Το απόγευμα της Παρασκευής έγινε επιτέλους ορατό ότι ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ θα είναι ο Τζο Μπάιντεν. Στις περισσότερες πρωτεύουσες της Ευρώπης ακούστηκαν αναστεναγμοί ανακούφισης, αν και ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να δημιουργεί συνθήκες διχασμού και χάους, ισχυριζόμενος ότι του αφαίρεσαν με νοθεία τη νίκη και θα συνεχίσει να τη διεκδικεί σε επανακαταμετρήσεις, δικαστήρια και δρόμους. Ενδεικτικό της άνευ προηγουμένου κατάστασης είναι το γεγονός ότι μεγάλα αμερικανικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα λογόκριναν στον αέρα τελευταίες δηλώσεις του κρίνοντας ότι καταφεύγει σε αστήρικτες ή ψευδείς καταγγελίες για να συντηρήσει ένα εμφυλιοπολεμικό κλίμα, το οποίο ο ίδιος είχε προετοιμάσει συστηματικά κατά την προεκλογική περίοδο. Προφανώς έκριναν ότι ο Τραμπ αποτελεί σοβαρή απειλή για το δημοκρατικό πολίτευμα και «τόλμησαν», ή θεώρησαν ότι ήταν ήδη «τελειωμένος» όταν έκανε τις καταγγελίες του, οπότε προχώρησαν εκ του ασφαλούς.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όσα αναδείχθηκαν και όσα συμβαίνουν επί προεδρίας Τραμπ στις ΗΠΑ είναι αδιανόητα, τουλάχιστον για την Ευρώπη. Από το ένα γεγονός, ότι τηλεοπτικά δίκτυα βρήκαν το θάρρος να λογοκρίνουν τον πρόεδρο –όπως προηγουμένως είχαν πράξει τεχνολογικοί γίγαντες της πληροφορίας–, έως το άλλο γεγονός, ότι στη διάρκεια της καταμέτρησης ψήφων εμφανίστηκαν ομάδες ένοπλων οπαδών του να εγκαθίστανται έξω από εκλογικά τμήματα. Προφανώς για να εκφοβίσουν σε πρώτη φάση και να στείλουν μήνυμα ότι η συνέχεια θα είναι πολύ χειρότερη αν δεν εκλεγεί ο εκλεκτός τους. Αδιανόητα όμως για την Ευρώπη είναι και άλλα χαρακτηριστικά της αμερικανικής κοινωνίας και του πολιτικού σκηνικού της, όπως ο θρησκευτισμός, η εθνικοφροσύνη, η οπλοκατοχή, αλλά και εκλογικό σύστημα που αλλοιώνει τη λαϊκή βούληση.
Η ισχυρότατη επίδοση του Ντόναλντ Τραμπ στις κάλπες πρόσφερε τροφή σε πολλούς αναλυτές να αναζητήσουν ερμηνείες. Ανάμεσα στις ερμηνείες, δεσπόζουσα θέση έχουν εκείνες που αναφέρονται στη δυσαρέσκεια έως και απόγνωση πολλών μικρομεσαίων Αμερικανών ψηφοφόρων που έβλεπαν και βλέπουν επί χρόνια τη θέση τους να χειροτερεύει οικονομικά και κοινωνικά. Αυτοί οι άνθρωποι αντέδρασαν επειδή αποδίδουν το μείγμα κατάντιας και ανασφάλειας που τους διακατέχει αφενός στην παγκοσμιοποίηση που απειλεί τις θέσεις εργασίας και αφετέρου στην αλλοτρίωση ενός κατεστημένου, μιας «ελίτ» και ενός συστήματος που «περί πολλά τυρβάζει», όχι όμως με τα πραγματικά προβλήματα του μέσου Αμερικανού. Μιας «ελίτ» που έχει αναγάγει το «πολιτικά ορθό» σε ζητούμενο απόλυτης προτεραιότητας, φτάνοντας συχνά στα όρια του γελοίου.
Αυτές οι ερμηνείες περιλαμβάνουν αρκετή δόση αλήθειας, αλλά αγνοούν και μεγάλο μέρος της αμερικανικής πραγματικότητας. Δεν εξηγούν πώς και γιατί στις προχθεσινές εκλογές ο Τραμπ πήρε περισσότερες ψήφους από το 2016 ενώ δεν βελτίωσε τη θέση των δυσαρεστημένων και απεγνωσμένων μικρομεσαίων κατά την πρώτη θητεία του. Αντίθετα, φρόντισε επιμελώς να ευνοήσει τα υψηλότερα εισοδηματικά στρώματα, η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών άνοιξε ακόμη περισσότερο, προώθησε τα δικά του οικονομικά συμφέροντα και έδωσε αγώνα για να τινάξει στον αέρα την υγειονομική περίθαλψη που εξασφάλιζε, έστω σε ελάχιστο βαθμό, το «Obamacare». Ούτε ενοχλήθηκαν οι οπαδοί του από την προκλητική ρητορική και τις αρνητικές συμπεριφορές του σχετικά με τον ρατσισμό, τη θέση των γυναικών, τον σεβασμό στους θεσμούς ή από τη θαλπωρή που πρόσφερε σε ακροδεξιές οργανώσεις…
Τα αποτελέσματα των εκλογών πιστοποίησαν ότι οι ΗΠΑ είναι μια διχασμένη χώρα και στη μία πλευρά της στέκεται ένας τεράστιος πληθυσμός με κουλτούρα Παλαιάς Διαθήκης, περιούσιου γένους, στρεβλής αντίληψης περί ατομικών δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνεται η οπλοκατοχή, και φοβίας περί αρμοδιοτήτων του κράτους. Είναι αφάνταστο το τι ακούγεται από τους ιεροκήρυκες στις εκκλησίες και στα ραδιόφωνα στις μεσαίες και νότιες πολιτείες κάθε Κυριακή και όχι μόνο. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν από κάθε αθλητική ομαδική εκδήλωση, όλων των κατηγοριών, ψάλλεται ο αμερικανικός εθνικός ύμνος. Η φοβία απέναντι σε κάθε έννοια κοινωνικού κράτους είναι τόσο διάχυτη, που ακόμη και οι πτυχές στοιχειώδους κοινωνικής ασφάλισης εκλαμβάνονται ως κομμουνιστικές μέθοδοι. Η δε λατρεία στα όπλα και στη βία αποδεικνύεται από τις διαστάσεις που έχει λάβει.
Αυτά και άλλα τόσα εκφράζει ο Ντόναλντ Τραμπ και γι’ αυτό έχει τόσους οπαδούς. Το χειρότερο είναι ότι την αντίστοιχη κουλτούρα εξέθρεψε και εκτρέφει το αμερικανικό πολιτικό σύστημα στο σύνολό του. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να αλλάξουν πολλά δομικά χαρακτηριστικά τους για να ξαναγίνουν παγκόσμιο πρότυπο.