Οταν μιλάμε για νεο-σταλινισμό δεν μιλάμε για άμεση πολιτική εξουσία. Θα μου πείτε δεν θα έλεγα το ίδιο αν ζούσα στη Ρωσία του Πούτιν. Μπορεί να μην κινδύνευα να ξαναγράψω το «Αρχιπέλαγος» του Σολζενίτσιν, με όλη την ταπεινότητα απέναντι στον Σολζενίτσιν το λέω, όμως θα μπορούσα κάλλιστα να σαπίζω σε κάποια φυλακή ή να πεθαίνω δηλητηριασμένος. Δεν ξέρω πώς θα ήσαν τα πράγματα αν είχε επιτύχει το σχέδιο αντιδημοκρατικής εκτροπής που απεργάστηκε η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Απομάκρυνση από τον δημοκρατικό ιστό των ευρωπαϊκών θεσμών με ό,τι κι αν αυτό σήμαινε για την ελευθερία της έκφρασης. Γλιτώσαμε απ’ αυτό. Ομως αυτό δεν σημαίνει τίποτε.
Εμείς εδώ ζούμε τον νεο-σταλινισμό ευρωπαϊκής κοπής. Υιοθετεί την ελευθερία της έκφρασης που προάγει η Ευρώπη όμως, προκειμένου να την υπερασπιστεί, καταπατά κάθε δικαίωμα στη διαφωνία. Υπήρξε ένας γνήσιος σταλινισμός ευρωπαϊκής κοπής. Τον εφάρμοζαν τα ΚΚ σε χώρες όπου δεν είχαν την πολιτική εξουσία. Το ΚΚΕ δεν είχε την εξουσία να στείλει τον Τσίρκα ή τον Αρη Αλεξάνδρου σε γκουλάγκ. Ομως μπορούσε να ασκήσει ιδεολογική τρομοκρατία αφορίζοντας το έργο τους ως ιερά σύνοδος χωρίς Θεό. Και να καταδικάσει τους ίδιους σε ένα είδος εσωτερικής εξορίας. Αυτά για τον γνήσιο πρωτογενή σταλινισμό. Ο νεο-σταλινισμός δρα με εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Κατ’ αρχάς αποδέχεται, εν είδει ομολογίας πίστεως, τις βασικές αρχές της ευρωπαϊκής ιδεολογίας. Και ως «ιδεολογία» θα μπορούσαμε να ορίσουμε την παγίωση των αρχών της κοινοτικής συγκρότησης, σε ιδεολογήματα, δηλαδή άκαμπτα και αναλλοίωτα κριτήρια στα οποία υποβάλλεται η οποιαδήποτε συγκυρία. Φέρνω ως παράδειγμα τη θρησκευτική ανοχή. Είναι ένα στοιχείο της κοινοτικής συγκρότησης. Αυτό θα πει πολύ απλά ότι η κοινοτική συγκρότηση έχει αξίες ισχυρότερες από τα θρησκευτικά δόγματα που της επιτρέπουν να τα εντάξει στα όριά της. Αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι η νομιμοποίηση της μαντίλας ή του ιμάμη που κηρύσσει την έχθρα κατά του δυτικού πολιτισμού. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η ανοχή. Αρα απαιτούμε την ανταπόκριση της ανοχής.
Ο νεο-σταλινισμός ευρωπαϊκού τύπου είναι άτυπος. Δεν επικαλείται τις αρχές του σταλινισμού –κι εκεί διαφέρει από τον νεο-ναζισμό ή τον νεο-φασισμό–, όμως υιοθετεί σχεδόν κατά γράμμα τις μεθόδους τους. Το περιεχόμενο αλλάζει. Ο σταλινικός ευρωπαϊκού τύπου μπορεί να επικαλείται την ομοφυλοφιλία ως ιδεολογία – δηλώνοντας πολλές φορές ότι ο ίδιος δεν είναι ομοφυλόφιλος. Και ως εκ τούτου να καταφέρεται εναντίον οποιουδήποτε ασκεί κριτική στην προβολή της ομοφυλοφιλίας ως ιδεολογίας. Ο σταλινικός ευρωπαϊκού τύπου είναι ισλαμόφιλος. Ως εκ τούτου, είναι έτοιμος να καταδικάσει όσους τολμούν να πουν ότι ο ισλαμικός επεκτατισμός απειλεί την Ευρώπη. Και βέβαια δεν ενδιαφέρεται αν οι ομοφυλόφιλοι διώκονται στην επικράτεια του Ισλάμ, ενώ δεν έχουν κανένα πρόβλημα στην Ευρώπη.
Ο καθείς με τον τρόπο του. Κι εμείς εδώ ζούμε την επέλαση του νεο-σταλινισμού στη χθαμαλότερη εκδοχή του. Χαμηλά, πιο χαμηλά, ή «Μαλακά πιο μαλακά» που έλεγε και ο Χάρρυ Κλυνν. Διότι περί Χάρρυ Κλυνν πρόκειται. Ο Δημήτρης Λιγνάδης δικάστηκε και καταδικάστηκε για βιασμούς και άλλα ειδεχθή εγκλήματα. Και οι νεο-σταλινικοί του Χάρρυ Κλυνν θέλουν να μας δείξουν ότι αυτοί θα τον καταδικάσουν περισσότερο από όσο καταδικάσθηκε από το δικαστήριο. Πώς θα γίνει αυτό; Μα είναι πολύ απλό. Θα σηκώνουμε πανό που θα τον καταγγέλλουμε για βιαστή, λες και κανείς το αμφισβητεί. «Τι σας χτύπησε περισσότερο;» ρωτάει ο δημοσιογράφος τον Τραμπάκουλα Χάρρυ Κλυνν, στο επεισόδιο με το Λοχ Νες; «Η πόρτα» απαντάει ο Τραμπάκουλας. Η πόρτα ή το πανό.
Οταν μιλάμε για νεο-σταλινισμό ευρωπαϊκού τύπου μιλάμε για την πόρτα του Χάρρυ Κλυνν. Ατυπα κύτταρα που κυκλοφορούν ελεύθερα, δημιουργούν συσσωματώσεις, κοινώς πόρτες. Είναι η διαφορά του νεο-σταλινισμού από το κλασικό του πρότυπο. Εκείνο είχε αυστηρά όρια και ελεγχόμενες προεκτάσεις. Το δικό μας είναι λίγο ράδιο-αρλούμπα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι έχει χάσει τη δύναμή του.
Δεν θέλω να πω ότι η αρλούμπα είναι ο ολοκληρωτισμός των καιρών μας, φοβάμαι όμως πολύ ότι θα το πω.