«Να πληρώσει το μεγάλο κεφάλαιο». «Να πληρώσουν οι πλούσιοι». Αυτό είναι το «φιλολαϊκό» στερεότυπο παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα. Δηλαδή η φορολογία να είναι προοδευτική, ώστε να αυξάνεται το φορολογικό βάρος που αναλογεί στον πλούτο. Στο σκέλος «νομικά πρόσωπα», το στερεότυπο έχει υποχωρήσει επειδή η μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις προσελκύει επενδύσεις. Αρα, αναγνωρίζεται ως φιλολαϊκό μέτρο, διότι οι επενδύσεις χτυπούν την ανεργία.
Ο Τάσος Αβραντίνης στο βιβλίο του «Ενιαίος φορολογικός συντελεστής» μάς υποδεικνύει ότι το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για τη φορολογία φυσικών προσώπων. Οχι στην προοδευτική φορολογία των πλουσίων. Αναλογική φορολογία για όλων των ειδών τα έσοδα (εργασία, ενοίκια, μετοχές κ.λπ.), με ένα αφορολόγητο όριο για να μην επιβαρυνθούν τα χαμηλότερα εισοδήματα.
Για πολλούς, ίσως τους περισσότερους, πρόκειται για έγκλημα καθοσιώσεως. Ας δούμε όμως τα επιχειρήματά του. Η αναλογική φορολογία: 1) Καταργεί την πολυπλοκότητα και τη γραφειοκρατία στο Δημόσιο. 2) Μειώνει τα κίνητρα για φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή. 3) Μειώνει τη διαφθορά στο Δημόσιο. 4) Μετατοπίζει δημόσιους πόρους από το κυνήγι της φοροαποφυγής σε παραγωγικές δραστηριότητες. 5) Αυξάνει τα κίνητρα για ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου. 6) Μειώνει τη «μαύρη» εργασία. 7) Μειώνει τη μετανάστευση χρημάτων.
Απέναντι σε αυτή την αναπτυξιακή –άρα φιλολαϊκή– λειτουργία της αναλογικής φορολογίας, το μόνο αξιόλογο επιχείρημα είναι η αύξηση της απόστασης μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Το επιχείρημα αναφέρεται, βέβαια, στη σχετικότητα μεταξύ των εισοδημάτων, διότι δεν ισχύει το δόγμα «οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι». Σε απόλυτα μεγέθη, σε κανονικές συνθήκες, οι μεν πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, οι δε φτωχοί γίνονται επίσης πλουσιότεροι. Το πρόβλημα είναι το «άνοιγμα της ψαλίδας». Είναι σημαντικό, διότι μπορεί να προκαλέσει διαμαρτυρίες και αναστατώσεις. Στη χώρα μας, όπου η ανάπτυξη είναι θέμα ύπαρξης, απαιτείται να βάλουμε στη ζυγαριά τα πλεονεκτήματα της αναλογικής φορολογίας και τον κίνδυνο αναστατώσεων.
Τούτο το άρθρο δεν μπορεί να μεταφέρει όλες τις πτυχές και τις παραμέτρους του βιβλίου. Μπορώ όμως να μεταφέρω τις θετικές εμπειρίες από την εφαρμογή του σε χώρες όπως η πρώτη διδάξασα Εσθονία και άλλες. Ποιος θα τολμήσει να πει την εσθονική κυβέρνηση ανάλγητη και φορομπηχτική;