Βράδυ Παρασκευής στην πλατεία Βικτωρίας, μαζί με τον συνήθη πληθυσμό των μεταναστών ήσαν συγκεντρωμένοι καμιά διακοσαριά μαχητές του αγώνα κατά του εγκλεισμού. Την ίδια στιγμή άκουγα στο ραδιόφωνο πως στη Θεσσαλονίκη γίνονταν επεισόδια ανάμεσα στην αστυνομία και τους εκεί μαχητές που είχαν ειδοποιηθεί μέσω Διαδικτύου. Υποθέτω ότι την ίδια ώρα χιλιάδες συμπολίτες μας θα σκέφτονταν πώς θα αντιμετωπίσουν την επόμενη ημέρα. Πώς θα ζήσουν έχοντας χάσει τη δουλειά τους κι αν η μικρή επιχείρησή τους που άντεξε στα χρόνια της οικονομικής κατάρρευσης θα βγει ζωντανή κι απ’ αυτήν τη δοκιμασία. Το ίδιο χρονικό διάστημα ανακοινώνονταν ο νέος αριθμός των κρουσμάτων και ο τρομακτικός αριθμός των διασωληνωμένων. Την ίδια ώρα οι δρόμοι ήσαν πηγμένοι στα αυτοκίνητα. Πολλοί εγκατέλειπαν την πρωτεύουσα πριν από τον εγκλεισμό. Οταν πνίγεσαι στο διαμέρισμα τα ανοίγματα της επαρχίας μοιάζουν λυτρωτικά. Αλλοι, υποθέτω, ότι έψαξαν ένα πρόσχημα για να κυκλοφορήσουν με το αυτοκίνητό τους πριν από τον εγκλεισμό. Να μπλέξουν στην κίνηση, να εκνευριστούν, να αισθανθούν άνθρωποι εν πάση περιπτώσει.
Η πανδημία θα αλλάξει τη ζωή μας; Θα λέμε πριν και μετά την πανδημία όπως λέμε πριν και μετά τον πόλεμο; Ο τελευταίος μεγάλος πόλεμος καθιέρωσε την «κοινοτοπία του κακού» ως παράμετρο του ανθρώπινου σύμπαντος. Εκτοτε μπορεί η θηριωδία να μας τρομάζει, όμως είναι μέγεθος που μετράει στους λογαριασμούς μας. Η πανδημία απειλεί τις κοινωνίες μας, τον πολιτισμό μας, όμως δεν είναι «εσωτερικός εχθρός». Ο ιός που δεν έχει καν DNA γεννήθηκε στη φύση. Πριν εισβάλει στο δικό μας περιβάλλον φιλοξενήθηκε σε κάποιες νυχτερίδες στην Κίνα. Η πανδημία δεν απειλεί τις κοινωνικές ελευθερίες μας. Απειλεί την αλαζονεία ενός ολόκληρου πολιτισμού που πίστεψε πως η φύση είναι μία ακόμη επινόηση ανάμεσα στις υπόλοιπες, τη θρησκεία, τη λογική, το φύλο. Είναι ο πολιτισμός της μετανεωτερικότητας. Αν κάτι απειλείται από την πανδημία είναι η αλαζονεία της μετανεωτερικότητας.
Στα δικά μας τώρα. Ποιος υποστηρίζει ότι ο κορωνοϊός είναι επινόηση κάποιου «συστήματος» και ότι τα μέτρα για την καταπολέμησή του είναι στην πραγματικότητα μέτρα χειραγώγησης της ελεύθερης φρόνησης; Ας πούμε ότι είναι η Μαρία. Δεν αντέχει τη μάσκα, νομίζει ότι ο εγκλεισμός αποφασίστηκε για να πλήξει τη δική της ζωή και εκτός αυτού θεωρεί ότι η κυβέρνηση δείχνει απαράδεκτη υποχωρητικότητα απέναντι στην Τουρκία.
