Ο Ηλίας Μίχος, ο ευυπόληπτος πολίτης του Κολωνού, με τις γνωριμίες, την κοινωνική παρουσία και το μίνι μάρκετ του, έκρυβε, όπως αποδείχθηκε, μια πολύ σκοτεινή και εγκληματική πλευρά. Οχι μόνον κακοποιούσε σεξουαλικά ένα κοριτσάκι του δημοτικού σχολείου, που προερχόταν από μια πάμφτωχη και προβληματική οικογένεια, αλλά το εξέδιδε κιόλας. Και βιαστής και προαγωγός.
Μετά την αποκάλυψη της αποτρόπαιης δράσης του, οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον του Μίχου δήλωσαν πως έπεσαν από τα σύννεφα. Ισχυρίστηκαν πως δεν γνώριζαν απολύτως τίποτα και απολύτως τίποτα δεν είχαν υποψιαστεί.
Ποιοι και ποιες ποινικές ευθύνες μπορεί να έχουν από το στενό περιβάλλον του δράστη θα το πει η Δικαιοσύνη. Ομως δεν είναι εύκολο να γίνει πιστευτό ότι άνθρωποι που ζούσαν μαζί του, για χρόνια, δεν είχαν διακρίνει κάτι προβληματικό στη συμπεριφορά του, δεν είχαν υποψιαστεί πως κάτι δεν πήγαινε καλά. Η ευθύνη τους στο ηθικό επίπεδο είναι δύσκολο να μην αποδοθεί.
Οπως και η ευθύνη στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, καθώς σε μια γειτονιά της Αθήνας ουδείς φαίνεται να είχε ενδιαφερθεί για το πώς ζούσε μια οικογένεια με τόσα παιδιά και με προβληματική καθημερινότητα, και να απευθυνθεί, έστω ανώνυμα, σε κάποια κοινωνική υπηρεσία.
Η κοινωνική αδιαφορία, προϊόν των συνθηκών ζωής τα τελευταία χρόνια, με τα πολύπλοκα προβλήματα, την κρίση, την πανδημία κ.λπ., είναι το χαλί πάνω στο οποίο πατάει η εγκληματική συμπεριφορά γονιών, που αφήνουν απροστάτευτα και χωρίς φροντίδα τα παιδιά τους στο έλεος εκείνων που καραδοκούν για να ικανοποιήσουν τις αρρωστημένες ορέξεις τους, εκδηλώνοντας εγκληματικές πτυχές της προσωπικότητάς τους.
Οι κρατικές κοινωνικές δομές, από την άλλη, και ανεπαρκείς είναι και δεν διαθέτουν οργάνωση και τεχνογνωσία που να βοηθάει πραγματικά σε τέτοιες καταστάσεις. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως τις περισσότερες φορές που αποκαλύπτονται κακοποιήσεις παιδιών ή αδύναμων ατόμων, έρχονται στην επιφάνεια παρεμβάσεις κοινωνικών υπηρεσιών που υπήρξαν επιδερμικές, που «πήγαν για να πάνε» και, τελικά, αντί να βοηθήσουν, ουσιαστικά έριξαν στάχτη στα μάτια, επιτείνοντας το όποιο πρόβλημα.
Μετά την τραγική ιστορία του Κολωνού, ακούσαμε από αρμόδια χείλη πως η κυβέρνηση έχει έτοιμο σχέδιο για ριζικές αλλαγές στις κοινωνικές υπηρεσίες και δομές. Μακάρι. Αλλά εάν η κοινωνία δεν διαθέτει τα δικά της αντανακλαστικά, εάν όλοι μας δεν είμαστε ευαισθητοποιημένοι για τον διπλανό μας και κλείνουμε αυτιά και μάτια, καμιά κοινωνική υπηρεσία δεν θα αποτρέψει τους Μίχους και την παρέα τους. Θα συνεχίσουν να δρουν, ανενόχλητοι, με την κοινωνική κάλυψη που οι ίδιοι επιλέγουν για τον εαυτό τους, και η κοινωνία θα εκπλήσσεται και θα σταυροκοπιέται, κάθε φορά, όταν θα αποκαλύπτεται μια υπόγεια και σκοτεινή πλευρά εγκληματικότητας, που δηλητηριάζει το κοινωνικό σώμα, όλο και πιο βαθιά.