Η «Φάρμα των ζώων» του Οργουελ εκδόθηκε το 1945. Είναι μια παραβολή της κατάληψης της εξουσίας από τους μπολσεβίκους. Οταν ο ιδιοκτήτης της φάρμας την παραμελεί, τα ζώα αναλαμβάνουν μόνα τους τη διαχείρισή της. Τα γουρούνια, δυνατότερα και ευφυέστερα, καταφέρνουν να εγκαταστήσουν τη δικτατορία τους. Ο Οργουελ είχε συμμετάσχει στον ισπανικό εμφύλιο – είχε καταταγεί στις μονάδες των αναρχικών. Το έργο του «Φόρος τιμής στην Καταλωνία» είναι μία από τις εντιμότερες αφηγήσεις του ισπανικού εμφυλίου. Εκεί βρέθηκε αντιμέτωπος με τον τρόπο δράσης των κομμουνιστών, με αποτέλεσμα να γίνει ένας από τους πρώτους Eυρωπαίους διανοούμενους που κατήγγειλαν τον σοβιετικό ολοκληρωτισμό. Τρία χρόνια μετά τη «Φάρμα των ζώων» εξέδωσε το «1984», ένα μυθιστόρημα που επηρέασε καταλυτικά τη σκέψη του 20ού αιώνα. Η περιγραφή ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος που ελέγχει την ιδιωτική ζωή των υπηκόων του, ακόμη και τις λέξεις που χρησιμοποιούν. Το μυθιστόρημα χάρισε μια έκφραση που σήμερα έχει γίνει πολιτικός όρος, τον «Μεγάλο Αδελφό». Ο Οργουελ όχι μόνο δεν υπήρξε κομμουνιστής, αλλά υπήρξε και πολέμιος του κομμουνιστικού καθεστώτος. Σε μιαν εποχή που η ευρωπαϊκή διανόηση ήταν μοιρασμένη ανάμεσα στους ολοκληρωτισμούς, από τον Πάουντ έως τον Ζιντ, ο Οργουελ διεκδικούσε την «κοινή ευπρέπεια», αυτή που οι κοινωνικές διακρίσεις στερούν από τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Η συλλογή κειμένων «Μέσα στη φάλαινα» προσφέρει μια γενναιόδωρη σύνθεση των πολιτικών του απόψεων. Θα έλεγα πως συγκλίνουν στη διεκδίκηση της ελευθερίας της συνείδησης.
Οταν επικαλείται τον Οργουελ κάποιος που δηλώνει θαυμαστής του Κάστρο ή του Μαδούρο, δύο τινά συμβαίνουν: είτε δεν ξέρει για τι μιλάει είτε είναι ανέντιμος. Θα μου πείτε το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Για την ιστορία να αναφέρω ότι, όταν είχα γράψει για μια νέα έκδοση του «1984» στα ελληνικά, ο μακαρίτης Κώστας Κάππος είχε στείλει επιστολή. Διαμαρτυρόταν διότι η εφημερίδα πρόβαλε έναν συγγραφέα που υπήρξε πράκτορας της Ιντέλιτζενς Σέρβις, η οποία είχε δώσει εντολή να αγοραστούν τα βιβλία του για να εμφανισθούν ως εμπορικές επιτυχίες. Αυτή ήταν η άποψη της Αριστεράς για τον Οργουελ, κ. Τσίπρα. Και δεν νομίζω ότι έχει αλλάξει κάτι στη νοοτροπία της ώστε να αλλάξει και η άποψή της για τον Οργουελ.
Θα μου πείτε, παίρνω πολύ στα σοβαρά μια υπόθεση που στερείται, ούτως ή άλλως, σοβαρότητος. Εννοώ τη ρητορεία του κ. Τσίπρα. Ομως πέρα από την αγραμματοσύνη του, η άνεσή του να πετάει Οργουελ αποκαλύπτει και ένα ουσιαστικό πρόβλημα της σημερινής Αριστεράς. Είναι η πνευματική της ένδεια. Οι δικοί της διανοούμενοι έχουν χάσει την αξιοπιστία τους. Οπότε απευθύνεται σε όποιον διανοητή, παρά τις προσπάθειές της να τον εκμηδενίσει, εξακολουθεί ακόμη να επηρεάζει τη σκέψη μας.
Οργουελιανά παραλειπόμενα
2' 4" χρόνος ανάγνωσης
