Η αναμενόμενη ομοφοβία
Θεωρητικά, είναι αναμενόμενο κάθε κυβέρνηση να έχει μέλη με ομοφοβικές απόψεις, ειδικά σε ένα πολιτικό σύστημα σαν το ελληνικό με τόσο λίγες επιλογές στελεχών. Είχε η προηγούμενη, έχει η τωρινή, θα έχει και η επόμενη. Είναι αδύνατο, άλλωστε, να ελέγξεις κάθε πολιτευόμενο τόσο εξονυχιστικά ώστε να διαπιστώσεις τα είδη μίσους, προκατάληψης και άγνοιας από τα οποία εμφορείται. Αυτά πολλές φορές φανερώνονται κατόπιν εορτής, σαν απροειδοποίητες ασθένειες. Αυτό που οφείλει, όμως, να κάνει μια σύγχρονη κυβέρνηση είναι να μορφώσει τα μέλη της πάνω σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, έπειτα, να τα υποχρεώσει σε ορισμένο κώδικα συμπεριφοράς. Η κοσμοθεωρία των στελεχών της μπορεί να μην την αφορά, αλλά οι απόψεις που αυτά εκφράζουν δημοσίως για θεμελιώδη ζητήματα είναι και δική της υπόθεση. Κι αν οι απόψεις αυτές είναι προβληματικές, το πρόβλημα γίνεται αυτομάτως πρόβλημα της κυβέρνησης.
Αδαής με αυτοπεποίθηση
Η πρόσφατη δήλωση του υπουργού Δικαιοσύνης, πως όλες (ούτε καν «κάποιες», αλλά άπληστα κι εμφατικά «όλες»!) οι επιστημονικές μελέτες κατατείνουν στο ότι τα μεγαλωμένα από δύο ετερόφυλους γονείς παιδιά έχουν λιγότερα ψυχολογικά προβλήματα και μικρότερες ή καθόλου παρεκκλίσεις, δεν σοκάρει κανέναν. Είναι μια κλισέ επίδειξη αμάθειας, μετά της πομπώδους αυτοπεποίθησης που συνήθως διαθέτουν οι ανεπίγνωστα αδαείς, η οποία απηχεί κάποιες από τις πιο διαδεδομένες πλην εντελώς απαρχαιωμένες κοινωνικές προκαταλήψεις. Η φαντασιακή αντίληψη του ενός και μοναδικού προτύπου υγείας, του απόλυτου υποδείγματος σωματικής, ηθικής και κοινωνικής ορθοδοξίας οδηγεί σε αυτό το άκαμπτο δόγμα ομοιογένειας. Αφελώς, ο κ. Τσιάρας έχει στο μυαλό του μία μονοσήμαντη εκδοχή της πραγματικότητας, την οποία προτάσσει ως αξίωμα.
Δειλός παλιός κόσμος
Ομως, όταν ένας υπουργός αρθρώνει λόγο που στιγματίζει πολίτες επιστημονικοφανώς, οφείλει να τεκμηριώνει τη βεβαιότητά του πως όσα λέει ευσταθούν. Ποιες είναι οι έρευνες που επικαλείται; Ποιος τις διεξήγαγε και πότε; Η ψυχολογική συγκρότηση των παιδιών δεν είναι υποκειμενικό θέμα που προσφέρεται για ελαφρά τη καρδία μπακαλίστικες τοποθετήσεις. Αν όντως ο υπουργός γνωρίζει έρευνες που επιβεβαιώνουν ότι η ευτυχία των παιδιών είναι ο μονόδρομος που ισχυρίζεται, μπήκε στον κόπο να ψάξει άλλες που τις αντικρούουν; Τα ερωτήματα είναι ασφαλώς ρητορικά, γιατί οι απόψεις του κ. Τσιάρα δεν έχουν κανένα σύγχρονο επιστημονικό υπόβαθρο. Είναι αντίλαλοι παρωχημένων πεποιθήσεων, ευσεβείς πόθοι ενός παλιού κόσμου σε παρακμή, που προσπαθεί μάταια να περισώσει το κύρος και την εξουσία του με αυθαίρετες επικλήσεις σε ανύπαρκτες αυθεντίες. Θυμίζουν αρκετά όσους, στερεύοντας από επιχειρήματα στο τέλος ενός απαιτητικού διαλόγου, παραπέμπουν γενικά κι αόριστα στην «ανθρώπινη φύση».
