Την ώρα που σε όλη την Ευρώπη οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν μέτρα μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, στην Ελλάδα έμφαση δίνεται στο ότι αφενός μεν είμαστε σε καλύτερη μοίρα σε σχέση με άλλα κράτη επειδή εξαρτιόμαστε λιγότερο από το ρωσικό αέριο, αφετέρου στις διαβεβαιώσεις πως θα συνεχιστεί η επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος για όσο χρειαστεί. Ακόμη κι αν η μικρότερη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο σημαίνει πως, υπό προϋποθέσεις, θα έχουμε ρεύμα και φυσικό αέριο, η επάρκεια κοστίζει ακριβά. Το διαπιστώνουμε ήδη κάθε μήνα στους λογαριασμούς.
Η διαβεβαίωση ότι το Δημόσιο θα συνεχίσει να επιδοτεί οριζόντια ανεξαρτήτως εισοδήματος, κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας, την κατανάλωση ρεύματος για όσο χρειαστεί, είναι προβληματική για δύο λόγους:
Προβληματική η διαβεβαίωση επιδοτήσεων ενέργειας γιατί διαρκεί πολλούς μήνες και δημιουργεί εφησυχασμό.
1. Γιατί το πιθανότερο είναι πως θα χρειαστεί για πολλούς μήνες. Φέτος, η οικονομία, κυρίως λόγω τουρισμού, αλλά και της ρευστότητας από τα μέτρα στήριξης στη διετία της πανδημίας, πήγε καλύτερα από τις εκτιμήσεις, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος για την επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος. Γι’ αυτό στο Επικαιροποιημένο Πρόγραμμα περιελήφθη σχετική πρόβλεψη. Μόνο τον Σεπτέμβριο θα δοθούν περίπου 700 εκατ., τον Οκτώβριο (αν οι τιμές του φυσικού αερίου διατηρηθούν στα τρέχοντα επίπεδα) θα δοθούν άλλα 300-400 εκατ., τον Νοέμβριο 200 εκατ. κ.ο.κ., χωρίς να απειλούνται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Ωστόσο, για το 2023 δεν έχει προβλεφθεί ούτε ένα ευρώ επιδότησης ρεύματος. Πώς θα εξοικονομηθούν τέτοια ποσά που υπόσχονται στους καταναλωτές τα κυβερνητικά στελέχη χωρίς να απειληθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, δηλαδή η φθηνότερη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας;
2. Δημιουργεί έναν εφησυχασμό, αναστέλλει το κίνητρο για εξοικονόμηση ενέργειας, αφήνει τους καταναλωτές, μικρούς και μεγάλους, να… αυτορρυθμιστούν, να καταναλώσουν, δηλαδή, μέχρι εκεί που φτάνει η τσέπη τους. Ταυτόχρονα, τους διαβεβαιώνει πως θα γεμίζει την τσέπη τους, όσο μεγάλη κι αν είναι. Σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς, εάν έμπαινε ένα πλαφόν στην επιδότηση έως 300 κιλοβατώρες τον μήνα, το δημοσιονομικό όφελος θα ήταν μόλις 30-40 εκατ. ευρώ, ψίχουλα μπροστά στα 2 δισ. της επιδότησης του Σεπτεμβρίου. Αρα, η γκρίνια των καταναλωτών θα ήταν μεγάλη και το κέρδος για τον προϋπολογισμό μικρό.
Πράγματι, αλλά αυτό είναι το τρίτο προβληματικό σημείο αυτής της προσέγγισης. Στέλνει το μήνυμα ότι η γκρίνια και οι αντιδράσεις επηρεάζουν όλο και περισσότερο τις αποφάσεις.