Λόφος του Καπιτωλίου ή απλά ο Λόφος (The Hill). Το Κογκρέσο, προπύργιο της αμερικανικής δημοκρατίας. Αντεξε στην κρισιμότερη απόπειρα κατάλυσής του, στις 6.1.2021, που φαίνεται ότι παροτρύνθηκε και από «αρμούς» της Εκτελεστικής Εξουσίας. Ζήσαμε την τραγωδία της αμερικανικής δημοκρατίας. Το αμερικανικό σύνταγμα ορίζει στο πρώτο του άρθρο ότι «Ολες οι νομοθετικές εξουσίες θα ασκούνται στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών που αποτελείται από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων». Το αποτελούμενο από επτά μόνο άρθρα αμερικανικό σύνταγμα –και 27 συνολικά τροπολογίες– υιοθετήθηκε στις 17.9.1787. Δικαιώθηκαν τα λόγια του Μπέντζαμιν Φράνκλιν. «Τι γράψατε;» ρωτήθηκε. «Μια Δημοκρατία, αν μπορέσετε να τη διατηρήσετε», απάντησε.
Ευχαριστώ τον εκ Πατρών αναγνώστη κ. Νικόλαο Καθρέπτα για την επαινετική και με σπάνια αβρότητα επιστολή του για το άρθρο της 8ης Μαΐου. Εχει, επίσης, δίκιο. Στη διάρκεια του Πολέμου (13.6.1942) ο Γεώργιος μίλησε στο Κογκρέσο. Κάποιες επισημάνσεις του ισχύουν και σήμερα.
Περί Κογκρέσου ο λόγος. Προσπάθησε, δυστυχώς όχι πάντοτε με επιτυχία, να ελέγξει την ωμή στήριξη των θεσμών της εκτελεστικής εξουσίας προς τη δικτατορία των Συνταγματαρχών. Με μοχλό τον στερηθέντα της ελληνικής ιθαγένειας δημοσιογράφο Ηλία Δημητρακόπουλο, συγκεκριμένοι γερουσιαστές και βουλευτές προκαλούσαν ακροαματικές συζητήσεις για την αμερικανική στάση με συμμετοχή ενίοτε και Ελλήνων πολιτικών. Ο Κων. Μητσοτάκης μεταξύ αυτών.
Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την πτώση της δικτατορίας, o Λόφος του Καπιτωλίου υιοθέτησε συχνά τις θέσεις Αθηνών και Λευκωσίας. Αυτό κυρίως οφείλεται στην άνευ προηγουμένου αποτελεσματικότητα της εξ Ελλάδος και Κύπρου οργανωμένης ομογένειας. Στα επίσημα πρακτικά συνομιλιών κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων με Ελληνες συνομιλητές τους, του Κίσινγκερ συμπεριλαμβανομένου, γίνεται αντιληπτό πόσο δυσανασχετούσαν για τη δύναμη του «ελληνικού λόμπι». Η ομογένεια, Αμερικανοί εξ Ελλάδος και Κύπρου καταγόμενοι πολίτες, δεν είναι λόμπι. Αξιωματούχοι του Στέιτ και παροικούντες «αγγελιοφόροι» φρόντιζαν κατά τις τελευταίες δεκαετίες να μεταφέρουν προς την Αθήνα ενόχληση για την «αντιπαραγωγική» δήθεν δραστηριότητα στο Κογκρέσο Ελλήνων διπλωματών και την «υποκίνηση» εκδηλώσεων της ομογένειας.
Σε κρίσιμες στιγμές, μετά λόγου γνώσεως ισχυρίζομαι ότι η δουλειά μας στο Κογκρέσο αποδείχθηκε καίρια και καταλυτική. Τη θέση αυτή ασπάσθηκαν όλες οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις. Δυστυχώς όμως χωρίς να υπάρχει πάντοτε συνέχεια. Συγκεκριμένες όμως κυβερνήσεις, υπουργοί Εξωτερικών και πρέσβεις την ακολούθησαν ως βασικό άξονα προβολής της ελληνικής ισχύος στην Ουάσιγκτον. Παράλληλα ασφαλώς με τα διαχρονικά περιορισμένα περιθώρια άσκησης πειθούς προς τους θεσμικούς πυλώνες λήψης αποφάσεων, ανεξαρτήτως Προέδρου και Administration. Τα πρόσωπα, π.χ., που στελεχώνουν σήμερα επιτελικές θέσεις στα υπουργεία ανακυκλώνονται εδώ και τριάντα χρόνια στις κλειδώσεις της εξουσίας στην Ουάσιγκτον. Εχουν προκαθορισμένες θέσεις και προσωπικά βιώματα. Το Κογκρέσο παραμένει διαχρονικά δεκτικό και αποτελεσματικό. Για τον λόγο αυτό προέχει η πλήρης ενημέρωσή του.
Το ισχύον πάνω από 230 χρόνια αμερικανικό σύνταγμα προβλέπει την ακριβή ημερομηνία των εκλογών, των προεδρικών συμπεριλαμβανομένων. Ολοι ξέρουν την ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών το 2032! Γνωρίζουμε επίσης ότι την Τρίτη 8.11.2022 θα γίνουν εκλογές (mid-term elections) για τις 435 έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων και για 35 έδρες (επί συνόλου 100) στη Γερουσία. Αν επιβεβαιωθούν οι προγνώσεις και επικρατήσουν οι υποστηριζόμενοι από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υποψήφιοι, τότε η σύνθεση των δύο νομοθετικών σωμάτων και των προεδρείων κρισίμων επιτροπών θα μεταβληθεί ουσιωδώς. Αυτό έχει βαρύνουσα σημασία ειδικά στη Γερουσία.
Ο πρωθυπουργός της Ελλάδος στην ομιλία στις 17 Μαΐου ίσως θυμηθεί τα λόγια του Λίνκολν: «Τα δόγματα του ήσυχου παρελθόντος είναι ακατάλληλα για να αντιμετωπίσουν το θυελλώδες παρόν».
Σίγουρα όμως κατά την ανάβασή του στον Λόφο του Καπιτωλίου έχει κατά νουν τα λόγια του Καζαντζάκη βγαλμένα στην «Ασκητική». «Κάθε σου πράξη αντιχτυπάει σε χιλιάδες μοίρες. Ως περπατάς, ανοίγεις, δημιουργάς την κοίτη όπου θα μπει και θα οδέψει ο ποταμός των απογόνων».
* Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς ήταν πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον, 2005-2009.