Η παρέκκλιση ως μομφή
Πέρα όμως από το θέμα της επιστημονικής ανακρίβειας, η δήλωση του υπουργού είναι προσβλητική σε επίπεδο έκφρασης και σημαινομένων. Πώς ακριβώς ερμηνεύει και αξιολογεί ο κ. Τσιάρας τα ψυχολογικά προβλήματα για τα οποία μιλάει τόσο απλοϊκά, σαν να είναι συγκεκριμένο μικρόβιο που το κολλάς ή δεν το κολλάς και, κυρίως, πώς εννοιολογεί την παρέκκλιση; Από τα συμφραζόμενα και το ύφος του, φαίνεται ότι της αποδίδει αρνητική σημασία, επομένως θα ήταν χρήσιμο να μάθουμε ποιος είναι ο σωστός δρόμος από τον οποίο ανησυχεί ότι θα ξεφύγουν τα παιδιά που δεν διαθέτουν δύο γονείς και από τα δύο φύλα. Συνήθως, όσοι επιμένουν στην παραδοσιακή μορφή οικογένειας, χρησιμοποιώντας την ίδια ανεδαφική αιτιολόγηση με τον υπουργό, το κάνουν από αποστροφή μπροστά στο ενδεχόμενο δύο μαμάδων ή δύο μπαμπάδων σε ένα σπίτι. Το πρόβλημά τους, λοιπόν, δεν είναι το ενδιαφέρον τους για την οικογενειακή βιωσιμότητα, αλλά η βαθιά ομοφοβία τους. Την οποία, ευτυχώς, δεν μπορούν πια να στηρίξουν σε κάποια έρευνα.
Πολλαπλή προσβολή
Παρασυρμένος από τον ζήλο του να ικανοποιήσει τα οπισθοδρομικά κοινά που, έτσι κι αλλιώς, επικροτούν οποιαδήποτε άποψη επιχειρεί να θέσει τη ρευστή ανθρώπινη συνθήκη σε στενό πλαίσιο, ο υπουργός Δικαιοσύνης δεν σκέφτηκε καν ότι με τη δήλωσή του προσβάλλει όχι μόνο τους ΛΟΑΤΚΙ συμπολίτες του, αλλά και τις μονογονεϊκές ή τις διάφορες άλλες, λιγότερο συμβατικού τύπου, οικογένειες. Η ανατροφή των παιδιών και ο δρόμος τους προς την ευτυχία είναι μια πολυπαραγοντική, δυναμική διαδικασία, που ακόμη κι αν επηρεάζεται από τη μια ή την άλλη παράμετρο, σε καμία περίπτωση δεν προδικάζεται. Είναι μια διαδικασία που αλλάζει και εμπλουτίζεται, όσο αλλάζουμε κι εμείς, μαζί με τον πολιτισμό και την ανεκτικότητά μας. Η αντίληψη του οικογενειακού περιβάλλοντος με όρους στατικών τεχνικών προδιαγραφών και παράδοσης είναι ρηχή και μη ρεαλιστική. Παράλληλα, προκαλεί τη δυστυχία επιτελεστικά. Οταν κάποιος περνάει τη ζωή του ακούγοντας πόσο μη φυσιολογικός είναι, καταλήγει να το πιστεύει.
Οι λέξεις μετράνε
Είναι πιθανό το ολίσθημα του υπουργού να θεωρηθεί από μερικούς αμελητέο λεκτικό ατόπημα ενός ανθρώπου που άλλο εννοούσε κι άλλο τελικά είπε. Ο,τι όμως κι αν εννοούσε εκείνη τη στιγμή, σε όποιο βαθμό κι αν τα λόγια του αντιπροσωπεύουν την κυβέρνηση, πρέπει επιτέλους οι άνθρωποι με δημόσια αξιώματα να καταλάβουν ότι οι λέξεις έχουν σημασία. Διαμορφώνουν συνειδήσεις, κατασκευάζουν ή διαλύουν κόσμους, αλλά, κυρίως, πονάνε. Και δεν έχουν όλοι οι πολίτες το προνόμιο να μην τους δίνουν σημασία.