Πριν από λίγες ημέρες, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Τσιάρας ανακοίνωσε πως σύντομα θα αρχίσει η εφαρμογή ενός σημαντικού θεσμού. Της κοινωφελούς εργασίας πολιτών, οι οποίοι έχουν καταδικαστεί όχι για σοβαρά αδικήματα, και αντί να μένουν επί της ουσίας ατιμώρητοι, αφού σπάνια μπαίνει πια κάποιος στη φυλακή, τουλάχιστον να προσφέρουν εργασία στο κοινωνικό σύνολο ή στο ίδιο το θύμα, για αποκατάσταση της ζημιάς που έχουν προκαλέσει.
Ο θεσμός της κοινωφελούς εργασίας είναι πράγματι εξαιρετικά σημαντικός. Εχει δοκιμαστεί σε άλλες χώρες με μεγάλη επιτυχία και έχει βοηθήσει στην επανένταξη πολιτών που είχαν παραβεί τον νόμο, ενώ έχει προσφέρει σε κοινωφελείς δράσεις, όπως στο περιβάλλον, στην καθαριότητα κ.λπ.
Η εφαρμογή του στη χώρα μας, αν στα αλήθεια εφαρμοστεί, θα είναι μια καινοτομία. Θα συμβάλει και στην ικανοποίηση του αισθήματος δικαιοσύνης που έχουν οι πολίτες, όταν θα βλέπουν ότι κάποιος που παραβίασε τον νόμο «τιμωρείται» προσφέροντας εργασία και, βέβαια, θα βοηθήσει τους ίδιους τους καταδικασθέντες, αλλά και το κοινωνικό σύνολο.
Τονίζω το αν στα αλήθεια εφαρμοστεί, διότι ο εν λόγω θεσμός της κοινωφελούς εργασίας προβλέφθηκε για πρώτη φορά, με νόμο, το 1991!
Από τότε έχουν περάσει πάνω από τριάντα χρόνια. Ελάχιστες φορές τα δικαστήρια επέβαλαν ως κύρια ποινή την κοινωφελή εργασία ή ως εναλλακτική και σπανιότατα οι ποινές αυτές εκτελέστηκαν. Η απροθυμία του δικαστικού συστήματος να επιλέγει εναλλακτικές ποινές, δεν βαρύνει μόνο τους δικαστές. Ούτε οι αρμόδιοι φρόντισαν ποτέ να υλοποιηθεί ένας νόμος τόσο σωστός και σημαντικός, ούτε έκαναν κάτι προκειμένου το νομοθετικό πλαίσιο από το 1991 να εφαρμοστεί.
Από την άλλη πλευρά, κρατικοί φορείς, επιχειρήσεις ελεγχόμενες από το Δημόσιο, οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης δεν ενδιαφέρθηκαν· αντιθέτως, επέδειξαν απροθυμία να υποδεχθούν καταδίκους για να εργαστούν, σαμποτάροντας στην πράξη τον νόμο περί κοινωφελούς εργασίας.
Ετσι, παρά τις κατά καιρούς τροποποιήσεις του θεσμού και τις εξαγγελίες διαφόρων υπουργών περί εφαρμογής του, φθάσαμε αισίως στο 2022 για να ανακοινωθεί άλλη μία φορά –ελπίζουμε όλοι να είναι η τελευταία– η υλοποίηση του θεσμού της εργασίας για κοινωφελείς σκοπούς από καταδικασθέντες για ήσσονος σημασίας αδικήματα. Θα είναι παρήγορο, έστω και μετά τριάντα χρόνια, ένας νόμος να εφαρμοστεί και να μη συνεχίσει να παραμένει στο συρτάρι. Διότι νόμοι που καθημερινά ψηφίζονται δεν σημαίνει ότι και θα εφαρμοστούν. Κάποιοι εφαρμόζονται έστω και «κουτσά στραβά», άλλοι όμως παραμένουν σε παρατεταμένη αδράνεια προς δόξαν πολιτικών πρακτικών που είναι για το βιβλίο Γκίνες.