Ούτε αναμενόταν ούτε σημειώθηκε κάποια σπουδαία αλλαγή στη στάση της Ευρώπης απέναντι στην Τουρκία κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στον βαθμό που έχουν σημασία οι –συχνά «νερόβραστες»– διατυπώσεις των Ευρωπαίων όταν ασχολούνται με τις προκλήσεις του Ερντογάν, περιλάμβαναν κάποια πιο «προωθημένα» σημεία σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο και την «εργαλειοποίηση» του προσφυγικού / μεταναστευτικού, σαφώς πιο συγκεκριμένη ήταν η θέση της Ευρώπης στο Κυπριακό, αλλά τα πάντα θα κριθούν από το αποτέλεσμα που θα έχουν επί της συμπεριφοράς της Αγκυρας. Από την άλλη πλευρά, έγινε σαφές για άλλη μία φορά ότι η Μέρκελ έδωσε μάχη, πρώτον, για να χρηματοδοτηθεί η Τουρκία με 3,5 δισ. ευρώ έως το 2024, ως «φύλακτρα» για τα εκατομμύρια προσφύγων στο έδαφός της (σωστό), δεύτερον, για να είναι ήπιες οι σχετικές διατυπώσεις των συμπερασμάτων της Συνόδου. Το ομολογούν και οι γερμανικές εφημερίδες, επισημαίνοντας ότι στόχος της ήταν να μην ενοχληθεί ο Ερντογάν. Κάποια στιγμή πάντως η Ευρώπη πρέπει να ζητήσει από την Τουρκία να «φράξει» τα σύνορά της σε μετανάστες από μουσουλμανικές χώρες, τους οποίους σήμερα διευκολύνει με την πολιτική της να επιχειρούν είσοδο σε ευρωπαϊκό χώρο μέσω των εδαφών της.
Αυτή τη φορά η Σύνοδος Κορυφής ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τις ευρωρωσικές σχέσεις, που όντως διανύουν ψυχρή περίοδο. Σε επίπεδο Βρυξελλών κυρίως, καθώς σε εθνικό επίπεδο ποικίλλουν. Διαφορετική η σχέση Βερολίνου – Μόσχας, και τελευταία απόδειξη ήταν η άρνηση των Γερμανών να δώσουν όπλα στην Ουκρανία, άλλη η σχέση Βαρσοβίας – Μόσχας. Οι Μέρκελ και Μακρόν πάντως διέγνωσαν ότι η πρόσφατη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν σηματοδότησε μια εκτόνωση της έντασης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας. Λαμβάνοντας υπόψη επίσης την άρση των κυρώσεων για τον Nord Stream 2 από τις ΗΠΑ και την απόσυρση στρατευμάτων από τα σύνορα με την Ουκρανία από τη Ρωσία, οι δύο θεώρησαν ότι το κλίμα ευνοούσε την πραγματοποίηση συνόδου κορυφής Ευρώπης – Ρωσίας. Διαψεύστηκαν οικτρά, καθώς έπεσαν πάνω στο «τείχος» των πρώην ανατολικών, ιδιαίτερα της Πολωνίας και των Βαλτικών χωρών, με τον βαθιά ριζωμένο αντιρωσισμό, δικαιολογημένο ή όχι. Η αντίδρασή τους ματαίωσε κάθε σκέψη ευρωρωσικής προσέγγισης και καταγράφηκε με σκληρές διατυπώσεις στα συμπεράσματα της Συνόδου. Η αλήθεια είναι ότι ο αντιρωσισμός και η ρωσοφοβία αυτών των χωρών καλλιεργήθηκε και ενισχύθηκε συστηματικά από την Ουάσιγκτον και μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων. Αναμφίβολα συντηρήθηκε και από τις ρωσικές αντιδράσεις και τον αυταρχικό χαρακτήρα του καθεστώτος Πούτιν. Ωστόσο, παραμένει ακλόνητη η εκτίμηση ότι αναγκαία συνθήκη για την Ευρώπη είναι η στενότερη δυνατή σχέση με τη Ρωσία, αν θέλει να καταστεί δύναμη με ουσιαστική παρέμβαση στις γεωστρατηγικές διευθετήσεις στο μέλλον. Ασχέτως αν «ευνοεί» την Ελλάδα η ανησυχία των ΗΠΑ για την προσέγγιση Ερντογάν – Πούτιν στη σημερινή συγκυρία.