Η κυρία Αγγελοπούλου, παρότι, όπως λέει η ίδια, δεν συνηθίζει να απαντά σε «δημοσιογραφικά κείμενα», αποφάσισε να κάνει μια εξαίρεση με την ταπεινότητά μου για άρθρο μου που αφορά την Επιτροπή για τα διακόσια χρόνια. Το κείμενό μου με τίτλο «Απογοήτευση για τα διακόσια χρόνια» δημοσιεύθηκε σ’ αυτή τη στήλη πριν από δύο Κυριακές (10.10.2021). Η κ. Αγγελοπούλου θεωρεί ότι υπερέβην τα όρια. Αν και αναγνωρίζει πως ο «κάθε αρθρογράφος έχει το δικαίωμα στην άποψή του». Και την ευχαριστώ για την ελευθερία που μου επιτρέπει. Και συμπληρώνει: «ακόμα και αν αυτή δεν εδράζεται στα γεγονότα, αλλά στο πώς ο ίδιος προσλαμβάνει αυτό που συμβαίνει». Ως εδώ πάμε καλά. Οντως ο Τύπος, σε όλες του τις μορφές, έχει διττή λειτουργία. Ενημερώνει το κοινό μεταφέροντας γεγονότα, συγχρόνως όμως έχει και τη δυνατότητα της ερμηνείας αυτών των γεγονότων. Ας πούμε, αν γίνει μια εκδήλωση στην Τρίπολη, στη Λάρισα ή στη Νέα Υόρκη για την επέτειο των διακοσίων ετών, υποχρέωση του αρθρογράφου δεν είναι να μεταφέρει μόνον τα στοιχεία του δελτίου Τύπου, αλλά και να αποτιμήσει τη σημασία της.
Ερχομαι στο προκείμενο. Μπορεί να έγιναν και δυο και τρεις και χίλιες δεκατρείς εκδηλώσεις ανά τον κόσμο σ’ αυτούς τους μήνες. Αξιοι όσοι τις οργάνωσαν. Θα μου επιτρέψετε όμως να αμφισβητήσω την προστιθέμενη αξία τους. Σε τι στόχευαν; Πώς συνεισέφεραν στους εορτασμούς των διακοσίων ετών και με ποιον τρόπο ανέδειξαν την Αναγέννηση του Εθνους που οδήγησε στη διαμόρφωση ενός Κράτους; Και με ποιους τρόπους επηρέασε η Αναγέννηση του Εθνους την πορεία αυτού του Κράτους στους δύο αιώνες που μεσολάβησαν; Και πώς όλ’ αυτά επηρεάζουν τη συνείδηση του Ελληνα – Ευρωπαίου πολίτη του 21ου αιώνα;
Η Επιτροπή «1821-2021» έχει συντονιστικό ρόλο. Αναρωτιέμαι μήπως έχει παρερμηνεύσει τη σημασία της λέξης «συντονισμός». Υποθέτω ότι δεν αφορά το ημερολογιακό πρόγραμμα και τα ωράρια των εκδηλώσεων που οργανώνουν σύλλογοι και οργανισμοί. Υποθέτω ότι αφορά στην «ομογενοποίηση» όλων αυτών των εκδηλώσεων, με όλον τον σεβασμό στην πολυμορφία τους. Ομως, όπως και να το κάνουμε, κάποιο συμπέρασμα πρέπει να βγει στο τέλος.
Και συμπέρασμα δεν βγαίνει απ’ τις δραστηριότητες της Επιτροπής. Ούτε καν κεντρική ιδέα. Επειδή, δε, διάφοροι απορούν και εξίστανται μήπως εννοώ εθνικοπατριωτικές τελετές και χορούς, εξηγούμαι. Ακούσατε κάτι για την ελληνική γλώσσα στη διάρκεια των εορτασμών; Μας είπε κανείς ότι, μέσα σ’ αυτά τα διακόσια χρόνια, αυτή η πανάρχαια γλώσσα συνεχίζει να οργανώνει τη συνείδησή μας; Παρ’ όλους τους διχασμούς και τους εμφυλίους. Αναρωτιέμαι αν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα σκοτώθηκαν άνθρωποι για τη γλώσσα όπως παρ’ ημίν με τα «Ευαγγελικά» και τα «Ορεστειακά». Ανέδειξε η «Επιτροπή» όσους κράτησαν αυτή τη γλώσσα ζωντανή; Απ’ τον Σολωμό ώς τον Σεφέρη; Ας διάβαζαν την ομιλία του Σεφέρη για το Νομπέλ αν ήθελαν να καταλάβουν ποια είναι η Ελλάδα που γιορτάζουμε σήμερα. «Ανήκω σε μια χώρα μικρή… Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται…» Ακούσατε τίποτε για τη μεγάλη ζωγραφική μας ή την αρχιτεκτονική μας που με το βλέμμα στραμμένο στην Ευρώπη ανακάλυψε το ελληνικό φως και την «ελληνική γραμμή»; Ακούσατε κάτι για τον Γύζη, τον Χαλεπά, τον Παρθένη; Αχρείαστοι να ‘ναι. Μας φτάνουν οι εορτασμοί με τις χιλιάδες εκδηλώσεις τους και την haute couture της Παλιγγενεσίας που προβάλλει την ελληνική χειροτεχνία.
Επανέρχομαι στον Σεφέρη. «Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια, και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή». Ως τη γενιά του Σεφέρη, άντε και τη δική μου. Το πρόβλημα είναι η συνέχεια, το rebranding. Αν θα μπορούσαν να καλύψουν το κενό της αμνησίας της σημερινής γενιάς, με τη μνήμη τους.
Παρά την εργασιομανία της και τις εκατοντάδες εκδηλώσεις της, φοβάμαι ότι η λειτουργία της Επιτροπής για τα διακόσια χρόνια αφήνει κενά. Τίποτε φοβερό. Εξάλλου, υπάρχει και η εναλλακτική. Διάβασα ότι η Επιτροπή 2021 θα επεκτείνει τις δραστηριότητές της ώς το 2040. Καλά να είμαστε ώς τότε. Και έχουν όλον τον χρόνο για να διαβάσουν Σεφέρη.