Και κάπως έτσι ξανάγινες παιδί. Φοβάσαι τα εμβόλια και οι ιώσεις είναι ευκαιρία για να μην πας σχολείο. Ο θάνατος είναι για τους άλλους. Η κοινωνία μας εμφορείται από ένα βαθύ αίσθημα παλιμπαιδισμού. Οι κοινωνίες μας για την ακρίβεια. Οσοι αντιλαμβάνονται τον πόνο μας μάς κανακεύουν. Η ατομική ευθύνη χαρακτηρίζεται αντιδημοκρατική, αντιπαιδαγωγική θα έλεγα. Τι ευθύνη να ζητήσεις από ένα παιδί που θέλει, με την αθωότητά του, να βγει να πιει τσίπουρα στα Λαδάδικα με την παρέα του; Είναι τουλάχιστον αψυχολόγητο. Το λένε και οι καθηγήτριες.
Τι να κάνει το παιδί; Περιμένει τον κούριερ για να του φέρει το δώρο. Και κοιτάει την ώρα να ανοίξει το κουρείο. Είναι ψυχολογικό το ζήτημα, λένε οι ειδικοί. Για να είμαι ειλικρινής, το κουρείο ήταν ένας από τους εφιάλτες της εφηβείας μου. Τα μαλλιά μου ήσαν πυκνά και φουντωτά και αποτελούσαν στόχο για το άγρυπνο βλέμμα του διευθυντή. Μου έδινε εικοσάρικα –δραχμές εννοείται– για να πάω στον πλησιέστερο μπαρμπέρη να τα μαζέψω. Τα άτιμα, όμως, δεν μαζεύονταν με τίποτε. Δεν μπορούσα να φανταστώ τότε ότι θα έρθει μια μέρα στη ζωή μου που θα περίμενα πότε θα ανοίξουν τα κουρεία. Είναι η απόσταση ανάμεσα στην παιδική ηλικία και στον παλιμπαιδισμό.
«Αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να σας μιλήσει κανείς». Μήνυμα τηλεφωνητή εταιρείας κούριερ στη Θεσσαλονίκη. Μη μου πείτε ότι υπάρχει καλύτερη έκφραση απελπισίας απ’ αυτό το «κανείς». Ούτε ο Οδυσσέας με τον Κύκλωπα να ήταν. Φίλη βιβλιοπώλις που έχει δώσει το κινητό της για παραγγελίες μού είπε ότι προχθές της τηλεφώνησε πελάτης στις τρεις το πρωί. Ευτυχώς δεν είχε κοιμηθεί, διότι της είχε τηλεφωνήσει κι ένας άλλος στις δυόμισι. «Μα πού είναι το κράτος επιτέλους;»
Θα μου πείτε ο παλιμπαιδισμός δεν μας χτυπάει όλους με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν και ασυμπτωματικοί. Παλίμπαιδες μεν, ώριμοι δε. Με ύφος σκεπτόμενο σου λένε ότι δεν είναι εναντίον των εμβολίων, αλλά δεν θέλουν να βιαστούν κιόλας. Θα περιμένουν λίγο για να αποφασίσουν. Είναι σώφρονες οι άνθρωποι. Θα περιμένουν να δουν αν στην πρώτη πανσέληνο μετά τον εμβολιασμό όσοι το έκαναν θα βγάλουν τρίχες στα χέρια τους και θα αρχίσουν να ουρλιάζουν στο φεγγάρι. Πιο παλίμπαιδες κι απ’ τους παλίμπαιδες.
Θα μου πείτε, δεν είναι απαραιτήτως κακός ο παλιμπαιδισμός. Τόσοι και τόσοι είναι φορείς του ανάμεσά μας και τους βρίσκουμε χαριτωμένους. Εχει ένα μικρό προβληματάκι. Ο παλιμπαιδισμός, ως νοσταλγία της παιδικής ηλικίας και μίμησης των τρόπων της, είναι η νοσταλγία του σταδίου της ανάπτυξης που το άτομο δεν σήκωνε το βάρος της προσωπικής του ευθύνης. Το άτομο τελούσε υπό κηδεμονία. Κηδεμονία δύο φαντασιακών οντοτήτων, του κράτους και της κοινωνίας. Ο παλιμπαιδισμός σού επιτρέπει να ξεχνάς ότι και το κράτος και η κοινωνία στηρίζονται στην προσωπική ευθύνη των πολιτών. Το λέει και το Σύνταγμα.
Πόση πολιτική χωράει η ιατρική και πόση ιατρική χωράει η πολιτική; Και η μία και η άλλη είναι «τέχνες» που φροντίζουν τη σωτηρία του ανθρώπινου σύμπαντος. Με τη διαφορά ότι ο γιατρός φροντίζει την ατομική περίπτωση, ενώ ο πολιτικός φροντίζει τη συλλογική. Οι επιδημίες που μετατρέπουν σε συλλογική υπόθεση την ατομική, και το αντίστροφο, μπερδεύουν πράγματα και ρόλους. Και αυτές οι μπερδεμένες καταστάσεις είναι που αναδεικνύουν τις πραγματικές αξίες. Ο γιατρός καταργεί τον ρόλο του όταν καταφέρεται κατά της ατομικής ευθύνης.
Αισιοδοξώ ότι ο κορωνοϊός κάποια στιγμή θα μας απαλλάξει από την οχληρή παρουσία του. Η ζωή θα ξαναβρεί τους δρόμους της επιθυμητής κανονικότητας. Αναρωτιέμαι, όμως, τι θα γίνει με τη δύναμη του παλιμπαιδισμού μας. Το επαναλαμβάνω. Δεν αφορά μόνον εμάς τους Ελληνες. Μπορείτε να βάλετε το «Ελληνες αεί παίδες εστέ» στο μπαούλο με τα ιερά κειμήλια. Είναι μια δύναμη που σαρώνει ολόκληρο τον πολιτισμό μας. Ενας πολιτισμός που οργανώθηκε γύρω από τα ατομικά δικαιώματα, άρα τις ατομικές ευθύνες. Αν τις παραμερίσεις, παραμερίζεις και τα δικαιώματα.
Οι κρίσιμες καταστάσεις αναδεικνύουν τις αδυναμίες της κοινωνικής συγκρότησης. Ο παλιμπαιδισμός είναι το μαλακό υπογάστριο της δυτικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας ατόμων που ξέρουν να απολαμβάνουν αγαθά, περιμένοντας τον κούριερ, ξέρουν να απολαμβάνουν την εικόνα τους στον καθρέφτη, περιμένοντας τον κουρέα. Φοβούνται, όμως, να αναλάβουν την ευθύνη του εγκλεισμού τους.
Ο κορωνοϊός θα ηττηθεί. Το ζήτημα είναι πότε θα αντιμετωπίσουμε τον παλιμπαιδισμό μας.