«Πιστεύω πως μια άσχημη εμπειρία μπορεί να μετατραπεί γρήγορα σε ευκαιρία για μια καλύτερη πραγματικότητα. Και αυτό θα γίνει στη Λέσβο». Από χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται να έχει πάρει πάνω του το θέμα της Μόριας ξοδεύοντας «μετοχές» από το πολιτικό του κεφάλαιο. Σπεύδει να υποσχεθεί μια καλύτερη πραγματικότητα για να καλύψει τα τραγικά κενά στη διαχείριση των υπουργών του.
Αν ισχύει το ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο εδώ και αρκετές μέρες είχε ζητήσει από τους αρμόδιους για το μεταναστευτικό, Νότη Μηταράκη και Γιώργο Κουμουτσάκο, να εξετάσουν το ενδεχόμενο να κλείσει η δομή φοβούμενος αυτό που εντέλει συνέβη, τότε οι ευθύνες τους για την προχθεσινή τραγωδία είναι μεγάλες. Η φωτιά στο ΚΥΤ της Μόριας δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, «άναψε» γιατί δεν υπήρχε σχέδιο και προληπτική πολιτική.
Από την αρχή της πανδημίας κάθε λογικός άνθρωπος έχει αναρωτηθεί τι θα συμβεί όταν –όχι αν– εμφανιστούν κρούσματα κορωνοϊού στη Μόρια ή σε άλλες δομές. Κάθε πολίτης της χώρας, όχι μόνο στη Λέσβο, τη Σάμο ή τη Χίο, έτρεμε τα χειρότερα, τα ανέμενε όχι ως πιθανότητα αλλά ως βεβαιότητα – σε αντίθεση με τους δύο υπουργούς που έχουν την ευθύνη. Δεν είναι δύσκολη μια τέτοια πρόβλεψη όταν 13.000 απελπισμένοι άνθρωποι βρίσκονται στοιβαγμένοι σε άθλιες συνθήκες. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυΐα για να σκεφτεί κανείς ότι είναι θέμα χρόνου να υπάρξουν κρούσματα και ο φόβος να μπολιαστεί με την απόγνωση οδηγώντας σε ανυπακοή, πανικό, ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Αλλά από την άλλη πλευρά, ας μην τα ρίχνουμε όλα στον κορωνοϊό. Η αποσυμφόρηση της Μόριας ήταν μια προεκλογική υπόσχεση της σημερινής κυβέρνησης που δεν τηρήθηκε. Ελάχιστοι πρόσφυγες και μετανάστες μετακινήθηκαν στην ενδοχώρα γιατί οι τοπικές κοινωνίες αντέδρασαν έντονα και η κυβέρνηση ανέκρουσε πρύμναν. Αφησε το πρόβλημα να διαιωνίζεται, και τώρα, ό,τι δεν λύθηκε στην ώρα του και σε συνθήκες σχετικής κανονικότητας και ηρεμίας, επιστρέφει με φοβερή δριμύτητα σε καθεστώς πανδημίας, φόβου και οξύτατης κρίσης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή βρίσκεται εγκλωβισμένη στις στάχτες της Μόριας, αυτοπαγιδευμένη σε μια κοντόφθαλμη, δειλή πολιτική, χωρίς περιθώρια ελιγμών. Τώρα και να θέλει να μεταφέρει μετανάστες στο εσωτερικό δεν μπορεί. Τι μήνυμα θα στείλει σε όσους βρίσκονται εγκλωβισμένοι στα ΚΥΤ της Σάμου και τη Χίου; Κάψτε τα και μπείτε στα πλοία για την ενδοχώρα; Για την ώρα οι μοναδικές πραγματικότητες είναι αυτές: Από τη μια η ανθρώπινη τραγωδία, οι χιλιάδες άστεγοι που κοιμούνται στον δρόμο και πλάι στα μνήματα των νεκροταφείων και από την άλλη η τοπική κοινωνία που καλείται και πάλι να σηκώσει τεράστιο βάρος, να βρει το κουράγιο να σταθεί ψύχραιμη και αλληλέγγυα. Δεν υπάρχει καμία άλλη.