Η εύλογη ανησυχία των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την ανεξέλεγκτη αύξηση της τιμής της ενέργειας υπογραμμίζει τη διαφορά μεταξύ αυταρχικών καθεστώτων και δημοκρατικών πολιτευμάτων. Ενώ στα πρώτα ο αρχηγός συμπεριφέρεται σαν αυτοκράτορας, χαράσσοντας πολιτική χωρίς να λογαριάζει τις συνέπειες που αυτή θα έχει στη ζωή πολιτών στη δική του χώρα και σε άλλες, οι δημοκρατικές κυβερνήσεις γνωρίζουν ότι η τύχη τους εξαρτάται από τη διάθεση των ψηφοφόρων, οι οποίοι μπορούν να τους τιμωρήσουν στην κάλπη ή στον δρόμο. Στα αυταρχικά καθεστώτα, ο αρχηγός δεν δίνει λογαριασμό στους πολίτες, ενώ στις δημοκρατίες αυτοί έχουν τον τελευταίο λόγο. Οσο και αν η πληροφόρηση και οι επιλογές των πολιτών σε δημοκρατικές χώρες χειραγωγούνται από ισχυρά συμφέροντα, αυτοί δεν εμποδίζονται να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους. Εάν το θελήσουν, δηλαδή, μπορούν να ρίξουν την κυβέρνηση. Στις αυταρχικές χώρες, όπου τα μέσα ενημέρωσης και οι θεσμοί ελέγχονται απολύτως, η διαφωνία με την πολιτική του ηγέτη προκαλεί καταστολή, οδηγεί στη φυλακή ή και στον θάνατο. Εκεί ο πολίτης πρέπει να περάσει πολλά εμπόδια και κινδύνους για να αποκτήσει τη δύναμη του ανθρώπου που ζει σε δημοκρατία.
Ο αυταρχικός Πούτιν γνωρίζει ότι οι κυβερνήσεις της Ευρώπης είναι εξαιρετικά ευάλωτες στις διακυμάνσεις του λαϊκού φρονήματος.
Αυτή την ασυμμετρία εκμεταλλεύεται ο Πούτιν, γνωρίζοντας ότι οι κυβερνήσεις της Ευρώπης είναι εξαιρετικά ευάλωτες στις διακυμάνσεις του λαϊκού φρονήματος. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ και Ε.Ε. μπορεί να βλάψουν τους Ρώσους και τη Ρωσία σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι η ακριβή ενέργεια θα βλάψει τους Ευρωπαίους, όμως, ο Πούτιν και το άκαμπτο καθεστώς του δεν κινδυνεύουν από τις συνέπειες των επιλογών του. Αντιθέτως, οι χώρες που επιχειρούν να εμποδίσουν τον Ρώσο πρόεδρο να καταλάβει την Ουκρανία είναι αυτές στις οποίες οι πολιτικές εντάσεις και η άνοδος ακραίων ομάδων θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο κυβερνήσεις, αλλά ίσως και το ίδιο το πολίτευμα. Σε πολλές χώρες, η πολλών χρόνων ρωσική ανάμειξη στην πολιτική και οικονομική ζωή, καθώς και στα μέσα ενημέρωσης, προκαλεί μεγάλα προβλήματα. Αυτά συμπεριλαμβάνουν την εξάρτηση της Γερμανίας και άλλων χωρών από φθηνό ρωσικό αέριο, την άμεση σχέση πολιτικών με τον Πούτιν (όπως Λεπέν, Μπερλουσκόνι, Σαλβίνι κ.ά.) και την έμμεση επιρροή της ρωσικής προπαγάνδας, η οποία εύκολα βρίσκει «αναμεταδότες».
Αυτές οι βασικές διαφορές μεταξύ αυταρχικών και δημοκρατικών χωρών εξηγούν τις τριβές που προκαλούνται μεταξύ διαφορετικών πολιτικών και κοινωνικών ομάδων στις δημοκρατίες, καθώς και μεταξύ χωρών. Η προσπάθεια της γερμανικής κυβέρνησης να αποτρέψει τις χειρότερες συνέπειες στην κοινωνία και στην οικονομία της με πρόγραμμα στήριξης-μαμούθ (200 δισ. ευρώ), την έφερε σε αντιπαράθεση με άλλες χώρες που δεν διαθέτουν τέτοια δυνατότητα, την ώρα που και οι ίδιες αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης. Και η ελληνική κυβέρνηση είναι μεταξύ αυτών που προσπαθούν να μειώσουν τις συνέπειες της κρίσης με επιδόματα και άλλα μέτρα, καθώς και με εκκλήσεις για ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή απάντηση στο πρόβλημα. Τα βήματα που έγιναν τις τελευταίες ημέρες –η «γεφύρωση» των διαφωνιών μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για σειρά παρεμβάσεων, μεταξύ αυτών πλαφόν στις τιμές– δείχνουν το ένστικτο των ηγεσιών να αναζητήσουν σταθερότητα μέσω της ενότητας. Η ενότητα είναι ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η σταθερότητα που έχει ανάγκη το άτομο – το άτομο που, σε ασταθές περιβάλλον, μπορεί να απειλήσει το σύνολο μέσω της συλλογικής δράσης. Η δημοκρατία, ρευστή, πάντα αναζητεί διέξοδο. Ο αυταρχισμός επιβάλλει την ακινησία μπροστά στον κίνδυνο.