Δύο αντιπαραθέσεις των τελευταίων ημερών –για το άρθρο του Κώστα Σημίτη, ενόψει της δημοσίευσης βιβλίου για τη Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι, και για κάποιους χαρακτηρισμούς του Παύλου Πολάκη– έφεραν για πολλοστή φορά στο προσκήνιο μια ενοχλητική, αν όχι εξοργιστική, παθογένεια.
Προκαλεί μελαγχολία το πόσο εύκολα –στο Διαδίκτυο, ακόμη και στις συζητήσεις μεταξύ φίλων– οι υποστηρικτές μιας άποψης ή μιας παράταξης προσάπτουν στον αντίπαλο χαρακτηριστικά προδότη.
Είναι τόσο δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ότι το Ελσίνκι ήταν ένα στρατηγικό λάθος, χωρίς να διολισθήσει σε απαράδεκτους χαρακτηρισμούς και τελικά στην αμφισβήτηση των προθέσεων ή και του πατριωτισμού του αντιπάλου;
Αυτοί που ήθελαν συμβιβαστική λύση στο Σκοπιανό, από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη μέχρι τον Αλέξη Τσίπρα, και αυτοί που αντιτάχθηκαν έντονα στη σύνθετη ονομασία, από τον Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι τον Αντώνη Σαμαρά, δεν ήταν καλοί ή κακοί, πατριώτες ή εθνικοί μειοδότες. Οπως και αυτοί που υποστήριξαν το σχέδιο Ανάν και αυτοί που το απέρριψαν. Διαφορετικές προσεγγίσεις είχαν. Αλλά και αυτοί που χειρίστηκαν την οικονομία και καταλήξαμε στα μνημόνια. Φταίει ο Σημίτης, ο Καραμανλής, ο Παπανδρέου, ο Σαμαράς, ο Τσίπρας; Οι απαντήσεις ποικίλλουν. Και οι περισσότερες πλαισιώνονται από επιχειρήματα.
Ο γράφων έχει τη δική του άποψη για όλα τα παραπάνω που είναι προφανώς μείζονος σημασίας. Αλλά δεν προσάπτει σε αυτούς με την πολιτική των οποίων διαφωνεί έλλειμμα πατριωτισμού ή περίεργα κίνητρα. Μπορεί να έκαναν λάθη, να μην ήταν τολμηροί, να ήταν άπειροι, να ήταν ανίκανοι. Προδότες δεν ήταν.
Κάποιοι βλέπουν τα πράγματα μονοδιάστατα, μόνο από τη δική τους οπτική, και επιρρίπτουν ευθύνες πάντα στους άλλους.
Είναι πολλές οι διαιρέσεις –και εντός των κομμάτων, όπου συχνά παρατηρείται απίστευτο μίσος–, αλλά υπάρχουν όρια. Οι παρατάξεις έχουν την ιστορία τους, έχουν την προσφορά τους, έχουν και τα λάθη τους. Μικρά και μεγάλα. Πρέπει όλοι να ενστερνιστούν την αρχή ότι οι «άλλοι» δεν είναι εχθροί. Πολιτικοί αντίπαλοι είναι. Που βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά, συχνά πολύ διαφορετικά. Αλλά εχθροί δεν είναι.
Να καταθέτουν εμπεριστατωμένα τη θέση τους, να επικρίνουν τον αντίπαλο, να αναδεικνύουν αυτό που κατά την άποψή τους είναι το λάθος του, να υποστηρίζουν ότι με τις αποφάσεις του προκάλεσε ζημία. Οχι να ισχυρίζονται ότι ένας ηγέτης «πούλησε» τη χώρα του ή ότι μια παράταξη είναι «δωσίλογοι», για να έρθουμε και στα πιο πρόσφατα.
Δεν είναι οι μισοί Ελληνες δημοκρατικοί και προοδευτικοί, και οι άλλοι μισοί φασίστες και οπισθοδρομικοί. Οπως, από την άλλη, δεν μπορείς να κατηγορείς το άλλο κόμμα ως «υποστηρικτές της τρομοκρατίας».
Καλό θα ήταν να καταλάβουν όλοι οι «συμμετέχοντες» σε αυτές τις αυθαίρετες διαιρέσεις ότι οι εξισώσεις είναι σύνθετες και είναι φυσικό να διαφέρουν οι προσεγγίσεις. Οπως εσύ πιστεύεις ότι έχεις δίκιο, έτσι το πιστεύει και ο άλλος. Και εάν εσύ έχεις μαζί σου τη μισή Ελλάδα, έχει και ο άλλος την άλλη μισή.
Αντιπαράθεση, λοιπόν, προφανώς. Σκληρή, φυσικά. Αλλά με επιχειρήματα, όχι ύβρεις και αμφισβήτηση προθέσεων. Και όλοι κρίνονται. Κυρίως από την Ιστορία.