Τον είχα συναντήσει στο πλοίο της μεγάλης φυγής. Τον Σεπτέμβριο του 2015 το «Ελευθέριος Βενιζέλος», σε ένα από τα έκτακτα δρομολόγια για τα οποία το είχε ναυλώσει η ελληνική κυβέρνηση, μετέφερε 2.500 πρόσφυγες από τη Μυτιλήνη στον Πειραιά. Ανάμεσά τους βρισκόταν και ο 27χρονος τότε Τζαβέντ Σόφι. Ο νεαρός Αφγανός είχε εργαστεί στην πατρίδα του ως διερμηνέας για τις ένοπλες δυνάμεις της Σουηδίας, μια δουλειά που τον έβαλε στο στόχαστρο των Ταλιμπάν.
Μιλήσαμε ξανά τον Ιούνιο του 2016. Είχε ταξιδέψει με λεωφορείο, τρένο, ταξί και με τα πόδια, άλλοτε με την καθοδήγηση διακινητών και κατά διαστήματα μόνος, ώσπου κατάφερε να φτάσει στη Σουηδία. Εκεί του δόθηκε άδεια εργασίας και εκκρεμούσε η απόφαση στο αίτημα χορήγησης ασύλου. Ηξερε καλά τη γλώσσα της νέας του χώρας, αφού στο Αφγανιστάν βοηθούσε τις σουηδικές ένοπλες δυνάμεις στις επαφές τους με τις τοπικές αρχές, την αστυνομία και τους πολίτες. Κουβαλούσε όμως ακόμη την πίκρα της λήθης. Αν και οι Σουηδοί είχαν τη δυνατότητα να τον σώσουν, τον άφησαν πίσω. «Στο Αφγανιστάν δεν ήταν εύκολη η ζωή μας από τη στιγμή που δουλέψαμε με Ευρωπαίους στρατιώτες. Δεν ήμασταν απλοί διερμηνείς, αλλά κατά κάποιον τρόπο και σύμβουλοι. Ξέραμε την κουλτούρα, την περιοχή, δίναμε πληροφορίες. Ηταν επικίνδυνη δουλειά, γιατί όταν συνεργάζεσαι με τους αντιπάλους των Ταλιμπάν, γίνεσαι και εσύ εχθρός τους», μου είχε πει.
⇒ Διαβάστε επίσης: Ο διερμηνέας που γλίτωσε από τους Ταλιμπάν
Τον Ιούλιο του 2012, συνολικά 23 μεταφραστές που εργάζονταν στο Αφγανιστάν υπέβαλαν ομαδικά αιτήσεις ασύλου στις σουηδικές αρχές. Δεν έγιναν όλοι δεκτοί. Ο Σόφι ήταν σε εκείνους που έμειναν έξω. «Δεν με βοήθησαν από τη Σουηδία και δεν είχα άλλη επιλογή», είχε πει σχετικά με την απόφαση της φυγής του.
Η χώρα μας είχε επιδείξει στο παρελθόν παρόμοια αδιαφορία. Τον Ιανουάριο του 2015, είχε υποσχεθεί ότι θα εξέδιδε βίζα για τους Αφγανούς διερμηνείς του Ελληνικού Στρατού και τις οικογένειές τους. Μια υπόσχεση χωρίς αντίκρισμα. Τον Μάιο του 2016, σε ρεπορτάζ της Φιλιώς Κοντραφούρη στην «Κ» ένας εξ αυτών περιέγραφε πώς μέσα στην απόγνωσή του είχε προσπαθήσει να φτάσει στην Ελλάδα παράτυπα και στο θαλάσσιο ταξίδι πέθανε ο 7χρονος γιος του. Στην πρόσφατη μεγάλη κρίση στο Αφγανιστάν, αρκετές δυτικές χώρες κατάφεραν να απεγκλωβίσουν πολλούς –όχι όλους– από τους ανθρώπους που συνεργάστηκαν μαζί τους. Την ύστατη στιγμή, μια αντίστοιχη ελληνική επιχείρηση δεν απέδωσε. Δεν χρειαζόταν να φτάσει αυτή η ώρα για να αποπειραθούν να εκπληρώσουν το χρέος τους.