Η νεότερη ανακάλυψη κοιτάσματος στην Κύπρο προκαλεί μεικτά συναισθήματα στην Ελλάδα, καθώς μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και σήμερα δεν είναι καν γνωστό αν ο ελληνικός βυθός διαθέτει υδρογονάνθρακες για εμπορική αξιοποίηση.
Η πρόσφατη αποχώρηση της γαλλικής Total από το οικόπεδο της Κρήτης είναι ενδεικτική της σημασίας που έχει ο παράγοντας «τάιμινγκ» σε επιλογές στρατηγικής σημασίας. Η πληροφορία που διακινούν συνομιλητές της πολυεθνικής είναι ότι η πολιτεία καθυστέρησε εννέα μήνες για την έκδοση της απαιτούμενης άδειας, διάστημα μέσα στο οποίο αποφασίστηκε τελικά η διεθνής στροφή της εταιρείας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η παραμονή της αμερικανικής Εxxon Mobil την ύστατη στιγμή, η οποία αγόρασε και το ποσοστό των Γάλλων, διέσωσε το πρότζεκτ της Κρήτης, το οποίο χρειαζόταν πάση θυσία έναν ισχυρό παγκόσμιο παίκτη σε όρους τεχνογνωσίας αλλά και γεωπολιτικής υπόστασης.
Ομως δεν έχει τόση σημασία τι και ποιος έφταιξε στην περίπτωση της Total. Η μεγάλη εικόνα είναι ότι η χώρα κατά καιρούς έχει χάσει πολύτιμο χρόνο σε ένα θέμα το οποίο σέρνεται επί μακρόν. Τώρα, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η δοκιμαστική γεώτρηση δεν μπορεί να καταστεί εφικτή πριν από το 2025 και υπολογίζουν ότι η τελική απόφαση για αξιοποίηση –η οποία θα ζυγίσει αφενός τα ευρήματα, αφετέρου το διεθνές περιβάλλον– θα ληφθεί κάπου στο τέλος του 2026· αν όλα πάνε καλά. Τη διαχρονική κωλυσιεργία στον τομέα των ερευνών για κοιτάσματα σαφώς συνεπικούρησε η πράσινη στροφή της Ευρώπης, η οποία όμως κακώς αποσυντόνισε την ελληνική προσπάθεια στους υδρογονάνθρακες.
Η ενεργειακή κρίση με όχημα την αντιπαράθεση Ευρώπης και Ρωσίας ανέδειξε με τον πλέον επιτακτικό τρόπο την έλλειψη εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας μέχρις ότου –και αν– επεκταθούν τα ανανεώσιμα. Ο,τι μπορεί να παράγει ενέργεια και δεν είναι λιγνίτης έχει πια μεγάλη αξία για την ευρωπαϊκή αγορά. Δυνητικά κοιτάσματα στον ελληνικό βυθό αποκτούν μάλιστα ξεχωριστή σημασία στον βαθμό που οι τελευταίες εξελίξεις συντηρούν το σενάριο του αγωγού EastMed· τόσο για οικονομικούς όσο και για γεωπολιτικούς λόγους. Ομως, ακόμη και αν δεν μεσολαβούσε το Ουκρανικό, η ανακάλυψη υδρογονανθράκων θα ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο για την Ελλάδα στη διαπραγμάτευση με τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς ως προς τους όρους της ενεργειακής μετάβασης –βλ. χρηματοδότηση–, καθώς ένα όπλο συνήθως αξίζει περισσότερα όταν δεν το χρησιμοποιείς.
Η πράσινη ενέργεια είναι κάτι πολύ ωραίο. Ομως ακόμη πιο ωραία είναι η ενεργειακή ασφάλεια μέχρι τον τελικό προορισμό. Σε τελική ανάλυση, πίσω βρισκόμαστε και στα ανανεώσιμα.