Μικρονοϊκό χιούμορ
Με μια μικρή αναζήτηση στο Διαδίκτυο μπορεί κανείς να ανακαλύψει ότι η σκωπτική φράση «Ναι, αλλά για τη Marfin δεν λέτε τίποτα» έχει καθιερωθεί ως στερεοτυπική ατάκα που τάχα σαρκάζει όσους χρησιμοποιούν τη Marfin εν είδει αντισταθμίσματος σε κάθε «αριστερή» καταγγελία. Το σκεπτικό της ειρωνικής φράσης υποτίθεται πως έγκειται στην αστυνόμευση του δημόσιου λόγου και στην υποκρισία όσων κρύβονται πίσω από την αστυνόμευση αυτή: Η φωνή της πολύπαθης Αριστεράς καταπνίγεται από κάποιους πονηρούς που ζητούν διαρκώς από την Αριστερά να απολογηθεί για το έγκλημα της Marfin, στερώντας της το δικαίωμα να εκφραστεί αν δεν το κάνει. Κάθε αντίλογος που τείνει να παραπέμπει στη Marfin είναι, σύμφωνα με εκείνους που χρησιμοποιούν την ατάκα, μια ασόβαρη επίκληση στο συναίσθημα: Οσοι δηλαδή αναφέρονται συχνά στη Marfin, δεν ενδιαφέρονται για το έγκλημα, απλώς το χρησιμοποιούν για να φιμώσουν την Αριστερά ή να υποβιβάσουν τον λόγο της. Με λίγα λόγια, το ότι κάηκαν ζωντανοί τρεις άνθρωποι από βόμβες μολότοφ που εκτοξεύθηκαν στον χώρο εργασίας τους είναι σχετικά επουσιώδες· το πραγματικό θέμα είναι πώς αυτό επηρεάζει επικοινωνιακά την Αριστερά.
Ακριβοί στα πίτουρα
Σε μια ιδανική, ευνομούμενη κοινωνία, όπου τα εγκλήματα θα αντιμετωπίζονταν από όλους τους πολίτες ως τέτοια και οι δράστες θα συλλαμβάνονταν, θα δικάζονταν και θα τιμωρούνταν εγκαίρως από τις αρμόδιες αρχές, πράγματι η συνεχής αναφορά στη Marfin θα μπορούσε να θεωρηθεί ελαφρώς πονηρή. Οι αδικοχαμένοι δεν είναι τοτέμ και σύμβολα προς ιδιοτελή χρήση, αλλά πρόσωπα με αυτοτελή τιμή που ανήκουν μόνο στον εαυτό τους. Είναι σημαντικό, όμως, να θυμηθούμε ότι το έγκλημα της Marfin δεν διαλευκάνθηκε ποτέ. Για τους αθώους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους επειδή είχαν το «θράσος» να πάνε στη δουλειά τους, δεν έχει αποδοθεί μέχρι σήμερα δικαιοσύνη. Είναι, λοιπόν, πραγματικά εντυπωσιακό ότι η κατά τ’ άλλα τόσο ευαίσθητη Αριστερά, που με χαρακτηριστική ευκολία εντοπίζει ηρωικές θυσίες και ιστορικά δράματα στις απλούστερες των περιστάσεων (από καταλήψεις λυκείων μέχρι πορείες για τρομοκράτες), αδυνατεί να βρει στην περίπτωση της Marfin αιτία για λίγη θλίψη και πολιτικό στοχασμό.
