Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πώς θα είναι ολοκληρωμένο το εγχείρημα ανάπλασης του Φαληρικού Ορμου, το τεράστιο αυτό έργο που προχωράει η Περιφέρεια Αττικής στο ύψος του Μοσχάτου και της Καλλιθέας. Σύμφωνα με το πλάνο, και παρά τις καθυστερήσεις, το έργο θα περιλαμβάνει και οικολογικό πάρκο με φύτευση χιλιάδων δένδρων, αντιπλημμυρική θωράκιση των όμορων δήμων και άλλα έργα υποδομής. Εύχομαι το έργο, όταν παραδοθεί, να είναι ακόμη καλύτερο από αυτό που δείχνουν οι μακέτες και να το χαίρονται οι επόμενες γενιές.
Ωστόσο, δεν μπορώ παρά να μελαγχολώ κάθε φορά που περνάω από όλη την περιοχή από την Καστέλλα ώς το Παλαιό Φάληρο. Είναι ένα μνημείο αυτοκαταστροφής που θα βαραίνει εσαεί τον πολιτισμό των Ελλήνων από τον Μεσοπόλεμο ώς σήμερα, με κορυφώσεις τη δεκαετία του 1960, όταν μπαζώθηκε η παραλία, και τα έργα που έγιναν για το 2004, τα οποία διευκόλυναν μεν την κυκλοφορία, αλλά έθαψαν οριστικά τον Κηφισό και διέλυσαν κάθε υπόνοια φυσικού τοπίου. Ενα κόσμημα του Σαρωνικού έγινε σταδιακά αποθετήριο τσιμέντου. Και συνεχίζει. Τα έργα υποδομής που είχε ανάγκη η περιοχή για να ευημερεί δεν υποχρέωναν σε πλήρη ενταφιασμό της.
Αυτό το νέο οικολογικό πάρκο που έχει σχεδιαστεί για τον 21ο αιώνα, με χωνεμένα, υποτίθεται, όλα τα παθήματα από τον ναρκισσιστικό εικοστό αιώνα, μοιάζει να έχει γεννηθεί σε οθόνες υπολογιστών χωρίς βίωμα της περιοχής και μοιάζει να αγνοεί όχι μόνο την ιστορική τοπιογραφία αλλά και τη διαδικασία ψυχικού συνδέσμου των κατοίκων με ένα εκτελούμενο έργο. Τα τελευταία χρόνια οι τόνοι μπετόν και ασφάλτου στην παραλία του Νέου Φαλήρου, Μοσχάτου και Καλλιθέας έχουν αλλοιώσει όχι μόνο τη φυσιογνωμία των άλλοτε ημιεξοχικών αυτών προαστίων αλλά και την καθημερινή εμπειρία των κατοίκων. Η απόσταση από τα παραλιακά κτίρια ώς την ακτογραμμή είναι εδώ και δεκαετίες μια ζώνη που αποξενώνει και θλίβει. Τα σκληρά υλικά ηγεμονεύουν. Ακόμη και ο τυφλός τοίχος του ΚΠΙΣΝ πάνω στο παραλιακό μέτωπο υπογραμμίζει την απουσία ψυχικού συνδέσμου με τη διαδρομή της παραλίας στον χρόνο, με το πώς βιώθηκε, με τις διακυμάνσεις της ιστορίας της.
Οι νεότερες γενιές δεν έχουν γνώση για την καταστροφή του παραδείσου. Ας είχε το σθένος η Περιφέρεια να διοργανώσει μια έκθεση φωτογραφίας από το Νέο Φάληρο, το Μοσχάτο και την Καλλιθέα πριν από την καταστροφή τους. Και να ζητήσει τα σχόλια του κοινού.