Ο τοξικός ηγέτης χρειάζεται φανατικούς ακολούθους –και συνθήκες αβεβαιότητας– για να ολοκληρώσει το καταστροφικό έργο του. Τους αποκτά μιλώντας στα βασικά τους ένστικτα και στον υπερπατριωτισμό τους, στη δίψα για έναν ηγέτη που θα προσφέρει οράματα και ασφάλεια, θα κεραυνοβολεί ό,τι τους απαξιώνει και τους περιθωριοποιεί. Ο τοξικός ηγέτης –π.χ. ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ–, φιλόδοξος, αλαζόνας, παράφρονας, αυταρχικός, ψεύτης, εμπρηστικός, υποδαυλίζει το μίσος των υποστηρικτών του, των «επίλεκτων», «σωστών», «αγνών», προς τους πολιτικούς του αντιπάλους, σκιαγραφεί τον πολιτικό στίβο ως πεδίο μαχών.
Τα παραπάνω διευκολύνονται από τις νέες συνθήκες διαδικτυακής επικοινωνίας. Οι επιρρεπείς στη γοητεία του δημαγωγού ηγέτη δέχονται την απατηλή εκδοχή του αρνούμενοι να αποδεχθούν την εξόφθαλμη πραγματικότητα. Μόνο αναμασούν ό,τι αναπαράγεται μέσα στους ιντερνετικούς «θαλάμους αντήχησης», που χτίζονται στα κοινωνικά δίκτυα για να στεγάσουν άτομα με τις ίδιες δοξασίες, τις ίδιες προτιμήσεις, τις ίδιες κλίσεις. Εκεί αισθάνονται απολύτως προστατευμένοι, πλήρως ικανοποιημένοι από τη συνεχή επιβεβαίωση των θεωριών τους, ανακουφιστικά απαλλαγμένοι από τον κυκεώνα των πληροφοριών, καθώς σ’ αυτούς φθάνουν φιλτραρισμένα μόνο όσα τους συγκινούν.
Αυτή η νέα συνθήκη κάνει πιο δύσκολη τη σύλληψη και αποδοχή των τεκταινομένων, σχεδόν αδύνατη την υιοθέτηση από τα αντιπαρατιθέμενα μέρη μιας κοινής γλώσσας για κοινά προβλήματα, την κοινωνική συνεργασία. Τα διαδικτυακά στεγανά σύμπαντα που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, οι διχαστικές προπαγανδιστικές πλατφόρμες σκιάζουν την πραγματικότητα, εντείνουν τη διαίρεση, δυσκολεύουν περαιτέρω τις προσπάθειες στήριξης της δημοκρατίας.
Από την άλλη, η προσπάθεια συγκράτησης των ταραχών με το προσωρινό κλείδωμα των λογαριασμών του Τραμπ και ακροδεξιών ομάδων, σε Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, YouΤube, δεν χτυπά το πρόβλημα στην κοινωνική ρίζα του. Μάλιστα από αρκετούς επικρίνεται, καθώς δημιουργεί προηγούμενο και μακροπρόθεσμα ενδέχεται να πλήξει «τα ιδανικά του ανοικτού Διαδικτύου».
Η βεντάλια των φιλοτραμπικών συντεχνιών σίγουρα δεν γεννάται, όμως υποβοηθείται από την τεχνολογία. Οι συντεχνίες αυτές συντηρούν υπό εντελώς νέες συνθήκες το φανατικό παραλήρημα και σφυρηλατούν ευκολότερα την ιστορική συνέχεια του ετερόκλητου αντισυστημικού μορφώματος, ενός παράλληλου κόσμου που έχει εδραιωθεί όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά σε όλη την υφήλιο.