Στο μυαλό της όλα αυτά γίνονται ένα με αποτέλεσμα να την εκνευρίζει ο Τσιόδρας. Δεν είναι μόνη της. Διότι είναι και ο Γιάννης. Εχει πρωταγωνιστήσει στο κίνημα για την απελευθέρωση της μπίρας στην πλατεία Αγίου Ιωάννου στην Αγία Παρασκευή, παλεύει για το δικαίωμα διαπόμπευσης των πρυτάνεων και είναι αλληλέγγυος στους μετανάστες. Μέχρι στιγμής δεν έχει αρπάξει τον ιό. Οπότε είναι ζωντανή απόδειξη πως όλα αυτά είναι παραμύθια για να μη γίνει η διαδήλωση για το Πολυτεχνείο.
Η Μαρία και ο Γιάννης ζουν σε ένα περιβάλλον που πιστεύει ότι ο γιατρός είναι Θεός, ικανός να θεραπεύσει πάσαν νόσον. Κι όταν ο γιατρός ομολογήσει την αδυναμία του θυμώνουν. Δεν τον πιστεύουν. Εγινε κι αυτός συνένοχος του «συστήματος». «Πού είναι το κράτος»; «Γιατί δεν μου φτιάχνουν μία ΜΕΘ για να μπορώ να πάω στην ταβέρνα με τους φίλους μου;». «Ας κοινωνήσω μπας και με σώσει ο πραγματικός Θεός». Αυτοί τον Μάρτιο πίστευαν πως τα μέτρα ανάσχεσης ήταν κάτι σαν το εμβόλιο. Απογοητεύθηκαν και θύμωσαν. Το είπε ο Κυρανάκης, το είπε κι ο Πολάκης. Το είπε και ο Τσίπρας: «Αν ήμουν εγώ δεν θα σας φορούσαν μάσκα». Είναι η λεγόμενη «σιωπηρή πλειοψηφία»; Είναι πολλοί. Ούτως ή άλλως η «ατομική ευθύνη» είναι δύσκολο να ενεργοποιήσει μια κοινωνία ατόμων που υπάρχουν επειδή δεν έχουν να αποδώσουν ευθύνες σε κανέναν. Απ’ αυτήν την άποψη δεν είμαστε και τόσο μακριά απ’ την υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι πάντως οι γονείς των παιδιών που μαζεύονταν στις πλατείες του καλοκαιριού. Η γεωφυσική ευτυχία του ελληνικού τοπίου είναι ισχυρότερη από οποιαδήποτε ιατρική.
Είναι το νέο αντιμνημόνιο; Ετσι οργανώνει την τακτική της η αντιπολίτευση. Βλέπει κόσμο μαζεμένο και τρέχει. Χωρίς να ξέρει γιατί μαζεύτηκε ο κόσμος, η Μαρία, ο Γιάννης κι οι υπόλοιποι. Διακινδυνεύω πρόβλεψη. Αν η κυβέρνηση δείξει αποφασισμένη να επιβάλει τα μέτρα και να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις που δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσει τον Μάρτιο, η Μαρία, ο Γιάννης κι οι υπόλοιποι θα σκορπίσουν. Ο Μητσοτάκης το είπε: «Η ευθύνη για τα μέτρα ανήκει στην κυβέρνηση». Οι επιδημιολόγοι εισηγούνται, οι πολιτικοί αποφασίζουν. Ας θυμηθούμε τις περίφημες μνημονιακές κυβερνήσεις που απέδιδαν όλες τις αποφάσεις τους στις εντολές των δανειστών. Κοινώς δεν ήθελαν να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον αντιμνημονιακό και τον αντικορωνοϊκό αγώνα. Τότε μας έλεγαν ότι την ευθύνη την είχαν πολιτικοί που δεν είχαμε εκλέξει. Σήμερα την αναλαμβάνουν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί μας.