Πολλοί χαρακτηρίζουν τις σημερινές εκλογές στις ΗΠΑ τις πιο κρίσιμες της τελευταίας εκατονταετίας, μαζί με εκείνες του 1932, που μέσα στη μεγάλη ύφεση τις κέρδισαν οι Δημοκρατικοί και ανέβηκε στην εξουσία ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ. Το διακύβευμα τότε ήταν η φτώχεια και η ανεργία, ενώ τώρα είναι η ποιότητα της αμερικανικής δημοκρατίας, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και διεθνώς. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, αλλά και εξαιτίας των συνεπειών που έχουν ήδη προκύψει από την πρώτη θητεία Τραμπ, ή που θα προκύψουν εάν επανεκλεγεί, ολόκληρη η ανθρωπότητα περιμένει με αυξημένη αγωνία τα αποτελέσματα της αναμέτρησης. Το ενδιαφέρον για τις αμερικανικές εκλογές ήταν πάντα μεγάλο στις πρωτεύουσες του κόσμου, αλλά η φορά αυτή είναι ξεχωριστή.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι για τους Αμερικανούς ψηφοφόρους –αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη σε μεγάλο βαθμό– το ζήτημα που κυριαρχεί είναι αν θα παραμείνει ή όχι στον Λευκό Οίκο ο Ντόναλντ Τραμπ. Δεν πρόκειται για συνηθισμένη εκλογική μάχη μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, για ποιο δηλαδή από τα δύο κόμματα θα βρίσκεται στην εξουσία, ή θα ελέγχει το Κογκρέσο. Για τη διχασμένη αμερικανική κοινωνία, το πρόσωπο του Τραμπ εκφράζει το ύφος και το ήθος της διακυβέρνησης που βδελύσσονται οι πολέμιοί του και που θαυμάζουν οι οπαδοί του. Κατά μία έννοια, το προσωπικό στοιχείο είναι εκείνο που καθορίζει την ψήφο του κάθε Αμερικανού πολίτη σε αυτές τις εκλογές, εξ ου και είχαμε το φαινόμενο των 95 εκατομμυρίων που έσπευσαν να τοποθετηθούν με επιστολική ψήφο.
Τα προγνωστικά δίνουν τις περισσότερες πιθανότητες νίκης στον Μπάιντεν, αποκλειστικώς και μόνον επειδή αυτός επελέγη ως αντίπαλος του Τραμπ, όχι γιατί ο ίδιος είναι φωτεινή προσωπικότητα. Αυτό βγαίνει από τις δημοσκοπήσεις, αλλά κανείς δεν είναι πρόθυμος «να βάλει το χέρι του στη φωτιά». Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ ακυρώνει συχνά τη λαϊκή ψήφο στο σύνολό της –είναι όμως αποδεκτό από τους πάντες– και το παράδειγμα του 2016, με τη Χίλαρι Κλίντον να κερδίζει σε ψήφους (όπως ο Αλ Γκορ το 2000), αλλά να χάνει τις εκλογές, είναι νωπό. Αντίστοιχα περίεργο είναι το σύστημα εκλογής γερουσιαστών, αφού όλες οι πολιτείες εκλέγουν από δύο, ανεξαρτήτως μεγέθους και πληθυσμού, χωρίς επίσης κανείς να θέτει θέμα.
Το γεγονός, πάντως, ότι ο συγκεκριμένος Τραμπ εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ και διεκδικεί μία δεύτερη θητεία, μετά τη συμπεριφορά του κατά την πρώτη, λέει πολλά πια για ένα τεράστιο αριθμό Αμερικανών ψηφοφόρων. Η ελπίδα είναι ότι οι αντίπαλοί του έμαθαν, συσπειρώθηκαν, ψήφισαν ή ψηφίζουν σήμερα. Πολλά θα εξαρτηθούν από την ψήφο των λευκών και λατίνων γυναικών που εκτιμάται ότι γύρισαν την πλάτη στον Τραμπ και από τη μαζικότητα της προσέλευσης των μαύρων στις κάλπες. Αλλά ακόμη και αν ο Μπάιντεν είναι ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος, ο διχασμός της αμερικανικής κοινωνίας θα συνεχιστεί.