«Δεν πρέπει να μιλάμε με ημερομηνίες, πρέπει να μιλάμε με δεδομένα». Η συγκεκριμένη αποστροφή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, στην προ ημερών συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, προϊδέασε για αυτό που ήδη είχε φανεί: για την παράταση του lockdown. Και η πρωθυπουργική παραίνεση είχε πρωτίστως ως αποδέκτες τα μέλη της κυβέρνησης.
Η χώρα συμπληρώνει ένα μήνα σε lockdown και τα δεδομένα παραμένουν ανησυχητικά. Παρά τις ενδείξεις για σταθεροποίηση της κατάστασης όσον αφορά τα νέα κρούσματα, η εικόνα κάθε άλλο παρά καθησυχαστική είναι. Η μείωση του αριθμού νέων κρουσμάτων δεν έρχεται με τον ρυθμό που εκτιμήθηκε στην αρχική επιβολή των μέτρων, όταν και προσδιορίστηκαν οι τρεις εβδομάδες ως ορίζοντας εφαρμογής τους. Παράλληλα, το ιικό φορτίο που εξετάζεται, ως δείγμα τού τι να περιμένουμε προσεχώς, παραμένει υψηλό. Ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη, και ευρύτερα στη Βόρεια Ελλάδα, η αποκλιμάκωση είναι σαφές ότι θα αργήσει. Και η εξήγηση των ειδικών είναι ότι ο ιός έχει μεταφερθεί μέσα στα σπίτια, στις οικογένειες. Αυτό σημαίνει ότι κανένα από τα νέα κρούσματα δεν μπορεί να είναι μεμονωμένο, έχει ήδη γίνει μετάδοση σε έναν μικρότερο ή μεγαλύτερο αριθμό ατόμων. Η πίεση στο σύστημα υγείας παραμένει υψηλή και η αγωνία ότι μπορεί να αυξηθεί άμεσα είναι ισχυρότερη από την προσδοκία αποσυμπίεσης.
Την ίδια στιγμή, η ανησυχία για ανάδειξη νέων εστιών και σε άλλες περιοχές της χώρας είναι μεγάλη. Ο συνδυασμός δύο βασικών παραγόντων θεωρείται κομβικός: η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών που θα μας κλείνει όλο και περισσότερο μέσα και η μετακίνηση για αγροτικές εργασίες, που ευνοεί τη διασπορά του ιού σε νέες περιοχές, στα νότια της χώρας.
Ολα αυτά θα πρέπει να συνδυαστούν με την κόπωση του πληθυσμού από τους περιορισμούς. Κόπωση σωματική και ψυχολογική από τον εγκλεισμό, κόπωση οικονομική από την αδρανοποίηση σημαντικού τμήματος της οικονομίας. Κόπωση που εκδηλώνεται συχνά και με πιο χαλαρή εφαρμογή των μέτρων. Η διαρκής αυξημένη κίνηση στους δρόμους είναι ενδεικτική ότι δεν είναι τα πράγματα όπως στο πρώτο lockdown, όταν ασφαλώς οι αντοχές ήταν μεγαλύτερες.
Είναι σαφές ότι σημαντικό ρόλο στην πιο επιθετική εκδήλωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας διαδραμάτισε η καθυστέρηση στη λήψη περιοριστικών μέτρων, με την αγωνία, κυρίως, για τις επιπτώσεις στην οικονομία και υπό την πίεση, συχνά, τοπικών παραγόντων σε περιοχές που είχαν δώσει ενδείξεις κινδύνου αυξημένης μετάδοσης του ιού.
Ενα πρόωρο άνοιγμα μπορεί να αποβεί ακόμη πιο καταστροφικό, ιδιαιτέρως μετά την καταπόνηση που ήδη έχει υποστεί το σύστημα υγείας. Η πίεση για επανέναρξη της οικονομίας είναι μεγάλη, δεν υπάρχουν αντοχές, ιδιαίτερα αν συνυπολογισθεί και η πολυετής κρίση την οποία διαδέχθηκε η πανδημία. Ωστόσο, η βιαστική άρση των μέτρων, εάν δεν τη δικαιολογούν οι αριθμοί, θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε ένα τρίτο lockdown πολύ σύντομα και σε πολύ μεγαλύτερη καταστροφή. Δύσκολη άσκηση η εύρεση της ιδανικής ισορροπίας και από μόνη της επιβάλλει νηπιακά βήματα.