Εξαιρετικά ενδιαφέροντα είναι τα ευρήματα της έρευνας της Metron Analysis για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην κοινωνική συνοχή, που παρουσιάστηκε τις προάλλες στο πλαίσιο σχετικής ημερίδας του «Κύκλου Ιδεών» του Ευ. Βενιζέλου. Διαπιστώνει και επιβεβαιώνει τα ρήγματα –που κάποιοι με αυξημένη παρατηρητικότητα και ευαισθησία έβλεπαν– τα οποία έχει προκαλέσει στην ελληνική κοινωνία ο ένας χρόνος της επέλασης του κορωνοϊού. Ρήγματα που αφορούν κυρίως την εμπιστοσύνη των πολιτών στους χειρισμούς της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τους φόβους και τις προσδοκίες τους, αλλά και τα χάσματα στους κόλπους τους. Πρόκειται για ευρήματα που τα κόμματα και γενικότερα ολόκληρη η πολιτική τάξη πρέπει να μελετήσουν προσεκτικά αν θέλουν να έχουν στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα.
Σύμφωνα με την έρευνα, φθίνει η εμπιστοσύνη των πολιτών στους χειρισμούς και στα μέτρα που παίρνει η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του ιού. Είναι προφανές ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού νιώθει πολύ κουρασμένο, ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση, καθώς τα κρούσματα αυξάνονται ανελέητα, όπως και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία, παρά τα μέτρα. Βοηθάει ασφαλώς η διάρκεια και η πορεία της πανδημίας που δεν επιτρέπει να φαίνεται καθαρά το τέλος, σε συνδυασμό με τις χλωμές προοπτικές και την ανασφάλεια για την επόμενη μέρα, που θα είναι αναμφίβολα δύσκολη. Το αντίβαρο το προσφέρουν τα εμβόλια και οι εμβολιασμοί, στους οποίους οι περισσότεροι εναποθέτουν τις ελπίδες τους για να δουν το φως στην άκρη του τούνελ. Το πολύ σημαντικό όμως είναι ότι, κατά την έρευνα, ακόμη μεγαλύτερη είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης και η δυσαρέσκεια των πολιτών απέναντι στα κόμματα της αντιπολίτευσης. Γεγονός που δεν αντιλαμβάνονται οι ηγεσίες του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΙΝΑΛ και του ΚΚΕ, κρίνοντας από τη ρητορική και τη συμπεριφορά τους.
Από την έρευνα γίνεται επίσης σαφές ότι υπάρχει χάσμα γενεών, πολύ βαθύτερο από αυτό που ίσως οι περισσότεροι νομίζουν, διακρίνουν ή θέλουν να διαπιστώνουν. Ενδεχομένως επειδή οι γενιές αλλάζουν πολύ ταχύτερα, με τις κοινές προσλαμβάνουσες να μειώνονται αισθητά, την κοινή γλώσσα να παρουσιάζει κενά και τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας στην επικοινωνία να αυξάνει τις ηλικιακές αποστάσεις, οι νεότεροι (κάτω των 35 ετών) έχουν πολύ διαφορετικές αντιλήψεις από τους μεγαλύτερους για τα μέτρα κατά της πανδημίας, την αναγκαιότητα τήρησής τους, την αποτελεσματικότητά τους, την επιβολή της εφαρμογής τους από την Αστυνομία και τη συνεχή παρουσία της.
Οι απόψεις αυτές δεν εκφράζονται μόνον από νεαρά άτομα που παίρνουν μέρος σε επεισόδια ή ανήκουν σε κομματικές νεολαίες, αλλά είναι αρκετά διάσπαρτες σε διάφορα στρώματα της νεολαίας. Από την εμπειρία του, ο υπογράφων μπορεί να μαρτυρήσει ότι και νέοι με αξιόλογες σπουδές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό εκφράζουν τη δυσφορία τους για τα μέτρα. Κάποιοι μιλούν για αστυνομοκρατία, που βέβαια δεν ισχύει, άλλοι τα μπλέκουν με περιορισμό δημοκρατικών δικαιωμάτων και καταπίεση της χαράς της ζωής και αρκετοί σκέπτονται με δέος το οικονομικό μέλλον τους. Αυτοί στη συντριπτική πλειοψηφία τους δεν πρόκειται να διατυπώσουν τη δυσφορία ή και την οργή τους κατεβαίνοντας στους δρόμους ή με άσκηση βίας. Δεν είναι στην κουλτούρα τους κάτι τέτοιο, όμως η εμπιστοσύνη στο πολίτευμα, στις διαδικασίες που προβλέπει και σε όσους λειτουργούν μέσα σ’ αυτό είναι χαμηλή και εκδηλώνεται με αδιαφορία για τα κοινά. Από την άλλη πλευρά, τους προβληματίζουν έντονα κοινωνικά θέματα, αλλά περιέργως τα αποσυνδέουν από την πολιτική…
Με αυτά τα δεδομένα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι επόμενοι έξι μήνες θα είναι κρίσιμοι για την κοινωνική συνοχή. Το παιχνίδι κατ’ αρχήν παίζεται στο γήπεδο της αναχαίτισης του κορωνοϊού με τη βοήθεια των εμβολίων και του καιρού, αλλά ταυτόχρονα παίζεται στο πεδίο του τουρισμού. Η κυβέρνηση ελπίζει ότι τις προσεχείς εβδομάδες σταδιακά θα μπορεί να περιορίσει τα μέτρα για να υπάρξει εκτόνωση του πληθυσμού και να ανοίξει το λιανεμπόριο και την εστίαση. Ωστόσο, πάρα πολλά θα κριθούν από τις επιδόσεις του τουρισμού. Αν κινηθεί ή όχι κάπως ο τουρισμός, θα φανούν αντίστοιχα και οι ανακουφιστικές ή όχι επιπτώσεις στην κοινωνία και στη συνοχή της.
Συνεπώς, το καλοκαίρι και ο τουρισμός θα κρίνουν σε σημαντικό βαθμό τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις την επόμενη μέρα, που σίγουρα θα είναι δύσκολη.