Αμέλεια ή δόλος; O,τι κι αν αποδειχθεί, αν ποτέ αποδειχθεί, για την καταστροφή της Βηρυτού το χάος που την προκάλεσε δεν μας είναι άγνωστο. Πριν από χρόνια κατάσχεται ένα φορτίο νιτρικής αμμωνίας, λίπασμα το οποίο υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να γίνει ισχυρό εκρηκτικό. Ο πλοιοκτήτης εγκαταλείπει πλοίο και πλήρωμα και εγκαθίσταται στην Κύπρο. Το φορτίο όμως παραμένει στο λιμάνι. Αυτό από μόνο του, υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε να κάνει πολλούς να χάσουν τον ύπνο τους. Οι συνθήκες όμως στη χώρα δεν είναι ποτέ κανονικές και κανείς δεν χάνει τον ύπνο του. Υποθέτω ότι πολλές φορές στη διάρκεια αυτών των ετών κάποιοι θα υπενθύμιζαν στους υπόλοιπους τον κίνδυνο, προφανώς όμως κανείς δεν αναλάμβανε την ευθύνη της μεταφοράς της νιτρικής αμμωνίας. Δεν αποκλείεται να έπαιξαν τον ρόλο τους και οι προσωπικοί ή οι πολιτικοί ανταγωνισμοί. Κάποιοι μπορεί και να περίμεναν ή να ήθελαν την καταστροφή για να αποκομίσουν οφέλη ή να ζημιώσουν αντιπάλους και ανταγωνιστές. Ούτως ή άλλως εδώ και δεκαετίες η πολιτική κατάσταση του Λιβάνου κατατροπώνει όποιον προσπαθεί να την κατανοήσει. Η καταστροφή είναι προϊόν του Χάους. Και το Χάος γεννάει Χάος. Το Χάος γέννησε το Ερεβος και τη Μαύρη Νύχτα, λέει ο Ησίοδος στη «Θεογονία».
Η Ελλάδα δεν έχει σχέση με τον Λίβανο. Είναι μια ευρωπαϊκή χώρα και μια κοινωνία με συμπαγή εθνική συνείδηση. Αυτές τις μέρες όμως δεν μπορώ να μη σκεφτώ τις αντιστοιχίες αυτού που συνέβη στη Βηρυτό με την καταστροφή στο Μάτι. Και εδώ, όπως και εκεί, ο πληθυσμός αφέθηκε στο έλεος ενός κρατικού μηχανισμού σε αποσύνθεση. Μπορείς να πεις ό,τι θέλεις για τις καιρικές συνθήκες, για τα εύφλεκτα υλικά, ακόμη και για τη δόμηση ή την απουσία οδών διαφυγής. Εκείνο όμως που βάρυνε εντέλει στο μαζικό έγκλημα με τους 102 νεκρούς ήταν η αποσύνθεση του κρατικού μηχανισμού. Ευθυνοφοβία, ανικανότητα, αδιαφορία, κυνισμός, προσωπικοί ανταγωνισμοί, ενδεχόμενος δόλος. Κι αν αναγάγουμε τα όσα φρικιαστικά αποκαλύφθηκαν για το Μάτι στο σύνολο του κρατικού μηχανισμού τότε, το συμπέρασμα είναι ότι τηρουμένων όλων των αναλογιών, πριν από δύο χρόνια η Ελλάδα βρέθηκε στο χείλος του Λιβάνου. Οι θεσμοί της δημοκρατίας όμως αποδείχθηκαν ισχυρότεροι από τις δυνάμεις του Χάους.
Η ελληνική μυθολογία μεταφέρει τη δική της σοφία. Οταν οι θεοί του Ολύμπου κέρδισαν τον πόλεμο και επέβαλαν την τάξη, οι δυνάμεις του Χάους δεν εξαφανίστηκαν. Η Ερις συνέχισε να βασανίζει την ανθρώπινη ύπαρξη και ο Εγκέλαδος να απειλεί από τα βάθη της Αίτνας που τον κρατούσαν φυλακισμένο. Το Χάος είναι συστατικό στοιχείο του κόσμου. Και γι’ αυτό αποτυγχάνουν όσες ιδεολογίες υπόσχονται να φέρουν μια οριστική και αμετάκλητη τάξη. Αντιθέτως επιβεβαιώνεται όλο και περισσότερο η τραγική σκέψη που τοποθέτησε τις δυνάμεις του στον πυρήνα της ύπαρξης.