Ο τίτλος της έκθεσης είναι το έναυσμα για το κείμενο που ακολουθεί. Ο τίτλος και μόνο. Γιατί η αναδρομική έκθεση με τα 60 έργα του ζωγράφου Γιώργου Ρόρρη θα εγκαινιαστεί στις 4 Ιουλίου στο Μουσείο Γουλανδρή της Ανδρου. Χρειάζεται όμως να τη δει κανείς πρώτα για να αισθανθεί την «ευγένεια του απέριττου» και να την αποδώσει στον Γ. Ρόρρη ως χαρακτηριστικό της δουλειάς του;
Η «σωματικότητα» της τέχνης του δεν είναι μόνο κυριολεξία. Δεν αποτυπώνει μόνο τις γυναικείες μορφές στο ατελιέ του ζωγράφου, με την ευρυγώνια οπτική, μέσα σε ένα ημίφως αμφιβολίας ή θνητότητας. Είναι το «ξεφλούδισμα» των σωμάτων, γυμνών ή ντυμένων, οι στρώσεις του πινέλου που είναι ταυτόχρονα και στρώσεις ιστορίας της τέχνης και μικρών ιστοριών πίσω από τα πρόσωπα. Διαδρομές, που ακόμη κι όταν φαντάζουν εμφανείς, μόλις απομακρυνθείς από το έργο θέλεις να επιστρέψεις σαν να ξέχασες κάτι εκεί, να άφησες να πέσει στο πάτωμα, έτσι αφηρημένα/απορροφημένα καθώς κοίταζες το δωμάτιο και τις μορφές. «Πιστεύω στη συμμετοχή του σώματος στη ζωγραφική», σχολίασε πρόσφατα στη συνέντευξη Τύπου για την επίσημη αναγγελία της έκθεσης. «Δεν είναι μια υπόθεση που αρχίζει και τελειώνει στη διάνοια· μια σωματική βακχεία έχει προηγηθεί».
«Οταν ζωγραφίζεις είσαι μόνος σου», είπε ο Γ. Ρόρρης. «Το κάνεις για να θεραπεύσεις την έλλειψη, τον πόνο, την απουσία. Μετά από χρόνια συνειδητοποιείς ότι αυτή η μοναχική προσπάθεια συγκινεί και άλλους».
Είναι το σημείο όπου το «απέριττο» του ζωγράφου συναντάει την «ευγένεια» του ομιλητή. Χρειάζονται χρόνια –όπως υπογραμμίζει και ο ίδιος– όχι τόσο για να αντιληφθεί ο δημιουργός τη συγκίνηση των θεατών του όσο για να επιτευχθεί η λιτότητα, να εκτιμηθεί μια διαφορετική προσέγγιση στα ανθρώπινα. Αυτή που δεν εισβάλλει, κομπάζοντας για το όποιο τρόπαιο, αλλά ακολουθεί το δικό της «μοναχικό» μονοπάτι, το οποίο μπορεί να οδηγήσει στη συνάντηση με τους άλλους, μπορεί, όμως, και όχι. Αυτήν ακριβώς την ψυχική ευρυχωρία φανέρωσε ο ζωγράφος στη δημόσια εμφάνισή του. Γενναιόδωρη και γενναία την ίδια στιγμή.
Με αφορμή τον τίτλο της έκθεσης, αναλογίστηκα την έλλειψη. Ηταν σαν ράπισμα. Η «ευγένεια του απέριττου» πολύ σπάνια δηλώνεται στα έργα. Και όχι μόνο στα καλλιτεχνικά. Η εποχή πάσχει από περιαυτολογία, θόρυβο, πολύ θόρυβο, φλυαρία, πολλή φλυαρία, απύλωτα στόματα και αφύσικα
διογκωμένα εγώ. Λες και ο καθένας έχει κάτι να πει και πασχίζει να βρει ακροατήριο· οποιοσδήποτε για οτιδήποτε. Τα ντεσιμπέλ μοιραία αυξάνονται από τον διαγκωνισμό όσων διεκδικούν μια θέση στον ήλιο του δημόσιου βίου ή των σόσιαλ μίντια, όσων διεκδικούν την προσοχή έστω και για ελάχιστα λεπτά, ακόμη και στιγμιαία. Και μετά; Μετά ο αγώνας για το επόμενο λεπτό γίνεται ακόμη πιο σκληρός και αδυσώπητος. Και, κατά κανόνα, φτηνός, πολύ φτηνός και μοχθηρός.
Το «απέριττο», στον κόσμο αυτόν, περνάει απαρατήρητο. Για να γίνει ορατό χρειάζεται μάτια και σκέψη. Τίποτε από μόνο του δεν αρκεί. Η παρατήρηση και η επεξεργασία, η αποτύπωση και το ξεδιάλεγμα, το βλέμμα και ο μετασχηματισμός του, χρειάζονται χώρο και χρόνο. Η πάλη των εικόνων, η ένταση των αισθήσεων, ο «πυρετός της δημιουργίας» (όσο στερεότυπο κι αν μοιάζει) διαπερνούν την επιφάνεια του καμβά. Του όποιου «καμβά». Μπορεί να είναι ζωγραφική, θεατρική σκηνή, κινηματογραφική οθόνη, σελίδα βιβλίου. Η συγκίνηση έχει διάρκεια μόνο όταν ξεκλειδώνει τα πίσω δωμάτια του νου. Αλλιώς την προσπερνάμε. Ο κόσμος μας μεγαλώνει όταν το περιττό και η πόζα αποβάλλονται. Η αναζήτηση της απλότητας είναι επίπονη και συχνά ακατόρθωτη.
Σε παλαιότερη συνέντευξή του ο Γ. Ρόρρης είχε πει: «Σαν νέος, σπαταλούσα τον χρόνο μου σε ανοησίες, οι οποίες πολλές φορές επανερχόντουσαν με μια δύναμη που δεν μπορούσα να τιθασεύσω. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι αυτή η ίδια δύναμη που με βοηθούσε να σπαταλάω τον καιρό μου απαιτείται και προς την αντίστροφη κατεύθυνση για να με σπρώξει να φτιάξω κάτι σε σχέση μ’ εμένα. Κι εγώ βασικά τι είμαι; Ενας κατασκευαστής εικόνων που τις φτιάχνω με τα χέρια μου. Πλέον δεν είμαι τριάντα και δεν νιώθω τον χρόνο απέραντο, αλλά πολύτιμο» (Lifo, 10/11/2019).
Νιώθοντας τον χρόνο ως κάτι πολύτιμο, κερδίζεται το απέριττο. Και αυτό δεν είναι ποτέ ασυνόδευτο. Στη μία πλευρά του έχει την ευγένεια.