την ευκαιρία να δείξουν την αντίθεσή τους σε κανόνες, νόμους και συστάσεις. Ισως γιατί μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον που δεν καθόρισε ποτέ με σαφήνεια τα όρια μεταξύ δημοκρατικού φιλελευθερισμού και ασυδοσίας. Και βέβαια, στη συμπεριφορά αυτή, βρήκαν αρωγούς τους πονηρούς που σπεύδουν να επωφεληθούν για να αισχροκερδήσουν από την παραβίαση των όποιων μέτρων.
Δεν αμφισβητείται το γεγονός ότι η κυβέρνηση ανέλαβε την πολιτική ευθύνη της χαλάρωσης των μέτρων, ενδεχομένως και παρά την αντίθεση των ειδικών σε ορισμένες περιπτώσεις. Δεν ήταν δυνατόν να πράξει διαφορετικά και ομολογουμένως δεν είναι εύκολη η αστυνόμευση για την τήρηση εκείνων που ισχύουν. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι υπήρξαν και αντιφατικές αποφάσεις.