Τη Μεγάλη Βρετανία δεν τη γνωρίζω όπως πολλοί φίλοι και συνάδελφοι. Αν και μου αρέσει να θεωρώ ότι το έλλειμμα της εμπειρίας ζωής και την αδυναμία της οδήγησης στα δεξιά το αναπληρώνει, εν μέρει τουλάχιστον, η αγάπη μου για τη λογοτεχνία της. Μου αρέσει να διαβάζω τον κλασικό Γίββωνα, τον Χένρι Φίλντινγκ, τον Ντίκενς και τον Οργουελ. Ζουν στη βιβλιοθήκη μου και έρχονται και ξανάρχονται. Αρα μπορώ να πω κι εγώ ότι κάποια μυρουδιά έχω πάρει από τη νοοτροπία αυτών των πληθυσμών που ζουν πέρα από τη Μάγχη. Παρακάμπτοντας τον λογοτεχνικό ναρκισσισμό μου, θέλω να πω ότι το βρετανικό πνεύμα το κατάλαβα καλύτερα το 2005, όταν πήγα στο Λονδίνο για να παρακολουθήσω την παράσταση της αποφοίτησης της κόρης μου Χλόης από τη σχολή χορού, The London School of Contemporary Dance, alias The Place. Ηταν δύο ημέρες μετά τις βομβιστικές επιθέσεις των ισλαμιστών. Οι εγκαταστάσεις της σχολής ήταν κάπου προς τον βορρά, μη με ρωτήσετε πού, πάντως διεπίστωσα ότι το λεωφορείο που ανατινάχτηκε έκανε στάση δύο δρόμους δίπλα στη σχολή. Οταν πέρασα με το ταξί το είχαν καλυμμένο. Ηταν το λεωφορείο που έπαιρνε η κόρη μου για να πάει στη σχολή. Παρέλυσα.
Η μεγαλύτερη έκπληξη με περίμενε στην τελετή. Η διευθύντρια της σχολής μάς ανακοίνωσε ότι αισθάνθηκε μεγάλη ανακούφιση όταν τηλεφώνησε στον πρίγκιπα, προστάτη της σχολής –δεν θυμάμαι ποιον– για να του ανακοινώσει ότι όλοι οι σπουδαστές είναι ασφαλείς. Δεν υπήρχε campus. Τους έπαιρνε τηλέφωνο έναν έναν. Μετά ευχαρίστησε προσωπικά τους γονείς της Χλόης που είχαν διανύσει τόσα μίλια παρά τα προβλήματα. Ακολούθησε η παράσταση, ωσάν να μη συμβαίνει τίποτε. Αναρωτήθηκα ποια θα ήταν η κατάσταση αν μιλούσαμε για την Αθήνα και όχι για το Λονδίνο. Από το μακρινό 2005 δεν μπορώ να το ξεπεράσω. Σκέφτομαι τον πανικό, τις φωνές και τις αλληλοκατηγορίες. Οσο κι αν λέω μα αυτοί άντεξαν τις βόμβες του Χίτλερ χωρίς να χάσουν την ψυχραιμία τους.
Κατ’ αναλογίαν. Αν η αδυναμία της Μεγάλης Βρετανίας να διατηρήσει μια κυβέρνηση συνέβαινε, ο μη γένοιτο, στη χώρα μας, ποια θα ήταν η κατάσταση; Φοβάμαι ότι θα οδηγούμασταν στις πιο ακραίες συνέπειες μιας πολιτικής κρίσης, στην αμφισβήτηση του ίδιου του πολιτεύματος. Αυτό το πολίτευμα είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στη νοοτροπία των Βρετανών, που δεν τους νοιάζει αν θα το υποτιμήσει η οποιαδήποτε Λιζ Τρας. Η αποτυχημένη πολιτεία της των 45 ημερών την πίστωσε με ένα εξώφυλλο του Economist: Πώς να μην κυβερνάς μια χώρα; Γιατί μου θυμίζει αυτό που λέει η Χάνα Αρεντ όταν φεύγει από τη Γερμανία για την Αμερική και λέει ότι φεύγει από εκεί όπου κυβερνούν οι άνθρωποι για να πάει εκεί όπου κυβερνούν οι θεσμοί.
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στη Βρετανία είναι αυτό που δεν θέλουμε να ζήσουμε στην Ελλάδα.