«Η Ιστορία παθαίνει λόξιγκα μερικές φορές», γράφει στο μυθιστόρημά του «Χρονοσεισμός» ο Αμερικανός συγγραφέας Κερτ Βόνεγκατ, πιο γνωστός για το άλλο του μυθιστόρημα «Σφαγείο 5», εμπνευσμένο από την τραυματική του εμπειρία ως αιχμαλώτου των Γερμανών στη Δρέσδη, όταν η ιστορική γερμανική πόλη δέχθηκε τον καταστροφικό συμμαχικό αεροπορικό βομβαρδισμό. Ηξερε καλά τι έλεγε όταν μιλούσε για «λόξιγκα της Ιστορίας».
Το ζούμε με τον πιο ανατριχιαστικό τρόπο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Στα μικρά παιδιά λένε, όταν έχουν λόξιγκα, «μεγαλώνει το αντεράκι σου». Υπό μία έννοια, ισχύει αυτό στη μακροκλίμακα: οι κρίσεις και οι πόλεμοι είναι, φαίνεται, διαδρομές που, δυστυχώς, πρέπει ακόμα να περάσει ο άνθρωπος προκειμένου να προχωρήσει. Η Ιστορία διδάσκει, αλλά μάλλον διδάσκει ώς ένα σημείο. Η λήθη και η εμμονή είναι πιο ισχυρές από τη μνήμη της Ιστορίας. Το βλέπουμε αυτό στη σημερινή Ρωσία του Βλαδίμηρου Πούτιν, το ρολόι της οποίας δεν σταμάτησε στο 1991 αλλά πολύ πιο πίσω, το 1953: με έναν ανομολόγητο τρόπο, η Ρωσία θρηνεί τον «πατερούλη» της. Βρήκε το υποκατάστατό του στον Πούτιν.
Μετά τον τσάρο ανέλαβε ο Στάλιν και τώρα, έπειτα από πολλά επεισόδια, ο Βλαδίμηρος, ένα είδος συνδυασμού τσάρου και Στάλιν. Μια μεγάλη χώρα, με κουλτούρα ανυπέρβλητη, η οποία όμως δεν έζησε ποτέ, δεν την ξέρει καν, τη δημοκρατία. Την υποψιάζεται αλλά, δυστυχώς, κυρίως την εχθρεύεται. Νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια υπό την προστασία ενός νέου πατερούλη, ο οποίος υπόσχεται την αποφυγή των κομμουνιστικών αγκυλώσεων, τη σταθερότητα μιας αυταρχικής τάξης η οποία δεν επιδέχεται αμφισβήτηση συν την αναβίωση του αυτοκρατορικού μεγαλείου ή, έστω, το κύρος του σοβιετικού επεκτατισμού.
Στο ξέσπασμα αυτού του πολέμου, λέγαμε ότι, όσον αφορά τη σύγκριση Χίτλερ – Πούτιν, χωλαίνει σε ένα σημείο: ο Αδόλφος είχε όλη –σχεδόν– τη Γερμανία στο πλευρό του. Ο Βλαδίμηρος δεν φαινόταν να απολαμβάνει τέτοια λαϊκή υποστήριξη.
Δύο μήνες μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής δεν είμαστε τόσο σίγουροι: έχουμε τη φρικτή υποψία πως ο μέσος Ρώσος ναι μεν δεν θέλει τον πόλεμο για ένα σωρό λόγους αλλά στο βάθος, με λίγες εξαιρέσεις, θέλει ένα καθεστώς σαν αυτό του Πούτιν: ολοκληρωτικό, στην ουσία του. Αυτό έχει μάθει, αυτό εμπιστεύεται.
Το κακό με αυτές τις νοοτροπίες είναι ότι συνήθως ξεριζώνονται με μεγάλες καταστροφές (βλέπε ναζιστική Γερμανία). Η Δύση φαίνεται, πάντως, να είναι διχασμένη απέναντι στο πώς να κάμψει αυτόν τον νέο «λόξιγκα της Ιστορίας»: οι Αγγλοσάξονες μάλλον επιθυμούν την αποδυνάμωση της Ρωσίας μέσα από την παράταση του πολέμου. Η ηπειρωτική Ευρώπη μάλλον όχι: ευελπιστεί σε ένα σύντομο πόλεμο. Δυστυχώς, το πρώτο σενάριο μοιάζει πιο ρεαλιστικό.
