Κάθε Αύγουστο, κάθε υπουργός Παιδείας καλείται τελετουργικά να απαντά στην ίδια ερώτηση: Πώς γίνεται, κυρία/ε υπουργέ, να εισάγεται σε πανεπιστημιακό ίδρυμα κάποιος που στις εξετάσεις έχει γράψει περίπου μόνο το όνομά του;
H Κεραμέως ετοίμασε μία συνταγή προκειμένου να μη χρειαστεί τον Αύγουστο του 2021 να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση. Ο στατιστικός υπολογισμός της βάσης που προτείνει –με την ευχέρεια των τμημάτων να την «πειράζουν» ελαφρώς– θα αποκλείσει το φαινόμενο των αποτυχόντων εισακτέων. Για να το πει κανείς ωμά, θα μειώσει τους μαθητές που διορίζονται φοιτητές πελατειακώς.
Η καθιέρωση της βάσης εισαγωγής δεν εξαλείφει, βέβαια, την πελατειακή δομή που υπέθαλψε τη στρέβλωση. Ποτέ δεν έφταιγε η βάση. Εφταιγε ο πληθωρισμός των τμημάτων – η διασπορά τους ανά την επικράτεια ως κέντρων αποκατάστασης μετεφήβων. Η καθιέρωση της βάσης συνιστά έτσι στερέωση της πόρτας, χωρίς όμως να έχουν διορθωθεί τα στατικά προβλήματα της δομής. Χωρίς, δηλαδή, να έχει επιχειρηθεί η πολιτικά εύφλεκτη αναχάραξη του πανεπιστημιακού χάρτη.
Η δημιουργία συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης δεν είναι άσχετη με την εκκαθάριση των πανεπιστημιακών τμημάτων. Δημιουργείται και εδώ, όπως παντού, εκπαιδευτική οδός εναλλακτική στο πανεπιστήμιο.
Αυτός ο υπερώριμος αναπροσανατολισμός βρίσκεται και θα βρίσκεται αντιμέτωπος με τα συνήθη φλάμπουρα: με τις δυνάμεις του αριστερού συντηρητισμού, που διέπρεψαν τις τελευταίες ημέρες στη Βουλή, απορρίπτοντας την επαγγελματική εκπαίδευση ως επιστροφή «στις βαθιά ιεραρχημένες κοινωνίες πριν από τους εργατικούς αγώνες».
Το αληθινό πολιτικό πρόβλημα για την υπουργό Παιδείας δεν είναι, όμως, οι φυσικοί της αντίπαλοι. Η ατζέντα της αδράνειας στην εκπαίδευση, τόσο στις συνδικαλιστικές όσο και στις κομματικές εκδοχές της, έχει υποστεί αλλεπάλληλες εκλογικές, κοινοβουλευτικές και επιχειρησιακές ήττες.
Το αληθινό εμπόδιο για τον εξορθολογισμό του πλήθους και του αντικειμένου των πανεπιστημιακών τμημάτων θα είναι η ίδια η κυβερνητική πλειοψηφία. Ποιος θα πείσει τους βουλευτές της συμπολίτευσης να ψηφίσουν κατάργηση τμημάτων στις εκλογικές τους περιφέρειες; Το ερώτημα, βέβαια, μπορεί εύκολα να αντιστραφεί: Ποιος θα δικαιούται να μιλάει για μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς να έχει πειράξει τη ρουσφετοδιάρθρωσή της;
Υπάρχει και το ενδιάμεσο σενάριο: Κάνουμε μια μελέτη που θα καταλήξει σε κατευθυντήριες γραμμές, για να συνταχθεί ένα πόρισμα που θα εφαρμόσει ο επόμενος. Μεταρρύθμιση με απορρύθμιση του χρόνου; Θα κριθεί από τις αντοχές μιας ήδη καταπονημένης πλειοψηφίας.