Ενοχες ψυχολογίες
Η καταστροφή του μνημείου της Marfin εξηγεί πιο εύγλωττα από κάθε χυδαίο αστείο τον λόγο που σε πολλούς συμπολίτες μας η υπενθύμιση του εγκλήματος φέρνει ναυτία και ανάρμοστες τάσεις χλευασμού: Δεν είναι ότι η δολοφονία της Παρασκευής, της Αγγελικής και του Επαμεινώνδα τούς είναι αδιάφορη· είναι ότι τη θεωρούν δίκαιη: Μια λογική και αρμόζουσα κατάληξη σε όλους εκείνους που αψηφούν το Μεγάλο Σχέδιο της Αστικής Εξέγερσης, που στέκονται εμπόδιο στην «ιερή» σκηνοθεσία της καταστροφής και ντροπιάζουν τον λαϊκό αγώνα με την εξοργιστική τους αφοσίωση στον καπιταλισμό (αυτό που κάποιοι ονομάζουμε βιοπορισμό και που ως ηθική στάση συγχωρείται μόνον αν ο εργαζόμενος δηλώσει αριστερός). Η έλλειψη ενδιαφέροντος για την εξεύρεση των ενόχων του εγκλήματος είναι απότοκο του ενστίκτου επιβίωσης: αν οι ένοχοι αποδειχθούν «σύντροφοι», η ενοχή τους θα μαγαρίσει το ηθικό πλεονέκτημα και το αγωνιστικό προφίλ μιας ολόκληρης κοινότητας. Η καταστροφή του μνημείου, όμως, δείχνει κάτι παραπάνω από τον φόβο της ενοχοποίησης διά του συσχετισμού: την επιθετική εχθρότητα και το μίσος εκείνου που χαίρεται για το έγκλημα και τα αποτελέσματά του. Την απροκάλυπτη ταύτιση με τον δολοφόνο.
Τεχνοτροπία παραπλάνησης
Σύμφωνα με τη λογική που λέει ότι για τον θανατηφόρο πυροβολισμό δεν φταίει αυτός που πυροβόλησε αλλά το χαλασμένο αλεξίσφαιρο του πυροβολημένου, για ένα μεγάλο διάστημα επιχειρήθηκε, στο πλαίσιο της πιο εξωφρενικής σοφιστείας, η απόδοση του εγκλήματος της Marfin στην ανεπαρκή πυρασφάλεια. Η παραπλανητική τακτική είναι αρκετά συνηθισμένη και ποντάρει στην αποσιώπηση μιας άβολης αλήθειας μέσω της υπερπροβολής μιας άλλης, λιγότερο ακριβούς αλλά περισσότερο ερεθιστικής. Αν μιλάμε συνέχεια για την ελλιπή χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, μπορεί να ξεχάσουμε ότι τα πανεπιστήμια καταστρέφονται από εκείνους που καταγγέλλουν την ελλιπή χρηματοδότηση· αν μιλάμε συνέχεια για την ανάλγητη Ε.Ε. και τους «γερμανοτσολιάδες», μπορεί να ξεχάσουμε ποιοι δημιουργούν εν κρυπτώ περιουσίες εκατομμυρίων· αν μιλάμε συνέχεια για τον κακό καπιταλισμό, μπορεί να ξεχάσουμε τους στυγνούς εγκληματίες που εκτονώνουν τα νοσηρά τους ένστικτα με άλλοθι το αντικαπιταλιστικό τους πνεύμα.
Χρέος του λόγου
Η διαβεβαίωση του υπουργού Επικρατείας, Ακη Σκέρτσου, πως η αναμνηστική πλάκα θα αντικατασταθεί άμεσα κι ότι, αν χρειαστεί, αυτό θα γίνεται καθημερινά, καθότι «είναι γνωστή η ευαισθησία της πολιτείας στο θέμα αυτό», ήταν αρκετά χαριτωμένη. Η κυβέρνηση φαίνεται να τα πηγαίνει άψογα στους τύπους, αλλά έχει ένα μικρό πρόβλημα στην κατανόηση της ουσίας: η αναμνηστική πλάκα θα μπορούσε και να μην υπάρχει· το θέμα δεν είναι το μάρμαρο και οι μεταθανάτιες τιμές, αλλά η σύλληψη των ενόχων και η απόδοση δικαιοσύνης σε παρόντα χρόνο. Μέχρι τότε, στην ειρωνεία «Ναι, αλλά για τη Marfin δεν λέτε τίποτα», ταιριάζει μόνο μία απάντηση: Για τη Marfin «λέμε» και θα συνεχίσουμε να «λέμε», γιατί κάποιος πρέπει να «πει» εφόσον κανένας δεν πράττει. Μερικές φορές, όπου δεν πίπτει ράβδος, πίπτει λόγος.